Македонија
„Треба се инвестира во науката“ – шумарскиот факултет одбележа 75-години постоење

Факултетот за шумарски науки, пејсажна архитектура и екоинженеринг „Ханс Ем“ со пригодна свеченост одбележа 75 години постоење.
Во рамки на настанот, како основна заложба на „Ханс Ем“ беше подвлчено домаќинското управување, заштитата и унапредувањето на шумите – еден од најважните природни ресурси во Македонија но и во светот.
На свеченоста се обрати министерот за образование и наука Јетон Шаќири кој оцени дека наставно научниот персонал е за секоја пофалба – максимално посветен на образовниот процес и активен во научно – истражувачката дејност.
Тој потенцираше дека на факултетот се едуцира кадар кој е навистина потребен и изрази надеж дека интересот за овој тип на студии ќе расте во иднина, за што, како што рече, во координација со Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство, од оваа година се воведува нов тип на стипендии за студенти запишани на студии од областа на шумарските науки.
„Стипендиите се стимулативни, затоа што износот е 18.000 денари на месечно ниво, за 9 месеци во годината. И тоа е одлична можност за младите, првенствено да одберат вистинска струка во која ќе можат лесно да се вработат, а притоа, нивната едукација да биде финансиски поддржана и олеснета. Сигурен сум дека понудената квота ќе биде целосно искористена, а ние како институции ќе се задолжиме да одржиме континуитет на нивното доделување секоја следна академска година“, нагласи минитерот, додавајќи дека на државата и требаат сé повеќе инженери, еколози и хортикултуристи и дека тоа со заеднички напори е остварливо.
Пред присутните свое обраќање имаше и деканот, проф. др. Кирил Сотировски кој рече дека факултетот има голема одговорност и обврска не само кон секторите шумарство и екологија туку и кон севкупното општество, а тие заложби го одбележуваат нивното досегашно работење во изминатите 75 години.
Деканот на „Ханс Ем“ предупреди на моментно катастрофалните, па и катаклизмичките еколошки состојби на планетата кои, како што рече, се можеби најдобрата шанса за оживување на секторот шумарство и на сродните еколошки науки.
„Опасности нé демнат многу – од глобални климатски промени, што според мене е веќе депласиран, би рекол дипломатски назив за глобалното прегревање, преку губењето на почвите, опустинувањето, намалувањето на биодиверзитетот, доведено до екстрем, така што веќе живееме во ерата на шестото големо изумирање на видовите организми; сите овие и многу други проблеми директно ги засегнуваат шумите, но со повеќето од тие проблеми може да се справуваме преку модерно, еколошко шумарство“, предупреди Сотировски и апелираше дека инвестирањето во шумарството во државата мора да се сведе на ниво на стратешка долгорочна определба на сите политички и општествени чинители. Што поскоро, тоа подобро за сите, рече тој.
Вработувањата на асистенти е проблем кој го начна Сотировски во обраќањето, коментирајќи дека системот потфрла веќе со децении, и процесот на редовното систематско обновување на академскиот персонал се решава, или почесто не се решава, на ниво на спорадични, несистематски одлуки.
„Чинам дека доколку за нешто би требало најлесно да се дојде до консензус меѓу сите наши политички чинители од најразлични провиниенции, тоа е дека треба да се инвестира во наука. Зарем не сме сите сложни дека најлесниот и загарантиран пат кон напредок на државата е преку прогресивно долгорочно зголемување на инвестициите во истражувања?“, истакна деканот Сотиривски, во таа насока споменувајќи ги како позитивен пример, Словенија, Израел, Финска, Данска, Кина.
Додаде дека во текот на 2020 и 2021 година биле вработени девет асистенти, по повеќе од 10 години и се заблагодари што нивниот долгогодишен крик конечно бил регистриран и соодветно разбран од тогашниот министер за образование. Сепак, рече деканот на факултетот, и покрај оваа среќна разрешница, проблематично е што „решавањето на вработувања за асистенти се базира на тоа министер да го регистрира и разбере нашиот крик, и што воопшто е дојдено до состојба која предизвикува крик и очај“.
Сотировски упати честитки за јубилејот и изрази надеж дека луѓето од секторот се свесни за својата поголема улога – и дека не треба да се сведуваат само на обезбедувачи на дрвна маса, туку да бидат двигатели и чинители на сериозен еколошки пристап кон шумите и кон природата генерално.
Некогашниот Шумарски факултет во Скопје, а од неодамна Факултет за шумарски науки, пејзажна архитектура и екоинженеринг „Ханс Ем“ (ХЕФ), е единствената високообразовна и научна институција од областа на шумарството и од сродните области во државата. Како дел од Земјоделско-шумарскиот факултет, тој е формиран во 1947 година, само две години по завршувањето на Втората светска војна.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
МОН преку стипендии ќе ги поттикнува средношколците да се запишуваат на студиски програми по македонски јазик

Заради стимулирање на учениците од IV година од средното образование за запишување на студиски програми по македонски јазик, Министерството за образование и наука за студиската 2025/2026 година ќе додели 15 стипендии на редовни студенти запишани студиски програми за изучување на македонскиот јазик во прва година на додипломски студии од прв циклус, информираат од ова министерство.
Право на стипендија ќе имаат студентите запишани во прва година на додипломски студии од прв циклус кои студираат на јавните и приватните универзитети и високообразовни установи во Република Северна Македонија, студиски програми за изучување на македонскиот јазик и кои ги исполнуваат следните услови: да се редовни студенти; да не се корисници на стипендија од други установи, институции или компании; да се државјани на Република Северна Македонија.
„Критериуми за доделување на стипендиите се:
1. Успехот во учењето, односно успехот остварен во текот на средното образование, со просек од сите четири години од најмалку многу добар;
2. Доколку кандидатот користел стипендија за талентирани ученици од Министерството за образование и наука, добива дополнителен 1 бод за секоја година од користење на стипендијата.
Студентите кои ги исполнуваат условите од конкурсот пополнуваат електронска пријава и ја прикачуваат соодветната документација на http://e-uslugi.mon.gov.mk од 01.11.2025 до 15.11.2025 година.
Висината на стипендијата изнесува 6.050,00 денари месечно, за 9 месеци во текот на студиската година.
Стипендијата се доделува за толку семестри за додипломски студии, колку што се предвидени со општиот акт на високообразовната установа, без апсолвентски стаж за студирање“, појаснува во информацијата.
Македонија
Тошковски-Сецуко: разменети иницијативи за продлабочување на соработката со Јапонија

Министерот за внатрешни работи Панче Тошковски денес оствари работна средна со Амбасадорката на Јапонија во земјава, Кавахара Сецуко.
На средбата стана збор за одличните односи помеѓу двете земји, волјата за унапредување на соработката и на стратешко и на оперативно ниво, а се разменија и иницијативи за продлабочување на истата преку членување во разни меѓународни организации за полициска соработка.
Двете страни ја потврдија силната волја и посветеност на развивање на меѓусебните односи и соработка, преку конкретни предлози за нивно реализирање.
Македонија
Попов: Борбата за зачувување на македонскиот јазик не е завршена, тој е загрозен и внатре во самата држава

Аргументирано можеме да тврдиме дека официјализирањето на македонската азбука и на македонскиот стандарден јазик не е некаква “вештачка конструкција“, туку претставува логичен след на долговековниот просторен и временски континуитет на македонскиот јазик и неговите дијалекти на целата јазична територија, истакна претседателот на МАНУ, Живко Попов, по повод одбележувањето на 80-годишнината од кодификацијата на македонскиот стандарден јазик.
Според него, дијалектното богатство, вградено во литературата и стандардот, го прави посебен, уникатен, и докажува дека македонскиот јазик има долга историја и особен влог во рамките на групата словенски јазици и светското јазично семејство, а неговата посебност и специфичност предизвикува особен интерес во меѓународната лингвистичка научна средина.
Но борбата за зачувување на македонскиот јазик, како што нагласи Попов, не е завршена.
Таа мора да трае и да продолжи пред меѓународните институции за човекови права, бидејки неговата официјална употреба од страна на деловите на македонскиот народ во соседните земји е оневозможена со превземените обврски со договорите од Преспа со Грција и оној за добрососедство со Бугарија.
Во исто време македонскиот јазик е загрозен и внатре во самата држава, каде не е подеднакво почитуван на целата нејзина територија. Законот за македонскиот јазик за жал е донесен отпосле и сега државните институции треба да вложат многу поголеми усилби за негова правилна примена. Уставниот суд во чиј капацитет веруваме е на потег да воспостави правилна употреба на македонскиот јазик како официјален јазик за меѓусебно разбирање на сите граѓани на целата територија на државата, согласно општоприфатените меѓународни прописи во светот и ЕУ каде што ние целиме“.
МАНУ, појасни Попов, во соработка со Институтот за македонски јазик, катедрата по македонски јазик при УКИМ и другите универзитети и научни институции продолжува во полна пареа да работи на збогатување и усовршување на македонскиот литературен јазик.
Истакнувајќи неколку цитати на Блаже Конески претседателот на МАНУ нагласи дека зборовите и делата на Конески и денес одекнуваат силно, но исто така и силно ги обврзуваат следните генерации да продолжат да го негуваат, проучуваат и да го афирмираат македонскиот јазик, основен белег на нашиот идентитет и култура, на нашето минато, сегашност и на нашата иднина.