Македонија
Промовирана онлајн алатката „Изборен компас Македонија“ – информирани гласачи, функционална демократија
Институтот за истражување и општествени иновации – Импакт во понеделникот ја претстави алатката „Изборен компас Македонија“, која ќе биде достапна на македонски и албански јазик на www.izborenkompas.mk од почетокот на изборната кампања до денот на изборите.
„Изборен компас Македонија“ е бесплатна онлајн алатка којашто им овозможува на гласачите да ги споредат своите позиции со позициите на партиите кои ќе учествуваат на престојните парламентарни избори. Граѓаните имаат можност да одговорат на серија од 30 внимателно селектирани искази по важни прашања групирани во шест тематски области (економија, социјални политики, домашна политика, човекови права, миграција и меѓународни односи). Овие искази, одбрани врз основа на претпоставката дека прашањата на кои партиите најчесто се осврнуваат во јавниот дискурс се оние поважните за гласачите, се претходно одговорени и од страна на политичките партии, велат од Импакт.
Кодирани се вкупно 11 политички партии и коалиции, вклучувајќи ги политичките партии кои се претставени во Парламентот и политичките партии и коалиции коишто имаат поддршка од минимум 1% во истражувањата на јавно мислење спроведени во 2016 година.Експертскиот тим одлучи да ги вклучи и новите политички субјекти, Левица, Унитети и Беса, од кои Беса и Левица учествуваат самостојно на изборите.Во кодирањето беа вклучени коалициите кои учествуваат на изборите наместо поединечните партии коишто се дел од тие коалиции, а кодирани беа водечките партии од секоја коалиција. Сите 11 партии беа контактирани за самостојно да ги кодираат позициите на партиите и да приложат доказен материјал (цитати и линкови) заедно на нивните тврдења. Девет политички партии се одзваа на барањето, а единствените две кои не се самокодираа беа ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ, додаваат од Импакт.
Паралелно со самокодирањето, нашиот тим на истражувач(к)и вршеше независно кодирање на позициите на политичките партии, внимателно анализирајќи ги изборните програми, идеолошките платформи, официјалните документи, веб страниците, изјавите на официјалните претставници на партиите, интервјуа и колумни на претставници на партиите, како и изборните програми од претходни изборни циклуси. Потоа, самокодирањето и независното кодирање беа споредени и партиите беа контактирани во случај кога двете не се совпаѓаа, со можност да достават дополнителен доказен материјал што ја поддржува нивната позиција.Конечните одлуки на истражувачкиот тим беа подлежни на двојно проверување од останатите членови на тимот и надворешни соработници, стои во соопштението од Импакт.
Согласно одговорите на триесетте искази, позициите и на политичките партии, и на граѓаните се пресметани според просторниот модел на политички натпревар.Позициите се пресметуваат во однос на две димензии на политички натпревар, каде хоризонталната оска ја покажува позиционираноста лево и десно од политичкиот центар во однос на социјални и економски теми, додека вертикалната оска ги опфаќа моралните прашања и укажува на политичката позиционираност во однос на конзервативни или прогресивни позиции.Пресметката на позициите на секоја партија, коалиција и поединец се базира на математички алгоритам, развиен од страна на нашите партнери, Киескомпас. Важно е да се напомене дека овој алгоритам е апсолутно независен од било каква интервенција и влијание на истражувачкиот тим и политичките партии, велат од Импакт.
Еднакво важно е да се укаже и на тоа дека алатката не им кажува на корисниците за која партија или коалиција да гласаат, туку едноставно им покажува каде се поставени нивните лични ставови на политичката сцена и согласно тоа, кои партии им се блиски, а кои далечни во однос на политичките ставови, порачуваат од Импакт.
„Изборен компас Македонија“ е изработен од тим на истражувач(к)и од Институтот за истражување и општествени иновации – Импакт, Киескомпас и Врије Универзитетот во Амстердам и Централноевропскиот универзитет во Будимпешта. Проектот е финансиран од Амбасадата на Кралството Холандија и е поддржан од Амбасадата на Сојузна Република Германија во Македонија./крај/мф/бс
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
МОН воведува нови стипендии, конкурсите се веќе објавени
По воведувањето на стипендии за стимулирање на средношколци за упис на прв циклус на студии по македонски јазик за тековната академска година, Министерството за образование и наука годинава исто така за прв пат ќе додели и 7 стипендии за втор и 5 стипендии за трет циклус на студиски програми за изучување на македонскиот јазик.
Конкурсите се веќе објавени.
За стипендија за втор циклус на студии чиј износ е 9.000 денари и се доделува 9 месеци во годината, можат да аплицираат државјани на Македонија кои имаат завршено прв циклус на студии со најмалку 8,00 просечен успех, да се запишани на акредитирана студиска програма по македонски јазик на втор циклус за прв пат во академската 2025-2026 година и да не се корисници на стипендија од други даватели.
Кандидатите пак, за стипендија за трет циклус на студии чиј износ е 18.000 денари и се доделува 12 месеци во годината, треба да се државјани на Македонија со завршен втор циклус на студии со најмалку 8,00 просечен успех, да се запишани на акредитирана студиска програма по македонски јазик на трет циклус за прв пат во академската 2025-2026 година, да не се корисници на стипендија од други даватели и да имаат две препораки од универзитетски професори.
Аплицирањето е исклучиво електронски. Студентите кои ги исполнуваат условите, пополнуваат електронска пријава и ја прикачуваат соодветната документација на http://e-uslugi.mon.gov.mk заклучно со 9.1.2026 година.
Македонија
Карпошани учествуваат во креирање на општинскиот буџет
Во насока на поголема транспарентност при формирање на општинскиот Буџет за 2026 година, Општина Карпош од денеска започна иницијатива во која директно ги вклучи своите граѓани во планирање со овој процес. По тој повод, градоначалникот Сотир Лукровски, Секретарот на Општината Мирјана Пехчевска Поп Илиева и претседателот на Советот Христо Саракинов, денеска остварија работни средби со жителите од урбаните заедници „Кузман Јосифовски Питу“, „Пецо Божиновски Кочо“, Нерези, Тафталиџе 1 и Тафталиџе 2.
„Во рамки на координативните средби, граѓаните имаа можност непосредно да го информираат раководството на локалната самоуправа со нивните потреби и барања, со цел решавање на проблемите на пошироката локална заедница. На тој начин општинската администрација ги нотираше предлозите на граѓаните од овие населени места, а најприоритетните предлози ќе бидат интегрирани проекти, односно во Буџетот за 2026 година и во Програмите за работа на општинските Сектори. На самата дискусија присуствуваа и членови на Советот на Општина Карпош, кои исто така посочија на неколку акутни проблеми со кои се соочуваат жителите од урбаните населби“, соопштија од општината.
Во тој поглед, најчести забелешки од граѓаните беа упатени во врска со проблеми со фекалната и атмосферската канализација, комуналната инфраструктура, потребата од поголем број на паркинг места и реновирање на неколку сервисни улици.
„Карпошани апелираа до локалните власти да го известат Министерството за внатрешни работи, за потребата од поголемо присуство на полициските службеници на теренот, како и за изнаоѓање на соодветни сообраќајни решенија за зголемување на безбедноста на пешаците. Конкретни предлози од жителите пристигнаа и за соодветно одржување на блоковското зеленило и јавната хигиена, а повеќе забелешки од граѓаните беа упатени во насока на остварување на нивните лични права од легализација со градежното земјиште, а поврзани со актуелните детални урбанистички планови“, се наведува во соопштението.
Македонија
Василевска бара изземање на Апасиев од претседавање со Анкетната комисија за Кочани
Пратеничката од редовите на ВМРО–ДПМНЕ, Иванка Василевска, на денешната седница на анкетната комисија за заштита на слободите и правата на граѓанинот побараа изземање на претседавачот Димитар Апасиев од Левица.
„Колега Апасиев, дозволете ми да ви посочам дека денешното постапување на постојаната анкетна комисија за човекови права е регулирано со Законот за постапување по поднесоци и претставки, каде во членот 10 се забранува да се постапува по претставка, каде веќе има судска постапка за истата работа, а колега Апасиев, вие како правник сте должен да го знаете ова, токму затоа вашето однесување изгледа уште посомнително“, истакна Василевска.
Василевска посочи дека според правните принципи, особено во ваков тежок предмет, и самиот сомнеж е доволна причина за изземање. Таа истакна дека болката и борбата на семејствата бараат непристрасност, а не однапред пресудени ставови за тоа кој и како ќе одговара.
„Пратеникот Апасиев со неговите изјави и ставови го изгуби кредибилитетот да ја води денешната комисија. Поради сето наведено, барам изземање на колегата Апасиев од претседавање со анкетната комисија. Правдата не смее да биде водена од оние кои однапред ја негираат“, рече Василевска.
Апасиев и одговори на Василевска.
„Почитувана колешке, искрено се надаев дека ќе го надминете вашиот вмровски примитивизам, но тој дојде со целото ваше правно и латинско незнаење. Вашето правно незнаење и глума како професор по право не треба да ни го продавате како теоретски аргумент. Она што го прочитавте беше допис на Обвинителот во врска со вашата вмровска анкетна комисија, а не со Постојаната анкетна комисија, која е уставна категорија, гарантирана во членот 76 од Уставот. На вистината, почитувани колешки, не ѝ е потребна поддршката на вмровците за да биде вистина. Гласот на мајките не може да биде замолчен дури ни од овој Парламент“, рече Апасиев.
Додаде дека Комисијата не врши истражни и други судски функции, но согласно Уставот, наодите на Комисијата се основа за поведување постапка за утврдување одговорност на носителите на јавни функции.
„Каква одговорност? Па се разбира дека политичка одговорност, за да немаме министер во актуелната Влада кој со службено возило оди на судење. Е, за тоа е оваа Комисија, за да утврдиме каде потфрливме ние како општество, а потоа и сите ние како пратеници”, рече Апасиев.

