Светскиот ден на предвременото породување, кој се одбележува на 17 ноември, годинава доби историско признание од Светската здравствена организација(СЗО) која официјално го додаде овој датум на својот календар. Ова глобално признавање ја нагласува итната потреба предвременото раѓање да се третира како приоритет на јавното здравје. Главна движечка сила зад ова достигнување е Дорис Молел, основач на фондацијата „Doris Mollel“ од Танзанија.

Годинашната кампања на Глобалната фондација за грижа на новороденчиња (GFCNI) се одвива под слоганот: „Да им дадеме силен почеток на предвремено родените бебиња за посветла иднина“, инспириран од темата на СЗО „Здрави почетоци, надеж за иднината“. Пораката до владите, здравствените системи и заедниците е дека секое предвремено родено бебе треба да ја добие неопходната грижа и шанса да преживее и да напредува.

Организацијата Лулка, заедно со партнерите ширум светот, работи на обединување на семејствата, здравствените работници, креаторите на политики и компаниите за да се создадат решенија што ќе им овозможат на предвремено родените бебиња не само да преживеат, туку и да растат и да се развиваат. Целта е да се подигне свеста за предвременото породување и да се поттикне отворена и континуирана комуникација меѓу сите клучни фактори.

Клучни цели за Светскиот ден на предвременото породување за 2025 се: да се приоритизира предвременото раѓање во националните здравствени политики, во согласност со признавањето на овој ден од СЗО; да се обезбеди еднаков пристап до навремена, стручна и квалитетна нега за предвремено родените бебиња и поддршка за нивните семејства и да се поттикнат инвестиции во здравството и во благосостојбата на овие деца како основа за поздрави и поотпорни општества.

Во Македонија, приоритетите вклучуваат подигнување на јавната свест за значењето на навремен и стручен третман на предвремено родените бебиња и охрабрување на соработката помеѓу семејствата, здравствените работници, компаниите и здравствените власти како креатори на политики.

Во пресрет на 17 ноември, Лулка преку серија интервјуа ги отвори во јавноста темите за предвременото породување, искуствата на семејствата и предизвиците во системот.

Министерот за здравство, Азир Алиу, во интервјуто за Лулка, оценува дека постои значителен напредок во третманот и преживувањето на предвремено родените бебиња во Македонија во последните години.

„Трендот е позитивен и укажува на одржлив ефект, пред сè поради координирани инвестиции и стратешки подобрувања во системот на здравствена заштита. Сепак, за одржливоста е неопходно да се продолжи со инвестициите, особено во опремата за интензивната нега и обезбедувањето доволно медицински кадар. Овие елементи се клучни за одржување и дополнително подобрување на постигнатите високи стандарди“, вели министерот Алиу.

Д-р Денис Ал Кхалили, претседателот на Лулка, во интервју зборува за значењето на Светскиот ден на предвременото породување, за успесите, предизвиците и приоритетите во неонаталната нега во Македонија.

„Состојбата со неонатологијата во Македонија бележи огромен напредок, документиран и во извештаите на СЗО – благодарение на подобрената опрема, обучениот медицински кадар и унапредената комуникација со трудниците и родителите“, вели д-р Ал Кхалили.

Во серијалот на интервјуа објавени за одбележување на Светскиот ден на предвремено родените деца, д-р Силвана Наунова Тимовска, еминентен неонатолог и претседател на Здружението на неонатолози на Македонија, дава свој професионален и личен осврт на предизвиците, напредокот и идните насоки во неонаталната нега, како и на значењето на заедништвото меѓу семејствата, медицинските професионалци и институциите.

„Најголемите предизвици со кои се соочуваме во Македонија се недостаток на опрема и кадар, потреба од континуирана едукација и усогласување со современите стандарди. И покрај тоа, благодарение на мултидисциплинираниот пристап, подобрената опрема, современите протоколи и зголемената експертиза, денес преживуваат и бебиња родени со екстремно мала гестациска возраст“, вели д-р Наунова Тимовска.

Светскиот ден на предвременото породување првпат беше одбележан во 2008 година, по иницијатива на Европската фондација за грижа на новороденчиња (EFCNI) – денес Глобална фондација за грижа на новороденчиња (GFCNI) – и партнерските организации, меѓу кои и Лулка. Денес, овој ден обединува мрежа од повеќе од 100 земји, со стотици настани и кампании, а бројни објекти и знаменитости ширум светот се осветлуваат во виолетово – официјалната боја на овој ден.

Седум децении од основањето денеска одбележа Бирото за развој на образованието, а на свеченоста организирана по тој повод се обрати и министерката за образование и наука, Весна Јаневска, која упати благодарност до сите сегашни и поранешни вработени во институцијата за придонесот кон градењето на националниот образовен систем, посакувајќи уште многу ефективен труд и позитивни резултати во иднина.

„Министерството за образование и наука и Бирото сега имаат идентична визија во која насока треба да се движи образованието. Напорите се обединети и насочени кон иста цел – добивање на европскиот предзнак, што, ценам дека така единствени, полесно и побрзо ќе го добиеме. Тоа е многу важно. Времето за земји во развој е скапоцено, особено за Македонија која, да бидеме искрени – има години и години потрошено на други приоритети, наместо на развој на образованието како наш основен ресурс за просперитет“, рече Јаневска.

Министерката истакна дека работата на Бирото воопшто не е едноставна. Институцијата има задача да сложува мозаик, а умешноста е во кусо време да се пронајде правото место и на најмалиот елемент.

„Денес, ваша и наша обврска е да одговориме на брзиот развој на дигиталните алатки и вештачката интелигенција, но и на промените во општеството — миграциите, нискиот наталитет, новите потреби на учениците и наставниците. Исправени сме пред потребата од образовен систем кој е отворен за секое дете, ги препознава различните можности и потреби на учениците и ги поддржува наставниците да се надградуваат и да ги следат современите педагошки пристапи. Учебниците треба да бидат разбирливи и актуелни, а наставните програми да овозможуваат систематски развој на знаење, вештини и вредности, во согласност со европските стандарди и барањата на пазарот на труд“, нагласи Јаневска.

Потенцираше дека е најважно во градењето на квалитетно образование да бидат вклучени сите сегменти од општеството, а не само училиштата и нивните служби, туку и родителите, локалната заедница, реалниот сектор и медиумите.

„Не смееме да штедиме труд. Со високо ниво на меѓусебна доверба да останеме посветени кон реформите. Тоа е и најдобар начин да изразиме благодарност до сите кои оставиле трага во Бирото и седум децении придонесувале во развојот на образованието во Македонија“, рече Јаневска.

На свеченоста се обрати и директорката на Бирото за развој на образованието, а беше промовирана и Монографија – 70 години БРО.

Вицепремиерот и министер за односи меѓу заедниците, Иван Стоилковиќ, денес оствари работна средба со делегација од Амбасадата на НР Кина во Скопје, предводена од новоименуваната амбасадорка, Џанг Сиаојан.

Средбата се одржа во конструктивна атмосфера, при што двете страни изразија задоволство од континуитетот и квалитетот на билатералните односи. Амбасадорката Сјаојен го реафирмираше принципиелниот став на Народна Република Кина за почитување на суверенитетот и територијалниот интегритет на Република Северна Македонија.

Во рамки на разговорите беше потенцирано дека односите меѓу двете држави се карактеризираат со долгогодишно меѓусебно разбирање, почитување и поддршка, како и дека постои солидна основа за нивно натамошно унапредување.

„Предизвиците не се мали, ниту ограничувањата, но нема да се откажам од тој прозорец на соработка со Кина. Треба пречките да ги надминуваме, а расположението да го преточиме во соработка“, истакна Стоилковиќ.

Осврнувајќи се на трговската размена меѓу двете земји додаде: „Имаме размена која е диспропорционална, затоа бараме трговска преференција за македонските производи. Ова се ситни чекори кои мораат да почнат да се реализираат и работите да се туркаат напред.“

Амбасадорката изрази подготвеност да придонесе кон продлабочување на соработката во областите од заеднички интерес, со цел дополнително јакнење на партнерските врски, со фокус на визниот режим за кинеските граѓани и акцент на туризмот за што најави средба со тамошните туроператори.

На крајот од средбата, соговорниците ја истакнаа важноста од одржување редовен и интензивиран дијалог како предуслов за понатамошен напредок во билатералните односи. Двете страни изразија подготвеност за продолжување на досегашната успешна соработка, како и за иницирање нови проекти и активности кои ќе придонесат за создавање уште посилни и поодржливи врски меѓу РС Македонија и НР Кина.