Македонија
Тројца штипјани биле претседатели на три држави
Штип можеби е единствениот град во светот во кој се родиле тројца претседатели на три држави, пишува историчарот Александар Донски, кој објавува текстови на веб-страницата на Општина Штип со цел јавно претставување и промоврање на градот.
КИРО ГЛИГОРОВ (1917 – 2012). Како што знаеме, тој беше прв претседател на Република Македонија по нејзиното осамостојување, а бил и македонски партизан, учесник во АСНОМ, македонски и југословенски политичар. Потекнувал од штипско занаетчиско семејство од маалото Стар Конак. Основно и прогимназиско училиште завршил 1932 година во Штип, а средно образование завршил во Скопје 1936 година. Од 1936 до 1940 студирал на Правниот факултет во Белград. Таму членувал и бил секретар на КУД „Вардар“, а членувал и во илегалното Македонско народно движење поради што бил уапсен од српската полиција, но поради недостиг на докази, бил ослободен. По завршувањето на студиите, кратко работел во Белград, но по почнувањето на Втората светска војна, се вратил во Скопје, каде што работел како адвокат. Поради неговите промакедонски ставови, бил притворен и од бугарската полиција. Потоа се вклучил во илегалниот антифашистички отпор, при што соработувал со Кузман Јосифовски-Питу и со други борци. Во 1943 учествувал во работата на Антифашистичкиот народноослободителен комитет (АНОК), каде што се разгледувало прашањето за создавање македонска држава во рамките на Југославија. Притоа на иницијатива на Глигоров и Благој Хаџипанзов до Главниот штаб на НОВ и ПОМ било упатено несогласување со југословенската концепција на решавањето на македонското прашање и било побарано обединување на Македонија. Нивниот предлог бил одбиен. Во мај 1944 Глигоров отишол во партизани, а (како член на АНОК) бил поканет да се вклучи во подготовката на АСНОМ по што бил избран за секретар на Иницијативниот одбор за свикување на АСНОМ. За време на Првото заседание на АСНОМ (2.8.1944) Глигоров бил записничар, а бил избран и за член на АВНОЈ (зачетник на новата југословенска влада). Учествувал и на Второто заседание на АСНОМ, каде што бил избран за повереник за финансии при Президиумот на АСНОМ. По војната, извршувал низа функции на сојузно ниво, меѓу кои и сојузен секретар (министер) за финансии на Југославија, Потпретседател на Сојузниот извршен совет (владата на Југославија), претседател на Собранието на СФРЈ и други. По осамостојувањето на Р. Македонија и по изгласувањето на декларацијата за сувереност на државата, на 27 јануари 1991 година, од страна на Собранието на Република Македонија Глигоров бил избран за прв претседател на нашата држава. На изборите во 1994 година бил повторно избран за претседател на Република Македонија. На 3 октомври 1995 година му бил извршен неуспешен обид за атентат во Скопје, во кој Глигоров бил ранет, а две лица го загубиле животот. По закрепнувањето, Глигоров ѝ се вратил на претседателската должност сѐ до 1999 кога завршил неговиот втор мандат по што и натаму дејствувал со предлози и совети до неговите политички наследници. Починал во длабока старост на возраст од 94 години. Киро Глигоров е застапен во Гинисовата книга на рекордите како најстар претседател на една држава.
Втор штипјанец што стигнал до политичкиот врв на една држава бил академик ТОДОР ПАВЛОВ (1890 – 1977). Тој бил претседател на Бугарската академија на науките (БАН), политичар и филозоф. По превратот во Бугарија и доаѓањето на Отечествениот фронт на власт на крајот од 1944 година, штипјанецот Тодор Павлов бил еден од тројцата регенти (управители, т.е. практично претседатели) на Бугарија. Потоа бил член на Президиумот на Народното собрание, а од 1947 до 1962 година бил претседател на Бугарската академија на науките (БАН). Бил и почесен претседател на Сојузот на бугарските писатели. Во филозофските кругови во светот е познат како еден од главните промотори на теоријата на одразот. Иако бил со бугарска национална свест, сепак забележани се и негови промакедонски изјави, наведува авторот на текстот.
Третиот роден штипјанец што стигнал до највисоката политичка функција – претседател на држава – бил МЕХМЕТ ТЕКИН АРИБУРУН (1903 – 1993). Се родил во Штип во семејството на Хусеин Авни, кој бил мајор во турската армија за време на Првата светска војна. Татко му се родил во Битола, но во 1898 година бил прекомандуван во Штип, каде што во 1903 година се родил Мехмет. Се иселиле од Македонија по балканските војни во 1912 година, а подоцна татко му учествувал како командант во битката кај Галиполе во 1915 година, каде што и загинал. Мехмет ја продолжил семејната традиција и во 1925 година го завршил Турскиот воен колеџ, а во 1929 бил испратен во Велика Британија на воздухопловна обука. Во 1935 година дипломирал на Турската воена академија. Во 1959 година бил промовиран во армиски генерал и главен командант на турската воена авијација. По воениот удар во 1960, тој бил принудно пензиониран од страна на воената хунта по што ја почнал својата политичка кариера. Во 1961 година бил избран за сенатор, а од 1970 до 1977 бил претседател на турскиот сенат. Во 1973 кратко време привремено ја извршувал и функцијата претседател на Турција. Бил полиглот и зборувал англиски, германски, француски и италијански. Во 1978 година Мехмет Текин Арибурун како висок турски политички функционер за време на посетата на Југославија посакал да дојде и во родниот Штип. Желбата му била исполнета и тој бил пречекан со сите почести. Го посетил ридот Исар, но не успеал да се сети каде се наоѓала неговата родна куќа бидејќи уште како мал го напуштил Штип. Само се сеќавал на чешмата Коџалица (на фотографијата), која, за жал, тогаш веќе била урната. Тој е последниот претседател на Турција роден надвор од територијата на денешната држава.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Студентите на протест поради јавниот превоз, бараат и набавка на нови автобуси и велосипедска инфраструктура
Универзитетското студентско сообрание (УСС-УКИМ) за утре, 22 ноември, најавува протест поради проблемите со јавниот превоз што ќе се случува од 14 часот пред Стара Пошта и ќе продолжи во 14.30 часот пред Град Скопје.
Организаторите ги повикаа сите да излезат на протестот и да го искажат незадоволството.
По спроведената анкета на која одговориле 3.568 студенти, 85 отсто од нив рекле дека во последните денови чекаат автобус повеќе од 15 минути, а 66,7 проценти од нив, чекаат автобус над 20 минути.
Дополнително, 93,6 отсто од студентите не се задоволни од квалитетот на јавен градски превоз во градот, а 66,7 проценти изјавиле дека од истите воопшто не се задоволни од истиот.
Дополнително, организаторите на протестот апелираат на воспоставување на нови и ефикасни транспортни решенија и конечно отпочнување на предвидените инфраструктурни проекти најавени во градоначалничката предизборна програма, но и од страна на претходните градоначалници.
Конкретно, барањата се следните: Продолжување и финализирање на проектот за Bus Rapid Transit; Воведување на градска железница со искористување на постоечките капацитети и изградба на пруга до Аеродромот Скопје; Отпочнување и финализирање на предвидените инфраструктурни проекти (Јужен Булевар, бул. Хрватска, бул. Србија, мостот кај Хотел Русија, продолжување на бул. Климент Охридски преку Вардар, под Кале до бул. Никола Карев, продолжување на бул. Илинден, Источна обиколница), Набавка на нови автобуси и отворање на нови автобуски линии; Надградба на велосипедската инфраструктура и промоција и поддршка на алтернативни видови на транспорт.
Македонија
Стојановски: Нафта утре ќе има, а јавната набавка за една недела ќе биде реализирана
Добро е што има кој да мисли на граѓаните, а тоа е Владата, која на денешната седница донесе и одлука не за некаква награда, туку апсолутно тоа е позајмување на гориво до Градот Скопје и ЈСП, изјави советникот во Советот на Град Скопје од ВМРО-ДПМНЕ, Мартин Стојановски.
Советничката група на Левица остро ја критикуваше градската власт. Нивната критика наиде на контрареакција од советникот Мартин Стојановски.
„Па сакам, ете, јавно да ја прашам советничката Катерина, зошто сеуште три директори од партијата Левица имаат во јавните установи на Градот Скопје и зошто, ако не се сложуваат со политиките на актуелната политичка градска власт, одамна не ги напуштија местата и не беа дел од градските институции? Сомнително е зошто толку се сменија 40 тина директори, а не се сменија токму тие 3 директори, не се пипнати од политичката партија Левица,“ рече Стојановски.
„Да не го политизираат ова, колешката Катерина од советничката група на Левица, мислам дека политички го одржа својот говор денеска на оваа седница“, истакна Стојановски.
И покрај владината интервенција, останува прашањето за долгорочната стабилност на јавниот превоз.
„Нафта утре ќе има, а јавната набавка за една недела ќе биде реализирана од страна на Градот Скопје и повторно автобусите би требало да возат, секако доколку тоа успеат службите од Градот Скопје да го менаџираат“, рече Стојановски.
Додаде дека за граѓаните, оваа состојба не е само технички проблем, туку и доказ за политичките игри што го доведоа ЈСП до колапс.
Македонија
Шутаров: За да може да функционира ЈСП бараме да се прецизира износот на 2,5 милијарди литри нафта
Советниците на СДСМ со предлог решенија сакаат да помогнат за да се надминат проблемите во градот Скопје. Затоа излеговме со три конкретни мерки кои бараме преку Заклучоци да ги усвои Советот, рече советникот на СДСМ, Гордан Шутаров на вонредната седница на Советот на Град Скопје.
-Предлог на СДСМ за финансиска инекција од државата, со Закон, е соодветно решение и досега се практикувало. Пример е 2018 година кога владата ги финансираше општините за да ги покријат долговите и за да може општините да функционираат. Со негова измена и дополнувања по скратена постапка, рече Шутаров.
Коректна е одлуката на Владата да доделу субвенции, тоа беше предлог и на СДСМ, но тука се јавуваат отворени прашања и нема наведно колкав износ.
-Затоа СДСМ бара заклучок, да го наведеме износот, од 2,5 милиони литри којшто би биле доволни за ЈСП да јз извршува функцијата до крајот на годината, кога веќе треба да стапи на сила и буџетот за следната година. Затоа бараме и за оваа ставка поддршка, рече советникот на СДСМ, Гордан Шутаров.
-Граѓаните со право реагираат со коментари од типот „леле што му се случува на Скопје“. Од тоа што го гледаат во Скопје како хаос и катаклизма, од тоа што го дозволивте како мнозинство во советот. Најреалниот одговор е дека Скопје не постои моментално само заради политика и инает. Скопје е блокиран Град, заглавен, нечист, без јавен превоз. Тоа е Скопје во 21 век, во којшто ништо не функционира освен политиката, рече Шутаров.