Македонија
Хелсиншки бара да се покренат постапки против насилниците и дел од полицајците на протестот за „Монструм“

Институциите да покренат постапки против насилниците од толпата, полициските службеници кои ги пречекориле овластувањаѕа и поттикнувачите на меѓуетничка омраза, порача Хелсиншкиот комитет за човекови права во извештајот во врска со насилниот протест по пресудите за случајот „Монструм“.
Од Хелсиншкиот комитет велат дека судската постапка во врска со петкратното убиство извршено на 12 април 2012 година во околината на Смилковското Езеро, ја бранува домашната јавност повеќе од осум години. За сиот овој период судските одлуки, кои се носат од страна на Основниот и Апелациониот кривичен суд – не поминуваат без насилство и говор на омраза, кој се истура на улиците и социјалните мрежи.
Првиот насилен протест на незадоволни граѓани од пресудата на Основниот кривичен суд Скопје се случи на 4 јули 2014 година, односно четири дена по објавувањето на првата пресуда на 30 јуни 2014 година. Тогаш со повреди се здобија дваесетина полицајци и беа приведени шест демонстранти. За време на протестот, во опасност беа доведени животите на мирните учесници на протестот и случајните минувачи. На 14 декември 2015 година Апелациониот суд Скопје ја потврди првостепената пресуда и изречените доживотни затворски казни. По објавувањето на оваа пресуда, повторно беше закажан и одржан насилен протест. Воедно, иако имаше подоцнежни протести, кои беа релативно помирни, сепак насилните протести се враќаат на сцена по секоја донесена судска одлука, практика што го става на тест не само судството, туку и целокупното македонско општество.
„Од 2015 година наваму, во јавноста циркулираа многу шпекулации дека невини луѓе се предмет на прогон, поради што и можеме да претпоставиме дека истите имаа влијание на одлуката на Врховниот суд постапката да се повтори од почеток. Во повторената постапка, обвинетите преку нивните бранители имаа можност за изнесување нови факти и докази, при што сите процесни дејствија им стоеја на располагање. Сепак, имајќи го предвид образложението на последната пресуда на Основниот кривичен суд Скопје, одбраната не истакнала нови факти и нови докази, а повторното изведување на доказите, реконструкцијата на настаните и другото, не укажале на поинаква фактичка состојба од веќе утврдената. Така, на 23 февруари 2021 година Основниот кривичен суд Скопје во повторената постапка за случајот „Монструм“ ја објави својата пресуда, според која за тројца обвинети изречени се доживотни затворски казни, за двајца обвинeти изречени се затворски казни од 15 и 9 години затвор, додека еден обвинет е ослободен од вина“, велат од Хелсиншкиот комитет.
Во однос на последните протести што се одржаа на 26 февруари, од Хелсиншкиот оценуваат дека имајќи го предвид насилството на претходниот протест одржан на 29 јануари, кога беа фрлани камења, скршени стаклата и оштетен влезот на МНР при обидот демонстрантите да се приближат до ОЈО, полицијата овој пат ги задржала граѓаните и не им дозволила да се приближат до зградата на кривичниот суд. Самото такво постапување на полицијата од страна на групата било примено како забрана на нивното уставно право на протест. Од друга страна, аргументот на полицијата е дека се работи за безбедносна проценка протестот да биде задржан на потегот ТЦ Мавровка – Бит-пазар, заради тоа што во толпата имаше една исклучително насилна група, веројатно составена од навивачи и помлади учесници на протестот, кои носеа фантомки на главите и беа наоружани со камења и други тврди предмети во рацете.
„Од новинарските прилози, од една страна, забележливо е прекумерното насилство на малубројната, но исклучително насилна група учесници на протестот провокатори, од чии дејствија исходот е 11 повредени полицајци, а од друга страна забележливо е прекумерното насилство и пречекорувањето на овластувањата на полицијата кон мирните учесници на протестот. Тврдењата дека полицијата ги пречекорила своите овластувања, а дел од учесниците на протестот го злоупотребиле своето уставно право на протест, најдобро ги поткрепува фактот што двајца новинари беа нападнати на протестот, едниот од страна на непознати лица, дел од толпата, другиот од страна на полицијата. Така, за нападнатиот новинар на ‘Слободен печат’, преку нивниот профил на Твитер, медиумот информираше дека бил нападнат од полициски службеник, при што насилно му бил одземен уредот за снимање и му ги избришале сите видеоматеријали. Сепак, видно од извадок од билтенот на дневни настани објавен на веб-страницата на МВР, забележан е единствено нападот на новинар од страна на непознати лица дел од толпата, што е и единствен евидентиран настан во врска со петочниот протест“, додава Хелсиншкиот комитет.
Се додава дека социјалните мрежи вриеле од говор на омраза од двете страни.
„Анализа на коментари дадени на влијателните портали на македонски и албански јазик, за жал, нè враќа на реториката и наративот пред/по конфликтот од 2001 година. Преовладуваат закани со смрт кон одредени политички лидери, а особено кон специјалната јавна обвинителка Фатиме Фетаи, како и повици за обединување по етничка линија за насилно решавање на односите со другата етничка група и слично“, наведува Хелсиншкиот комитет.
Изнесеното во овој извештај и далекусежните реперкусии врз општеството од ваквите случаи, кои се обременети со етнички и политички предзнак, укажува на неопходноста од брзо и професионално реагирање на институциите надлежни за истрага и санкционирање на прекршителите на законот. Хелсиншки порача дека Основното јавно обвинителство во координација со Министерството за внатрешни работи, треба да го пронајдат и приведат секој кој го прекршил законот, без разлика дали се работи за насилен учесник на протестот или активен профил на социјалните мрежи кој шири меѓуетничка омраза. По комплетирање на доказите, против овие лица треба да се покренат обвиненија пред надлежните судови затоа што овие конкретни физички лица се вршители на насилствата и поттикнувачи на меѓуетничката омраза, а не целите етнички заедници.
Секторот за внатрешна контрола при Министерството за внатрешни работи, треба да отвори интерни постапки за испитување на поведението на полициските службеници, кои, видно од снимките од протестот, ги пречекориле своите овластувања, затоа што кон мирните учесници на протестот употребиле непропорционална сила. Истовремено, потребно е испитување на поведението на полициските службеници кои ги спречиле присутните новинари на протестот слободно и објективно да информираат, имајќи го предвид фактот дека бил вршен притисок врз конкретни новинари да се избрише снимениот материјал.
Детално да се истражат сите напади на новинари и лица кои известувале за протестот без разлика од кого се нападнати, да се лоцираат извршителите и да се покренат обвиненија кон одговорните лица.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
Таравари: Ве молам не објавувајте фотографии од повредените, тоа може да влијае на нивниот процес на закрепнување

Министерот за здравство, Арбен Таравари, упати апел до медиумите да не објавуваат фотогрфаии и снимки од повредените во нивните најранливи моменти.
„Во овие тешки моменти, наш најголем приоритет е грижата за повредените и поддршката за нивните семејства. Длабоко ја цениме вашата посветеност во информирањето на јавноста и ви благодариме за покажаната солидарност и одговорност. Сепак, во духот на емпатијата и етичките стандарди, ве молам за почитување на приватноста и достоинството на жртвите. Објавувањето снимки и фотографии од повредените во нивните најранливи моменти може да предизвика дополнителна болка, не само за нив, туку и за нивните семејства, и да влијае на нивниот процес на закрепнување“, напиша Таравари.
Тој упати искрен апел за одговорно известување, кое, како што рече, ќе стави акцент на поддршката и помошта за оние на кои им е најпотребна.
Македонија
На клиниките во земјава се распоредени 98 пациенти, повредени лица се пренесни и во Бугарија, Србија, Словенија, Австрија, Литванија

Министерството за здравство ја информира јавноста дека медицинските тимови на здравствените установи и денеска се целосно ангажирани во обезбедување соодветна медицинска нега за сите пациенти. Состојбата на пациентите се следи внимателно, а пlнатамошните медицински постапки се спроведуваат врз основа на конзилијарни одлуки.
Во текот на денешниот ден, пациентите се распределени по здравствените установи низ земјата, и тоа:
Клинички центар – 52 пациенти
ГОБ „8 Септември“ – 17 пациенти
Универзитетска клиника „Св. Наум Охридски“ – 12 пациенти
Клиника за токсикологија – 10 пациенти
Аџибадем Систина – 7 пациенти
Покрај обезбедувањето медицинска нега во земјата, дел од пациентите се транспортирани во здравствени установи во странство, благодарение на меѓународната поддршка и соработката со партнерските земји:
Литванија – 4 пациенти
Австрија – 2 пациенти
Словенија – 2 пациенти
Република Србија – 12 пациенти
Република Бугарија – 1 пациент
Во текот на ноќта и утрешниот ден се очекува медицински транспорт од Австрија, Грција и Хрватска, со авиони и хеликоптери за натамошен трансфер на пациенти.
Министерството за здравство информира дека сите пациенти кои се префрлени во странство се во стабилна состојба и под континуирана медицинска нега.
Дополнително, во соработка со ЈЗУ Психијатриска болница-Скопје и Клиниката за психијатрија се формирани мобилни тимови составени од психијатри и психолози, кои обезбедуваат психолошка поддршка за пациентите и нивните семејства.
За сите кои имаат потреба од психолошко советување или помош, достапна е телефонската линија 078 378 754, каде што стручни лица обезбедуваат поддршка.
Министерството за здравство останува во постојана комуникација со сите надлежни институции и меѓународни партнери за натамошна координација и поддршка.
Македонија
ЗНМ: Препораки за политичарите за комуникација со медиумите во моменти на трагични настани

Здружението на новинарите на Македонија (ЗНМ) објави препораки за унапредување на комуникацијата на политичарите и носителите на јавни функции во услови на трагични настани кои ја засегаат целата јавност. Целта е да се зајакне транспарентноста и да се овозможи навремен и коректен пристап до информации.
Како политичарите и носителите на јавни функции НЕ треба да комуницираат со новинарите во моменти на трагични настани
Не покажувајте ароганција и незаинтересираност
Не бидете одбивни, нетрпеливи или иритирани.
Избегнувајте сарказам, превртување на очи или покажување на надмоќност.
Не ја минимизирајте трагедијата и не префрлајте вина на други.
Не прикривајте информации и не избегнувајте одговори
Не одговарајте со нејасни и празни фрази.
Ако одредени информации сè уште не се достапни, кажете го тоа отворено наместо да бегате од прашањата.
Не давајте погрешни или контрадикторни информации – тоа создава недоверба и шпекулации.
Не ја користете трагедијата за политички маркетинг
Ова не е време за политички поени или ПР настапи.
Не ветувајте нешто што не можете да го исполните.
Не ја користете трагедијата за напад на политички противници.
Не ги обвинувајте јавноста, медиумите или жртвите
Не сугерирајте дека жртвите сами си се виновни.
Не напаѓајте новинари дека „ширеле паника“ само затоа што поставуваат тешки прашања.
Медиумите имаат право да информираат – почитувајте ја нивната улога.
Како политичарите и носителите на јавни функции ТРЕБА да комуницираат со новинарите во моменти на трагични настани
Покажете емпатија и човечност
Изразете сочувство искрено, а не само со подготвени изјави.
Покажете разбирање и почит кон семејствата на жртвите.
Вашиот тон и говор на телото треба да одразуваат загриженост.
Бидете транспарентни и давајте јасни информации
Споделувајте точни информации на време, дури и ако се ограничени.
Објаснете што се знае, што се истражува и кога ќе следуваат нови информации.
Ако се направени грешки, признајте ги и објаснете како ќе бидат исправени.
Почитувајте ги новинарите и нивните прашања
Одговарајте директно и не покажувајте непријателски став.
Дозволете дополнителни прашања и покажете трпение.
Ако нешто не знаете, признајте го тоа, наместо да шпекулирате.
Објаснете ги следните чекори без да ја политизирате трагедијата
Кажете кои итни мерки се преземаат за да се реши ситуацијата.
Смирете ја јавноста со факти, а не со празни ветувања.
Фокусот треба да биде на жртвите и нивните семејства, а не на политички интереси.
Овие принципи се особено значајни во време на кризни ситуации и трагедии, кога јавноста има право на точни и навремени информации, а новинарите мора да работат без притисоци и ограничувања.
Препораките ја нагласуваат важноста на редовната и отворена комуникација со медиумските работници и медиумите, како и почитувањето на професионалните и етичките стандарди.