Од денеска до 24 ноември, во организација на Мрежата на медиумска писменост, по седми пат ќе се одржат Деновите на медиумска писменост 2025. Членките на Мрежата и нивни поддржувачи, ќе организираат повеќе од дваесетина настани на различни локации низ целата држава, а некои настани ќе се одржат и онлајн. На овој начин нашата земја се приклучува кон Глобалната недела на медиумска и информациска писменост на УНЕСКО.

На денешната Конференција за медиумска писменост 2025 ЕУ – Западен Балкан, во организација на Делегацијата на Европската Унија, директорот на АВМУ, Зоран Трајчевски, посочи дека „oваа година, под мотото: „Ти знаеш, друг не знае. Твојот коментар може да помогне“ на Деновите на медиумска писменост, се фокусираме на критичкото размислување и на личната одговорност во дигиталниот простор. Затоа што денес, повеќе од кога било, не е доволно само да препознаеме дезинформација — потребно е да реагираме, да споделиме знаење, да бидеме активни граѓани“.

Конференцијата е носечки регионален настан на Европската служба за надворешно дејствување во областа на медиумската писменост, а оваа година конференцијата во Скопје го означува и почетокот на Деновите на медиумска писменост. Амбасадорот на ЕУ во земјава, Михалис Рокас, истакна дека во динамична медиумска средина, во којашто социјалните медиуми, вештачката интелигенција и странското манипулирање со информации и влијание го преобликуваат начинот на кој граѓаните им пристапуваат и ги интерпретираат информациите, неопходно е да се вложат напори во зајакнување на колективниот одговор кон дезинформациите и влијанието на малициозни актери.

„Медиумската писменост е една од најсилните алатки што ги имаме за да ги заштитиме општествата. Кога луѓето можат да препознаат лажна содржина, да ги преиспитаат содржините кои ги сретнуваат на интернет и да бараат доверливи информации, тие стануваат активни чувари на демократијата. Ова, меѓу другото, е и една од причините зад „Европскиот штит за демократија“, иницијатива на ЕУ која ја зајакнува нашата заедничка подготвеност да се спротивставиме на манипулативни информации и да изградиме колективна отпорност, потенцираше амбасадорот Рокас.

Во фокусот на Конференцијата се повеќе теми меѓу кои – платформите на социјалните медиуми како дел од проблемот и од решението за надворешна манипулација и дезинформирање; родовите дезинформации и дигиталната омраза; важноста на институционалниот одговор на заканите од надворешна манипулација и дезинформирање; вештачката интелигенција надвор од чет-ботовите: суверенитет, градење капацитети за вистината; следната генерација и платформите: навигација низ ризици и можности.

За потребите на Деновите за медиумска писменост 2025 изработени се видео и аудио спот на македонски, албански и англиски јазик. Спотовите веќе се емитуваат на медиумите со цел поголем број граѓани да се информираат за настаните за медиумска писменост. Оваа година спотовите за Деновите на медиумска писменост ќе се постават и на неколку локации на видеобимови во градот Скопје.

Повеќе информации за настаните што ќе се одржуваат во живо или онлајн и за медиумските содржини кои ќе се прикажуваат во рамките на Деновите, може да се најдат на веб – страниците mediumskapismenost.mk и avmu.mk, како и на Facebook, Instagram и Youtube каналот на Мрежата за медиумска писменост.

Утре со почеток во 12 и 30 часот ќе се одржи отворањето на Мултимедијалната читалница во Националната и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски” – Скопје и промоцијата на едицијата на фототипни изданија „НУБ за македонскиот јазик“.

Како датум за одржување на овој настан е одбран денот кога е роден Крсте Петков Мисирков, една од најзначајните историски фигури за македонскиот јазик, бидејќи годинава се одбележуваат 80 години од кодификацијата на македонскиот стандарден јазик.

Во првиот дел на настанот е предвидено да имаат поздравни обраќања министерот за култура и туризам Зоран Љутков и директорот Јовица Никчевски, кој ќе се зборува за новата мултимедијална читалница во НУБ „Св. Климент Охридски“ што е модерно уредена на две нивоа и располага со најсовремена опрема и инвентар, како и со онлајн пристап до бази на податоци со електронски книги и научни и стручни списанија.

Во вториот дел на настанот, пак, програмскиот директор Јовица Тасевски-Етернијан ќе го претстави проектот за издавање на фототипни изданија на значајни публикации од фондот на НУБ „Св. Климент Охридски“ поврзани со македонскиот јазик, а од името на авторките на предговорите во публикациите ќе се обрати и истовремено ќе ги промовира изданијата д-р Симона Груевска-Маџоска, претседателка на Советот за македонски јазик.

Промоцијата ќе биде збогатена со читање извадоци од делото „За македонкцките работи“ од Крсте Петков Мисирков во интерпретација на Лина Станоеска, како и со изложба на која присутните ќе можат да ги видат оригиналните примероци од „Речник од три јазика“ од Ѓорѓија Пулевски од 1875 година, „За македонкцките работи“ од Крсте Петков Мисирков од 1903 година, примерокот од „Abecedar“ испратен за одобрување во Друштвото на народите во 1925 година, првиот „Буквар со читанка“ на кодифициран и стандардизиран македонски јазик издаден во 1945 година и првата „Македонска граматика“ од Круме Кепески од 1946 година, како и фототипните изданија со предговори од д-р Весна Мојсова-Чепишевска, д-р Симона Груевска-Маџоска, д-р Елка Јачева-Улчар, д-р Станислава Тофоска и д-р Јованка Кепеска.

„Биномот ДУИ-СДСМ го користеше европското знаме не за Европа, туку како крпа за да ги избрише трагите на Никола Груевски и да ја спаси кожата на Сашо Мијалков. Под маската на „хармонизација со ЕУ“, тие гласаа за измени во Кривичниот законик за кои денес гледаме како целото општество пати“, велат од „Влен“.

„Ова не беше закон за европски стандарди, туку понуда за амнестија за заробување на државата, потпишана од ДУИ во име на Албанците, но во интерес на Груевски, Мијалков и кликите што ги ограбија и Албанците и Северна Македонија. На оваа земја ѝ е потребна вистинска правда, а не закони прилагодени на каприците на политичарите кои се плашат од одговорност.

Изработката на новиот Кривичен законик бара длабинска анализа, професионално усогласување и вклучување на најдобрата правна експертиза, поради што ВЛЕН поддржува одговорен пристап заснован на европските принципи. Нашиот пристап е јасен: на земјата ѝ е потребен современ Кривичен законик, изграден врз принципот на еднаквост пред законот и со реален капацитет да обезбеди ефикасно казнување за корупција и злоупотреба на моќ.

ВЛЕН беше првиот што побара зголемена одговорност за корупција на високо ниво, преку уставен амандман. Нашиот приоритет е едноставен, кривичен систем што ги штити граѓаните и правдата, а не оние што со години го користеа законот за да се исчистат од скандали“, соопшти „Влен“.