Македонија
Грците не признаа уште пред три века!?
Сензационално откритие – Евангелие на Македонски од 18 век!Кониковското евангелие е најстариот запис на македонски јазик, постар и од Лексикон тетраглосон на Данаил од Москополе кој датира од 1802 г.
Пишува: Атанас КИРОВСКИ
Текстот е напишан на егејски дијалект, поточно на воденско-ениџевардарскиот народен говор, со грчкото писмо, и е првиот обид за популаризација на македонскиот народен јазик и отфрлање на црковнословенскиот јазик.Фински истражувачки тим во Александриската библиотека го пронајде најстарото евангелие на народен македонски јазик печатено во 1852 г. во Солун познато како Кониковско евангелие. Славистите велат дека станува збор за откритие кое е првокласна научна сензација. Евангелието е напишано на народен македонски јазик на крајот од 18 век и е најстар запис на долновардарскиот или егејскиот дијалект на Македонците кои живееле и живеат во Грција. Името го добива по редакторот на текстот, Павле Божигропски од село Кониково (Воденско) кој се потпишува како Протосингел Павел родом Воденска. Лингвистите претпоставуваат дека оригиналот врз кој Павел Божигропски вршел редактура е најстариот запис на македонски јазик, постар и од Лексикон тетраглосон на аџи Данаил од Москополе кој датира од 1802 г., но, за жал, немаат никакви податоци за авторот. Текстот е напишан на егејски дијалект, поточно на воденско-ениџевардарскиот народен говор, со грчкото писмо, и е првиот обид за популаризација на македонскиот народен јазик и отфрлање на црковнословенскиот јазик. Финската академија на науки и уметности во август годинава го објави делото The Konikovo Gospel во редакција на Јоуко Линдстед и Јухани Нуорлуото од Финска, додека редактор од Македонија е професорот Људмил Спасов. Оригиналниот ракопис пронајден во Александриската библиотека претставува прекрасна книга оштетена од многу употреба. Постојат многу дамки од восок од свеќи и масло. Долните десни агли на листовите се закинати од листањето на страниците. Забележани се и дупки од црви, како и кај повеќето библиотечни ракописи. ГРЧКАТА АНТИМАКЕДОНСКА ПОЛИТИКА Денес, како што пишуваат финските издавачи во Кониково, воопшто нема Македонци бидејќи биле иселени од селото меѓу 1912 и 1928 г., а Грците го имаат преименувано селото во Дитико и таму живеат исклучиво маџири. Воденскиот дијалект на кој е напишано евангелието, Финците со голема помош на активистите на Виножито го слушнаа во околното село Грива. Странците во тимот, и тоа не само оние од Финска, кои се запознаа со македонското население во Грција, беа восхитени што конечно открија една нова Грција, за која велат дека отсекогаш знаеле дека постои, но за нив била недостапна. Виктор Фридман, професор по балкански и славистички студии од Чикаго, пишува дека значењето на Кониковското евангелие е непроценливо: “Дијалектот во Кониковско евангелие е од извонредно значење зашто доаѓа од регион кој ì е доделен на Грција по Балканските војни во 1913 г. и каде што се населуваат стотици илјади бегалци кои зборуваат грчки и турски како резултат на размената на население меѓу Грција и Турција (1922-1923) и на обидот на Грција да создаде етнички хомогена држава со искоренување на јазиците на малцинствата меѓу двете светски војни. Истовремено, во овој регион се водат најжестоките борби за време на Граѓанската војна кои резултираа со заминување на илјадници Македонци по 1948 г., така што на овој дијалект денес зборуваат мал број луѓе”. Значењето на делото е огромно зашто грчкиот прогон врз словенскиот јазик и литература датираат уште од времето на Византија во 11 век, кога се уништени сите книги на словенска кирилица, а до почетокот на 18 век кирилицата во Грција е сосема искоренета. Евангелието напишано на македонски јазик претставува очигледен отпор кон таа политика на Грција. Иако во времето на Отоманската Империја под зборот милиет (народ) влегувале ортодоксните христијани, односно станувало збор за религиска категорија во која спаѓале сите немуслимани, сепак постоела свест дека не само религијата, туку и јазикот се основа за националниот идентитет, и токму затоа и е направено евангелие на народен македонски јазик. Професорот Фридман пишува: “Нашето знаење за развојот на македонскиот јазик и идентитет во доцниот 18. и раниот 19 век е значително збогатено со Кониковското евангелие, зашто тоа е од период кога за прв пат се појавува во писмена форма она што денес е стандарден македонски јазик. Кониково госпел е најраниот текст во кој се употребува колоквијалниот македонски јазик како пишан јазик. И додека авторот за прв пат пишува на македонски, Павел Божигропски со своите исправки се обидува да го нормира тој јазик! Грчкото противење на Македонците во Грција продолжува од тоа време до ден-денес, и покрај печатењето на Абецедарот во 1925 г. во Солун, наменет како буквар за Македонците од Северна Грција”. ЗА НАС САМИТЕ Звучи нереално и сосема неверојатно, но во период кога Македонија е во најжесток судир со Грција околу одбраната на името, јазикот и идентитетот, Министерството за наука не му одобри на македонскиот научен тим 6.000 евра, по 2.000 евра годишно за истражување на ова дело од исклучително значење за македонскиот идентитет воопшто и за постоењето на Македонците во Грција. Делото го издаде Финската академија на науки и уметности во Хелсинки, со голема помош на македонистите од Катедрата по македонски јазик на Универзитетот Кирил и Методиј под водство на професор Људмил Спасов и со огромна помош на волонтерите од Виножито. Македонската држава и наука полека го губат реперот и наместо да се држат до цврстите докази, непобитните факти (како што е Кониковското евангелие) и науката која ни оди сосема во прилог, влегува во водите на политички мотивиран квазинаучен авантуризам, со кој преку крајно изнасилени аналогии (на јазикот на Хунзите, на пример) се обидува да покаже некаква теза дека македонскиот јазик не е словенски, туку е оној што го говорел Александар Велики. Светот на науката и нашите пријатели кои секогаш ни помагаа во борбата за зачувување на македонскиот идентитет, иако имаат разбирање за потребата идентитетот да го врземе за древни времиња, сепак ни се смеат.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Од ВМРО-ДПМНЕ велат дека планот за управување со квалитетот на воздухот во Скопје ќе го спремаат докажани експерти
Имплементацијата на мерки кои ќе бидат предвидени во План за управување со квалитетот на воздухот во Скопје ќе го спремаат експерти со докажано искуство и успешни проекти позади нив, а не ПР кампањџии, се вели во соопштението од Советничка група на ВМРО-ДПМНЕ и Коалицијата на Град Скопје.
Мерките од овој план ќе бидат поддржани од градските власти и ќе се бара мерливост на резултатите и отчетност во реализацијата.
За дел од мерките ќе бараме помош при финансирањето, а дел од мерките од овој план ќе се финансираат од пари на граѓаните и тие не смее веќе да се трошат како до сега, во проекти со сомнителен квалитет, без мерливи резултати и подготвувани од аматери.
Прашањето на чистиот воздух е прашање на нашето здравје. А нашето здравје и здравјето на нашите деца нема да им го довериме на оние кои својот успех го мерат само во бројот на лајкови кои ловат во матното поле на паниката која ја создаваат кај граѓаните, туку во мерливи резултати.
Прашањата поврзани со квалитетот на воздухот ќе ги решаваме со вклученост на вистински стручњаци, затоа што се работи за здравјето на нашите деца, а не на кариерата на некој опозициски советник.
Светските примери на градови кои влегле во борбата со аерозагадувањето и успешно се борат, покажуваат дека посветената борба трае долги години и не започнува со ПР акции на денот кога воздухот е најзагаден, туку со систематски поставен План за управување со квалитетот на воздухот и имплементација на неговите мерки.
Македонија
Сиљановска Давкова: Турската заедница има значаен придонес во сите сфери на општествениот развој на државата
Уште од формирањето на македонската држава е не само гарантирано, туку и практично овозможено правото на образование на турски јазик, како неразделно од етничкиот и културниот идентитет на Турците, рече претседателката Гордана Сиљановска-Давкова денеска во обраќање на приемот, којшто по повод 21 Декември, Денот на наставата на турски јазик, го организираше Сојузот на турски невладини организации во Македонија – МАТУСИТЕБ, со поддршка на Турската агенција за соработка и координација – ТИКА.
Сиљановска Давкова истакна дека македонската држава отсекогаш ги препознавала различните идентитети, вклучително и турскиот, како вредност, сила и предност.
– Со обезбедување не само индивидуални, туку и колективни права коишто, денес, ги надминуваат стандардите на многу високоразвиени демократии, успеавме да изградиме демократски модел на соживот! Сепак, свесна сум дека во реалната/практичната примена на уставно утврденото право на образование на турски јазик постојат недорешени прашања и потешкотии, но и решеност и подготвеност за нивно надминување преку координирана, одговорна и ефикасна соработка меѓу локалната самоуправа и централните институции, рече претседателката Сиљановска Давкова.

Нашите сограѓани од турско потекло овде, како и лицата од македонско потекло коишто живеат во Република Турција, наведе претседателката, се најцврстата човечка врска меѓу нас и пријателската Република Турција.
– Вие сте најсилната алка на македонско-турските односи. Верувам дека во периодот што следи, заедно со претседателот на Република Турција, господинот Реџеп Таип Ердоган, ќе продолжиме да ги продлабочуваме овие односи во духот на пријателството и на меѓусебната почит, подвлече претседелката Сиљановска Давкова.
Таа посочи дека празниците како овој не се само повод за радост и свеченост, туку и моменти кога повторно се потсетуваме на нашите обврски кон општеството и државата во којашто живееме.

– Основачот на модерна Турција и син на македонската држава, големиот Мустафа Кемал Ататурк, мудро рекол: „Татковината најмногу ја сака оној што најдобро ја извршува својата должност“. Водејќи се од оваа максима, нашата заедничка должност е јасна: каде и да се наоѓаме, што и да работиме, да ја извршуваме својата задача чесно, посветено и одговорно. Само така ќе придонесеме за нејзиниот развој и за нејзиното заслужено место меѓу европските држави, порача претседателката.
Според Сиљановска Давкова, наставниците се особено заслужни за едукацијата на турски јазик на бројни генерации ученици, воспитувајќи ги во духот на соживот и одговорност за заедничкиот живот во мултикултурното македонско општество.
Претседателката во обраќањето истакна дека припадниците на турската заедница имаат значаен придонес во сите сфери на општествениот развој на државата, почнувајќи од образованието и културата, до спортот и политиката.
Ја нагласи и важноста на интензивната турско-македонска меѓудржавна соработка и се заблагодари за континуираната турска финансиска подршка, особено преку ТИКА, со чие разбирање и помош се реновираа важни верски објекти, се подобрија здравствените капацитети, се модернизираа научните и образовни инстититуции, се подржааа земјоделските иновации.
За Сиљановска Давкова, сограѓаните од турска припадност, како и турските граѓани од македонско потекло во Република Турција, се најцврстата врска меѓу нас и Република Турција, што мора да се негува и зацврстува.

На настанот се обратија и: Фатих Улусој, турски амбасадор во земјава, Мустафа Шентоп, поранешен претседател на Големото национално собрание на Република Турција, како и организаторот на настанот, Тахсин Ибрахим, претседател на МАТУСИТЕБ, на кои, вклучувајќи ја и претседателката, им беа доделени признанија за истакнатата улога во градењето и зацврстувањето на турско-македонското пријателство.
– Доделените награди на најуспешните ученици на натпреварите во поезија, проза и цртање на Денот на наставата на турски јазик ја потенцираа важноста на знаењето, креативноста, стручноста и компетентноста, без коишто нема прогрес на заедницата, ниту европеизација на државата!, информира Кабинетот на претседателката.
Македонија
Грипот се шири брзо, раст од над 31 проценти за една недела
Во периодот од 8 до 14 декември, во Република Северна Македонија се пријавени 126 случаи на грип и заболувања слични на грип, што претставува зголемување од 31,3% во споредба со претходната недела, покажуваат најновите податоци од здравствените власти.
Најмногу заболени се регистрирани во Тетово (30 случаи) и Куманово (20), а веднаш потоа следи Македонски Брод (18). Во Скопје се пријавени 15 случаи. Иако по број на пријави не е прв, Македонски Брод има највисока инциденца – 178,0 заболени на 100.000 жители.
Според старосната распределба, најзасегната е групата 15–64 години со 97 случаи. Кај лицата над 65 години регистрирани се 16 случаи, додека кај децата бројките се пониски: 7 случаи кај групата 5–14 години и 6 случаи кај 0–4 години.
Во Институтот за јавно здравје (ИЈЗ) биле тестирани 24 материјали, при што се детектирани 4 позитивни случаи на грип: три Influenza A(H3) и еден Influenza A(H1)pdm09. Дополнително, регистриран е и еден случај на RSV тип B, додека SARS-CoV-2 не е детектиран.
Кумулативно, од почетокот на сезоната 2025/2026, регистрирани се 998 случаи на грип/заболувања слични на грип, што е зголемување од 51,2% во однос на истиот период минатата сезона.
Најголем број пријави има во Гостивар (244) и Куманово (241), а Македонски Брод повторно се издвојува со највисока инциденца – 583,5 на 100.000 жители.
Вакцинацијата против грип останува најсигурна заштита, посочуваат здравствените власти. За сезоната 2025/2026 обезбедени се 80.000 бесплатни четиривалентни вакцини за ризичните групи:
-
лица над 65 години,
-
деца од 6 до 59 месеци,
-
лица со хронични болести,
-
бремени жени,
-
здравствени работници.
Според досегашните податоци, вакцинирани се 78.730 лица (со бесплатни или комерцијални вакцини).
Епидемиолошкиот надзор покажува дека грипот сè уште има спорадична активност низ земјата, а процентот на позитивност е под 10%, што укажува дека сезоната не е во полн интензитет. Сепак, бројот на пријавени случаи постојано расте, па се апелира на зголемено внимание, особено кај ризичните групи.
Министерството за здравство и ИЈЗ препорачуваат:
-
често миење раце,
-
избегнување големи гужви,
-
топло облекување, доволен одмор и внес на течности/витамини,
-
доколку се разболите: останете дома, избегнувајте блиски контакти, покривајте нос и уста при кашлање/кивање и користете заштитна маска при контакт со блиски.

