Првиот заменик-претседател на Владата и министер за животна средина Изет Меџити денеска учествуваше на панел дискусијата „100% посветени за тебе” на која кој се осврна на најактуелните прашања во животната средина.

Меџити во своето обраќање истакна дека Министерството за животна средина и просторно планирање и Владата се соочуваат со бројни предизвици во животната средина во време на енергетска криза, децениско загадување на амбиенталниот воздух, отстранување на историскиот отпад, справување со проблемите на управувањето со отпадот, обезбедување на инфраструктура за водоснабдување, одведување на отпадни води и нивно пречистување и заштита на природните вредности и биодиверзитетот.

„Нашата неприкосновена определба е обезбедување одржлив развој и членството во ЕУ и на тој пат мора да покажеме подготвеност за имплементирање на високите европски стандарди во оваа област, која бара многу работа, интерсекторска соработка и многу финансиски средствата“, рече Меџити, нагласувајќи дека министерството и Владата се подготвени да се соочат со предизвиците во животната средина.

Меџити се задржа на два најактуелни проблеми, загадувањето на воздухот и воспоставувањето на системот за регионално управување со отпад.

„За справување со загадувањето на воздухот делуваме во повеќе насоки согласно дефинираните мерки пропишани во националните и локалните плански документи, а тоа се замена на нееколошки системи за греење, намалување на емисиите од сообраќајот, намалување на емисиите од стационарните извори, подобрување на енергетската ефикасност, заштеда на енергија и користење на обновливи извори на енергија, намалување на емисиите од отпадот“, рече Меџити.

Нагласи дека министерството со средства од националниот буџет, од Европска Унија и други билатерални донатори активно работи на модернизација, обнова и проширување на Државниот мониторинг систем за квалитет на амбиентален воздух и тој е во добра кондиција.

Потсетувајќи дека со децентрализацијата најголемиот дел од оперативните зафати се обврска на локалните самоуправи, вклучително и справување со изворите на загадувањето на воздухот, Меџити истакна дека министерство ги подржува Единиците на локална самоуправа во подготовката на Плановите за квалитет на воздух што е нивна законска обврска.

Исто така, преку Програмата за инвестиции во животната средина финансираше и изработка на катастри на загадувачи на воздухот за седумнаесет општини, кои што овозможуваат идентификација на изворите на загадување на воздухот и утврдување на количините на емисии на загадувачки супстанци во воздухот, што е предуслов за приоретизација на мерките за намалување на аерозагадувањето.

Поддршка се обезбедува и од меѓународните донатори и агенции. Во тек е изработка на планови за квалитет на воздух за Струмица и ажурирање на плановите за Куманово, Кавадарци, Гостивар и Струга во рамките на проектот „Справување со загадувањето на воздухот“ имплементиран од страна на УНДП, а во рамки на ИПА 3 проектот „ЕУ за Чист воздух“, чија главна цел e да придонесе за намалување на загадувањето на воздухот во Северна Македонија и намалување на ризиците по здравјето на луѓето, односно да се подобри квалитетот на воздухот во четири големи градови во Северна Македонија (Скопје, Битола, Тетово и Куманово), се предвидени следните активности: промена на системите за греење во 70 јавни објекти во четири општини.

Дополнително, во време на грејната сезона кога редовно се забележува зголемена концентрација на загадувачки супстанци во воздухот, Министерството заедно со Државниот инспекторат за животна средина планира спроведување вонредни и континуирани посети на индустриските капацитети за кои МЖСПП има издадено А-Интегрирана еколошка дозвола со цел да се зголеми внимателност при исполнувањето на обврските од дозволите.

Во делот посветен на активностите за воспоставување на регионалните системи за управување со отпад, првиот вицепремиер и министер за животна средина Меџити нагласи дека справувањето со отпадот како едно од најактуелните прашања е возможно исклучиво со поставување и профункционирање на регионалниот систем за управување со отпад. Согласно националните политики и стратешки плански документи во државата ќе се воспостават 5 регионални системи за управување со отпад.

Со поддршка на Европската Унија, направен е исчекор напред во Источниот и Североисточниот регион и неодамна е објавен оглас за јавна набавка за изградба на централна постројка за управување со отпад и изградба на 6 претоварни станици за овие региони.

„За крај ќе напоменам дека течат фазите за затварање на нестандардните депонии, а во тек е набавка на опрема за собирање на отпад и возила и за другите региони“, истакна Меџити.

Нов модерен парк добија жителите на општина Кисела Вода. “Паркот на шахот”, лоциран во населбата 11 Октомври Бараки, се протега на 4000 м2. На просторот кој до неодамна беше дива депонија, сега жителите на општината добија за себе катче со современа урбана опрема, хортикултурно и партерно уредување, а во центарот на паркот се поставени статуетки-шаховски фигури, крал и кралица. Воедно, за шахистите и љубителите на шахот ќе има маси со шаховски табли, информираат од општината.

– Со особено задоволство денес го отвораме новиот модерен „Парк на шахот“ во населбата 11 Октомври Бараки, кој се простира на површина од 4000 м². Наместo дивата депонија која тука постоеше, сега жителите на нашата општина добија прекрасно уредено катче, опремено со современа урбана опрема, хортикултурно уредување и шаховски маси, каде што љубителите на шахот ќе можат да уживаат во оваа интелектуална игра. Во самиот центар на паркот се поставени и шаховски статуетки на кралот и кралицата, симболизирајќи го значењето на шахот како игра која го поттикнува умот и развива стратегиско размислување.
Посебна благодарност упатувам до Шаховската федерација на Македонија и нејзиниот претседател, Саша Богдановиќ, за севкупната поддршка при реализацијата на овој проект. Ова партнерство е пример за тоа како заедно можеме да создадеме нешто вредно и трајно, нешто што ќе го збогати секојдневието на нашите граѓани.
Шахот, како игра на стратегија и размислување, носи многубројни придобивки – ги развива когнитивните способности, го зголемува фокусот и ги стимулира аналитичките вештини. Силно верувам дека ова ќе биде место за дружење, рекреација и опуштање за сите генерации, посебно шахистите и љубителите на шахот, кои сега ќе можат да уживаат во масите со шаховски табли, поставени специјално за нив.
Претворањето на поранешната депонија во зелен парк не е само голем естетски придонес, туку и важен еколошки момент, значаен за подобрување на квалитетот на животната средина во општината, а со тоа и за создавање на поубаво секојдневие за сите нас. Ова е уште еден пример за тоа како може да се трансформира едно некогаш запоставено место во простор за релаксација, дружење и забава, и сакам да најавам дека ваквите проекти ќе продолжат и во иднина.
Апелирам до сите жители совесно да се однесуваат кон новопоставената урбана опрема и зеленило, бидејќи само заеднички можеме да ја зачуваме и одржуваме оваа нова локација во општина Кисела Вода создадена за дружење и релаксација“, рече градонаќалникот.

Од Скопје директно ќе се лета кон Барселона, Дубаи, Лион и Штутгарт, а од охридскиот аеродром кон Истанбул и Милхаус. Ова се новите дестинации што ќе се воведат следната година, а избарни се согласно јавниот повик за финансиска подршка за нови дестинаци, истакна заменик претседателот на Владата и министер за транспорт, Александар Николоски на денешната прес-конференција.

На јавниот повик понуди доставиле три авиопревозници, Флај Дубаи, Туршиш ерлајнс и Визер. Согласно јавниот повик финансиската подршка е во висина од 9 евра по патник во доаѓање за патници превезени до „Меѓународен аеродром Скопје“ и 12 евра по патник во доаѓање за патници превезени до аеродромот „Св. Апостол Павле“– Охрид.

Повикот што го распишавме веќе ги дава првите резултати, истакна министерот Николоски и додаде:

„Со гордост можам да кажам дека од 30 март 2025 година авио превозникот Флај Дубаи ја отвора линијата Скопје – Дубаи- Скопје. Исто така со гордост можам да најавам дека од 30 јуни 2025 година два пати неделно ќе се лета Скопје – Барсeлона – Скопје со што се отвора Шпанија како дестинација. Од 30 јуни, два пати неделно ќе се лета Скопје – Лион – Скопје со што се отвора јужна Франција прв пат како дестинација. Понатаму, од следната година три пати неделно ќе се лета Скопје – Штутгарт – Скопје со што се отвора западниот дел на Греманија. Во однос на охридскиот аеродром, два пати неделно ќе се лета Охрид – Базел Милхаус – Охрид и за мене најзначајната вест врзана за охридскиот аеродром е тоа дека Туркиш ерлајнс редовно ќе лета од 30 март 2025 година на дестинација Охрид – Истанбул – Охрид, со што охридскиот аеродром го отвораме како дестинација за најголемиот аеродром во Европа и аеродром со најголем број на конекции”, рече Николоски.

Најави дека веќе во процес на подготовка е втор повик кој треба да се објави во следните неколку недели бидејќи има силен интерес за воспоставување на нови дестинации.

Во однос на финансиската подршка за авиокомпаниите, таа се воведува за период 2025-2027 година и изнесува 360 милиони денари или околу 5 милиони евра, а се очекува бројот на патници да се зголеми за 200 илјади на годишно ниво.