На настан посветен на справување со детската сиромаштија и социјалната исклученост, Министерството за социјална политика, демографија и млади, со поддршка од УНИЦЕФ, ги претстави резултатите од анализата и препораките за политики за сеопфатен пакет на услуги кои треба да се разгледаат во рамки на Европската гаранција за децата во Северна Македонија.

Дијалогот за новиот пакет на услуги доаѓа во критичен момент: според најновите достапни податоци, децата во Северна Македонија се изложени на значително повисок ризик од сиромаштија од возрасните, при што 32% живеат под националниот праг на сиромаштија, а 40% се соочуваат со мултидимензионална сиромаштија, според најново достапните податоци.

Предложениот пакет на услуги за гаранција за деца има за цел да обезбеди секое дете, особено најранливитe, да има загарантиран пристап до здравствена заштита, образование, социјална заштита и грижа преку координирана, мултисекторска поддршка.

„И покрај достапноста на основни услуги како здравствената и социјална заштита и образование, децата што се соочуваат со сиромаштија и исклученост наидуваат на поголеми пречки поради тоа што системите не се прилагодени на нивните потреби. За да ги надминеме спомнатите предизвици, Владата на Северна Македонија со поддршка од ЕУ и УНИЦЕФ изработи Национален акциски план за правата на децата 2025-2029, кој е во завршна фаза на усвојување. Еден од приоритетите на Планот е намалувањето на детската сиромаштија, вклучително и со воведување на Европската детска гаранција, како и зголемување од 15% на паричните додатоци наменети за децата,“ изјави Фатмир Лимани, министер за социјална политика, демографија и млади.

Тој информираше дека Министерството за социјална политика, демографија и млади ќе ја предводи координацијата со другите владини институции за развивање на план за имплементација на Гаранцијата за деца.

Препораките за политиките се насочени кон најризичните категории деца, вклучувајќи ги децата Роми, децата со попреченост, децата без родителска грижа, децата во судир со законот и други. Пакетот вклучува повеќе услуги, како проширена парична помош, зголемен пристап до предучилишно образование, инклузивно образование, универзален пристап до здравствена заштита, бесплатни оброци во училиштата и други услуги.

„Децата кои растат во сиромаштија имаат поголема веројатност да останат сиромашни и како возрасни, продолжувајќи го циклусот на нееднаквост,“ рече Лесли Милер, претставничка на УНИЦЕФ. „Гаранцијата за децата се покажува дека е докажан механизам за борба против овие алармантни трендови и обезбедува да не биде запоставено ниту едно дете.“ Препораките се насочени кон решавање на причините за детската сиромаштија, како што се финансиски тешкотии на домаќинствата, ограничен пристап до квалитетни услуги и системски бариери како стигматизација, слаба координација меѓу институциите и географски нееднаквости. Пристапот ја нагласува интегрираната испорака на услуги, проактивна теренска работа со семејствата и мерки прилагодени на вистинските потреби на децата и нивните семејства.

Националниот акциски план за Гаранцијата за децата, предвидува зајакнување на испораката на услуги и мобилизирање средства преку националниот и општинските буџети за негова реализација. При што веќе се планираат до 3 милиони евра за воведување услуги фокусирани на децата. Модифицираните модели на услуги ќе бидат пилотирани во избрани општини за да се обезбедат податоци за нивно пошироко национално имплементирање.

Пратениците на ВМРО ДПМНЕ не гласаа и не го поддржаа предлогот на СДСМ на дневен ред да се стави Законот за помош на семејствата на загинатите и повредените од Кочани, соопштија од СДСМ.

„Го предложивме ова законско решение затоа што не станува збор за обичен законски текст, туку за морална, институционална и човечка обврска на сите нас. Тој произлезе од големата трагедија што ни се случи во Кочани, каде што животот го загубија 62 лица, а уште 250 беа повредени. Со донесувањето на овој закон ја преземаме нашата должност како држава – да не дозволиме страдањата на граѓаните да бидат игнорирани или потиснати“, рече пратеникот Оливер Спасовски.

Со тоа, додаде тој, институциите конечно ќе застанат зад народот по оваа трагедија. Според Спасовски, потребна е помош и во деновите што следат, во процесот на закрепнување, со солидарност и одговорност.

„Поддршката преку овој закон опфаќа обештетување за сите семејства што загубиле член – по 80.000 евра во денарска противвредност. Помош ќе добијат и оние кои имаат инвалидитет“, рече пратеникот на СДСМ, Оливер Спасовски денес во Собранието.

Тој потенцираше дека со законот се предвидува добивање приоритетен пристап до здравствени услуги – како за лекување, така и за рехабилитација – при што сите услуги ќе бидат покриени од државата, како во земјата, така и во странство. Исто така, се предвидуваат и измени во трудовото право: секој родител што има повредено дете да има право на неплатено отсуство.

Министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Тимчо Муцунски, отпатува за Луксембург, каде учествуваше и се обрати на 134-та сесија на Комитетот на министри на Советот на Европа. На сесијата учествуваа министри за надворешни работи на земјите членки и високи претставници на Организацијата.

Состанокот се одржа во контекст на актуелните геополитички предизвици, со фокус на поддршката за Украина, улогата на Советот на Европа во заштита на демократијата и човековите права, како и на натамошното зајакнување на европската соработка. Акцент во разговорите беше ставен и на новиот Демократски пакт за Европа и можностите за развивање на поинклузивна и поотпорна демократија.

Разменети беа мислења и за имплементацијата на Декларацијата од Самитот во Рејкјавик, за соработката меѓу Советот на Европа и Европската унија, како и за прашања поврзани со заштитата на животната средина од перспектива на човековите права. На маргините од состанокот, Северна Македонија ја потпиша Меѓународната конвенција за заштита на професијата адвокат, а во рамки на сесијата беше извршена и примопредавањето на шестмесечното претседавање со Комитетот на министри од Луксембург на Малта.

На маргините на сесијата, министерот Муцунски оствари и билатерална средба со министерот за надворешни работи на Ерменија, Арарат Мирзојан. Разговорот беше фокусиран на билатералните односи меѓу двете земји, како и на актуелните геополитички случувања.