Македонија
Уставни судии, професори, НВО, експерти од Германија, ОБСЕ и ЕУ на дебата за воведување уставна жалба
Претседателката на Уставниот суд Добрила Кацарска и судиите Осман Кадриу и Татјана Васиќ Бозаџиева учествуваа на дебата организирана за заштитата на човековите права и слободи пред Уставниот суд од страна на Институтот за човекови права.
Кацарска имаше обраќање на темата „уставна жалба” и во оваа прилика пред претставници на невладиниот сектор и академската заедница ја изрази потребата од поддршка за проширување на надлежностите на Уставниот суд во заштита на слободите и правата.
„Уставотворецот останал недоречен. Од една страна гарантирајќи ја заштитата, а од друга не предвидел начин за уставна заштита на секое право, иако можноста за правна заштита како посебно овластување на неговиот носител да се обрати до државните органи со цел заштита на самото право, денес е стандард за секој правен поредок”, рече Кацарска.
Таа потенцираше дека со Уставот не е предвиден правен лек за нивна заштита по примерот на уставите на државите од регионот кои го познаваат овој правен инструмент именуван како уставна тужба, односно уставна жалба.
„Се поставува прашањето дали во ваква ситуација се остварува прокламацијата од член 9 став 1 од Уставот дека граѓаните се еднакви во слободите и правата, независно од основите наведени во истата одредба. Се разбира дека не. Еднаквоста во слободите и правата покрај во нивното остварување, значи дека сите тие треба да уживаат ист вид на заштита, што сега не е случај.
Токму во тоа е смислата на воведувањето на уставната тужба, односно тоа би значело уставна заштита и на правото на сопственост, правото на здрава животна средина, правото на образование итн. кои во ниту еден момент не може да се рече дека се помалку важни од оние кои се наведени во член 110 алинеја 3 од Уставот или не заслужуваат да бидат заштитени”.
Кон овие аргументи се приклучи и судијата Осман Кадриу потсети дека прашањето на уставна жалба е истакнувано во конкретни периоди, а последно во 2014-та година.
„Тогаш Владата имаше предложено уставни амандмани и меѓу нив имаше два амандмана за Уставниот суд. Првиот беше листата на права со кои ќе се даде уставно-судска заштита и второ уставна тужба и спроведување. Причините за неизгласување беа политички се разбира”, рече судијата Кадриу.
Во текот на дебатата беше поставено прашањето дали Уставниот суд може да најде друг начин за да ги прошири надлежностите од аспект да ги заштити сите права, а тоа да не зависи од политичарите, при што судијата даде свое мислење и кажа:
„Друга тема е што со овој Устав јасно се подвлечени надлежностите, Уставниот суд не може со својот акт ниту да ги проширува ниту скратува надлежностите. Судот постапува со своите надлежности исклучиво утврдени со Уставот. Јас како судија тврдам дека надлежностите на Уставниот суд не се остварени во целост, кога зборуваме за сегашното работење, но прашањето за воведување на уставна жалба и претседателката го има институционално поставено и кога ги покани клучните носители на државни органи. Прашањето на уставна тужба се постави тогаш и тие декларативно подджаа. Радува фактот на последната конференција претседателот на државата Стево Пендаровски даде поддршка на ова прашање и да видиме сега како ќе помине кај останатите политичари”, рече судијата Кадриу.
Дебатата се одржа на 11 декември, во рамки на проектот на Институтот за човекови права и покрај уставните судии присуствуваа експерти од Германија, претставници на ОБСЕ, членови на делегацијата на ЕУ ангажирани за проектот ИПА, професорите од Правниот факултет „Јустинијан Први“ при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ Скопје, Александар Спасов и Ана Чупевска, кои презентираа документ за јавни политики во кој е нагласена потребата од воведување на уставна тужба.
Во текот на дебатата исто така беа презентирани и останатите продукти од проектот „Уставниот суд – заштитник на човековите права“ како што се: Водичот за поднесување на иницијативи пред Уставниот суд, онлајн „Курс за заштита на човековите слободи и права пред Уставниот Суд на РСМ“ објавен на Академијата на Институтот за човекови права (https://app.ihracademy.org.mk/login) и анимирано видео за Уставот на Република Северна Македонија и основните човекови права и слободи наменето за ученици од основно училиште.
Во рамки на проектот на ИЧП беше организирана посета на Судот во Словенија во ноември 2023 година на којашто беа презентирани тамошните искуства, придобивки и аспекти на примена на уставна жалба.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Љутков од Велес: Фолклорот нè идентификува и нè поврзува со светот
Во Младинскиот парк во Велес, вчеравечер свечено беше отворено 19. издание на Интернационалниот фолклорен фестивал „Велес 2024“.
Во присуство на многубројни гости, Фестивалот за отворен го прогласи министерот Зоран Љутков, кој изрази задоволство што низ годините овој фестивал прерасна во вистински репрезент на фолклорната традиција на народите од повеќе држави во светот, потенцирајќи дека Министерството за култура и туризам останува отворено за поддршка на сите проекти што ја афирмираат културната традиција и посебноста на сите чинители.
– Нема ништо поубаво од тоа од генерација на генерација да се пренесува сето она културно наследство што нè идентификува, што нè прави посебни и препознатливи во европскиот, но и во светскиот културен мозаик. Секоја држава, секоја култура е посебна токму поради шаренилото на културните вредности што имаме обврска да ги чуваме, да ги негуваме и да ги пренесеме на идните генерации – рече Љутков.
Преку настапите на младите уметници, како што рече министерот за култура и туризам, ќе се запознаеме со убавината на фолклорната традиција, музиката, песната и сето она што е обележје на земјите од кои доаѓаат, збогатувајќи го на тој начин културното живеење во Велес.
Честитајќи им на организаторите за посветеноста во реализацијата на Фестивалот, Љутков им посака убав престој во Македонија и во Велес на учесниците, а на посетителите незаборавни мигови со музиката и ората од земјите учеснички.
Љутков изрази уверување дека Меѓународниот фолклорен фестивал „Велес 2024“ и во иднина ќе биде настан на радост и среќа каде што ќе се создаваат спомени кои ќе останат траен запис во историјата на манифестацијата.
Македонија
Средба на претседателот Гаши со посебниот советник за Западен Балкан: Влезот на Западен Балкан во ЕУ треба да се случи што поскоро
Претседателот на Собранието, Африм Гаши, оствари средба со посебниот советник за Западен Балкан, Анжеј Франгеш.
Гаши изрази благодарност за заложбите на Словенија да назначи специјален претставник за Западен Балкан, со што ја потврдува својата посветеност на европската перспектива на земјите од Регионот, вклучително и нашата земја.
Словенија е искрена, пријателска земја, силен поддржувач на евроинтеграциите. Особено се ценат нејзините заложби за одржување на прашањето за проширувањето високо на агендата на Европската Унија.
Влезот на Западен Балкан во ЕУ треба да се случи што поскоро, затоа што и Балканците се Европејци и тоа е во корист не само на овие земји, туку и на самата Унија.
Во таа насока, прашањето за уставните измени како пречка за влез во големото европско семејство треба да се реши што поскоро, а реформскиот процес да продолжи. Помошта и поддршката од посебниот советник Франгеш е добредојдена како одличен познавач на Регионот.
Франгеш на претседателот Гаши му посака успешна работа во новиот мандат, истакнувајќи дека парламентарната демократија е многу важна.
Соговорниците оставија отворена врата за соработка, со почести средби и поактивна улога во наредниот период.
Македонија
Левица: Државата нема средства за младите што ја претставуваат Македонија на меѓународни научни олимпијади
Години наназад, вклучително и оваа, средношколците кои се дел од тимовите што ја претставуваат Македонија на научни олимпијади ширум светот каде што го веат македонското знаме и од каде што донесуваат бројни признанија и медали, мака мачат да најдат средства за воопшто да стигнат на тие натпревари, велат од Левица.
„Наместо последните седмици пред натпреварувањата да ги вложат за што подобро да се подготват, тие се принудени да одат од една до друга врата, барајќи некој да им излезе во пресрет за да можат да ја претстават Македонија. Новата министерка за образование, Весна Јаневска, смета дека има недостаток во Законот за средно образование во смисла што во него не е предвидено доделување на финансиска поддршка од страна на МОН за ученици и нивни ментори за учество на меѓународни научни олимпијади, туку само доделување на стипендии доколку е освоено едно од првите три места, па најавува решението за овој проблем да се бара во корекции на Законот за средно образование во таа насока. Во меѓувреме, државата годишно ја напуштаат по 2500 високообразувани млади луѓе откако успеале да поминат низ образовниот систем во државата како по минско поле! Деценски проблем е што државата нема никаква стратегија за континуирана поддршка на талентираните ученици, уште помалку да го усмери нивниот професионален развој и да ги задржи како кадри“, додаваат од Левица.
Според Левица, проблемот е системски, длабок и од суштинско значење за иднината на државата и луѓето што живеат овде.
„Ако состојбите денес се лоши, тогаш кој ќе ги промени на подобро утре? Нашата иднина си заминува преку границите со застрашувачка брзина, а државата ниту понуди, ниту, пак, сега нуди план за надминување на таквата алармантна состојба. Проблемот бара длабоки решенија, а не површни шминкања на одделни закони! Левица ја повикува новатата министерка Јаневска да собере сила и храброст за да почне работите да ги решава од корен и систематски! Во овој момент не е потребно козметички да се надополнуваат празнините што го проголтуваат еден од најважните сектори во државата, туку напротив, потребни се итни и радикални промени во образованието“, завршуваат од Левица.