Македонија
Иванов: Со аболицијата беа растурени планови за предизвикување конфликт
Мојата одлука за аболиција ги изненади сите и предизвика нервоза кај одредени центри на моќ, а гневот се насочи кон мене, но со тоа плановите за предизвикување конфликт беа растурени, со тоа беше превенирано загрозувањето на јавната безбедност, истакна Претседателот Ѓорге Иванов во средата попладнето во своето обраќање до јавноста, ден откако Собранието не го усвои предлогот за негов импичмент.
Со 35 гласови „за“ и 47 против, без ниту еден воздржан, пратениците во Собранието во вторникот попладнето по петдневна расправа не го усвоија предлогот од опозицијата за покренување постапка за утврдување на одговорноста на Претседателот Ѓорге Иванов, поради неговата одлука за аболиција на лицата во процесите кои произлегуваат од нелегално прислушуваните телефонски разговори, која подоцна под притисок на јавноста и партиите беше повлечена.
„Сето она што беше кажано од собраниската говорница ќе остане запишано како сведоштво за односот на пратениците кон сопствената држава и кон сопствените институции. Врз основа на тоа сведоштво идните поколенија ќе знаат низ што се минувала демократијата во Македонија и како оваа генерација политичари ја разбирале и практикувале политиката“, рече Иванов.
Тој потсети дека дел од тие сведоштва се помилувањата од претходни претседатели за кои воопшто не беше покренато прашање за нивна одговорност.
Иванов притоа ги спомена и наметнувањето на привременото име за прием во ОН под притисокот на Грција, што сé уште ги кочи евроантлантските интеграции на земјата, како и промената на државното знаме, Уставот и територијалната поделба на државата.
„Никој не одговараше за атентатот на еден претходен претседател и за неразјаснетите околности што доведоа до смртта на друг претседател. Наредните генерации ќе знаат дека во тоа време, на власт биле истите оние кои денес го покренаа прашањето за моја одговорност и кои го оспоруваат мојот легитимитет. Гласањето во Собранието заврши. Неоснованата иницијатива на опозицијата беше отфрлена. Затоа, денеска им се обраќам на граѓаните. Граѓаните кои двапати ми ја дале довербата да бидам претседател на Република Македонија“, порача Иванов.
Шефот на државата потсети дека подолг период предупредувал и за причините и на последиците од кризата во која се наоѓа земјата при што потенцираше дека по вторпат во последните 15 години активна е паралелна агентурна мрежа и безбедносните пропусти во системот за следење на комуникации по вторпат во споменатиот период предизвикаа политичката криза, а првата таква криза, во 2001 година, резултираше со конфликтот меѓу македонските безбедносни сили и ткн Ослободителна армија на Албанците (ОНА).
Ризиците и безбедносните закани
„Под покровителство на меѓународниот фактор, беше постигнат договорот од Пржино. Беше формирана техничка влада со претставници од власта и опозицијата. Беше формирано Специјално јавно обвинителство. Но, наместо да се разреши, кризата се продлабочи. Изборите на 24-ти април беа одложени на барање на опозицијата. Изборите закажани за 5-ти јуни беа минирани, бидејќи опозицијата се закани дека ќе ги спречи, а олеснувачите извршија притисок кај дел од партиите да се откажат од учество“, рече.
Опишувајќи го овој период Иванов посочи дека партиите и нивните поддржувачи ги користеле институциите како средство за меѓусебна пресметка, а во недостиг од време за водење квалитетни истраги. Специјалното јавно обвинителство потфрлило
„Постоеше висок ризик од поттикнување насилни акти и предизвикување меѓу-македонски судир. Се активираа криминални мрежи, антивладини активисти и олеснувачи на движењето на мигрантите. Од ден во ден, состојбата се усложнуваше. Договорот од Пржино беше de facto мртов“,додаде претседателот.
Оцени дека во тој период поради нарушениот систем на команда, безбедносните институции биле блокирани и воспоставени паралелни структури.
Поради тоа, постоел, истакна Иванов, висок ризик безбедносните структури да не можат да одговорат на заканите со кои се соочуваме како држава. „А закани имаше многу, и однадвор, и од внатре“, потенцираше македонскиот претседател.
Прецизираше дека во тој период на македонската јужна граница илјадници мигранти се обидуваа насилно да ја срушат заштитната ограда, да ја преплават територијата на државата, за да го отворат балканскиот мигрантски коридор кон Европа. Армијата и полицијата, рече Иванов, спречиле повеќе од 15.000 обиди за илегален премин на границата.
Покрај тоа, потсети Иванов, на северната граница имаше упад од четириесетчлена вооружена екстремна група.
„Оваа група имаше цел да изврши одмазднички терористички акти за полициската акција од 9-ти мај 2015 година во Куманово. Тогашниот министер за внатрешни работи од опозицијата е добро информиран за она за што зборувам. Тој можел на пратениците од опозицијата да им ги пренесе класифицираните информации за сите закани што ги имавме тие денови. Како членови на собраниските комисии за надзор и контрола тие имаат право да ја знаат вистината“, истакна Иванов.
Во изминатата година се случиле, како што посочи претседателот Иванов, десетина напади со оружје и експлозиви врз државни објекти и институции и една политичка партија.
Нагласи дека во споменатиот период постоел, и сé уште постои висок ризик и од заканата од странски терористички борци. Притоа прецизираше дека во земјата има 86 повратници од боиштата во Сирија и Ирак, каде дејствувале во екстремни групации.
Избегнат меѓумакедонски судир
Иванов ја повтори претходно веќе соопштената за јавноста информација од безбедносните служби дека двајца од лидерите на политичките партии, без да посочи за кои личности и политички станува збор, добивале закани за атентат.
„Заканите беа потврдени и од партнерските странски безбедносни служби“, нагласи претседателот .
Настаните на јужната и северната граница, заканите од странски терористички борци, мобилизацијата на криминалните структури и антивладините активисти со намера да предизвикуваат насилства и узурпирање на објекти ги зголемиле ризиците за загрозување на безбедноста во земјата, оцени.
„Во услови на прогласена кризна состојба и на длабока политичка криза, кога имавме распуштено Собрание и техничка Влада со мандат ограничен само за спроведување избори; кога имавме парализирани безбедносни институции со нарушен систем на команда, и постојани и директни закани по националната безбедност, Специјалното јавно обвинителство вршеше селективен прогон кон само една политичка структура“, рече Иванов кој оцени дека таквите активности и ситуацијата воделе неминовно кој предизвикување тензии во општеството со ризик за меѓуграѓански конфликт и насилства.
„Сé што се случуваше упатуваше на тоа дека се соочуваме со туѓа наметната игра што има за цел дестабилизација на Македонија“, заклучи Иванов изразувајќи очекување одговорот да го даде судската разрешница на предметот „Пуч“, во кој се обвинети неколку поранешни функционери и припадници на службата за државна безбедност, кои се товарат дека нелегално ја користеле инфраструктурата на тајната служба за следење на политичари и други јавно личности, кои му ги предале на челникот на најголемата опозицска партија, кој потоа познати како „бомби“ ги емитуваше во јавноста, а потоа ги предаде во СЈО.
„Сакам граѓаните да знаат дека бевме на чекор од отворен и насилен граѓански судир, најавено од обвинетите во случајот Пуч. Нешто мораше да се преземе за да се спечи најлошото“, нагласи Иванов.
Објасни дека во таквата сложена ситуација, како Претседател на државата на располагање му стојат два уставни и законски инструменти, како што рече, реактивен и превентивен.
„Првата опција беше да дејствувам реактивно. Тоа подразбираше да стојам настрана, и да чекам сé додека состојбата во Македонија не ескалира. Тогаш ќе морав да ја ангажирам Армијата за смирување на состојбата. Но, со тоа ќе ја оставев јужната граница незаштитена и отворена за илегална миграција. Тоа ќе беше сигнал за милиони потенцијални мигранти дека Балканскиот коридор е повторно отворен. Тогаш Македонија ќе беше преплавена со мигранти“, додаде.
Втората опција, којашто ја нарече превентива, пак, подразбирала како шеф на државата да наметне нови правила „на наметнатата игра“ со Македонија, односно да ја преземе контролата „врз играта и да обезбедам предност’ за земјата.
Иванов уверува дека потполно бил свесен за ризиците од носењето одлуки, влегол во наметнатата игра и ги употребил оние инструменти со кои располага според должноста.
Поради тоа превентивно ја донел одлуката за помилување на сите кои на еден или друг начин се вклучени во политичката криза. „Помилувањата беа инструмент со кој ги замрзнав сите непријателски намери меѓу спротивставените страни“, рече
Иванов одаде дека таквата ненадејна одлука предизвикала нервоза кај одредени „центри на моќ“.
„Гневот се насочи кон мене. Плановите за предизвикување конфликт беа растурени. Со тоа го превенирав загрозувањето на јавната безбедност. Но, некои погрешно ги толкуваа моите намери“, дополни.
„Во изминатите два месец многумина упатија прашање до мене: Што сум мислел кога сум ја донел одлуката за помилувањата? На ова прашање ќе одговорам со контра прашања: Зарем требаше да бидам пасивен набљудувач додека се закануваше отворен судир меѓу двете спротивставени страни? Зарем требаше да чекам да падне крв на улиците, за да ја употребам Армијата како втор инструмент во услови на веќе прогласена кризна состојба? Зарем требаше да дозволам Македонец на Македонец да дигне рака?“, запраша претседателот на државата.
Изрази согласување дека станува збор за непопуларна одлука, поради којашто трпи критики, како и дека неговиот личен углед беше доведен во прашање.
„Точно е дека во неколку наврати, протестите станаа и насилни. Но, подобро е да бидат горени моите фотографии, отколку институциите на државата“, порача Иванов посочувајќи дека за него е најважно да не се случи отворен меѓу-македонски судир кон кој туркаа некои вжештени глави.
„Затоа, сметам дека целта е постигната. Вжештените глави се оладени. Македонија сé уште е безбедна, стабилна и мирна држава. Со други зборови, наметнатата игра за дестабилизација на Македонија не успеа“, заклучи Иванов.
Правната држава ја нарушуваат оние кои трчаат во амбасадите
Во продолжени на обраќањето, шефот на државата се осврна и обвинувањата упатени кон него дека покажал неодговорност, но истакна дека, напротив, целосно ја преземал одговорноста за неговата одлука.
„Слушам обвинувања дека одлуката поттикнала на протести и ги зголемила безбедносните ризици. Напротив. Од разузнавачки извори навремено бев информиран дека овие протести биле однапред планирани и подготвувани. Мојата одлука само го забрза нивното дејствување“, нагласи Иванов,
Ги пофали и се заблагодари притоа на припадниците на полицијата за нивниот професионален однос, бидејќи не подлегнале на ниедна од мноштвото провокации на кои беа изложени.
Се заблагодари, исто така, на македонските граѓани кои совесно се однесувале и не го прифатиле насилството на кое се повикувани сиот овој период, како и на безбедносните служби кои навремено информираат за намерите за вршење на насилни акти.
„Ме обвинуваат дека во годината кога одбележуваме четврт век независност со одлуката за помилувања сум ја поништил правната држава. Правната држава ја нарушија оние кои поради недостиг од политичка култура и култура на дијалог и компромис немаа доблест своите недоразбирања да ги решаваат во институциите на државата. Правната држава ја нарушија лидерите на СДСМ и ДУИ, бидејќи уставниот поредок не им беше доволен за да се сретнеме, да седнеме и да се договориме, туку трчаа во амбасадите на странските држави“, рече Иванов.
Заоран Заев (лидер на опозициската СДСМ- з.р.) Али Ахмети (челник на ДУИ која е дел од владината коалиција –з.р.) „ја загрозија правната држава, сувереноста и независноста“, рече Иванов нарекувајќи ги „двајца неодговорни политички лидери кои придонесоа да го добиеме договорот од Прижино, и кои не се ни придржуваа кон тој договор“.
За селективноста на СЈО
„Ме обвинуваат дека сум го повредил Уставот и дека сум дал амнестија што е во надлежност на Собранието. Тие или не ја знаат разликата меѓу амнестијата што ја дава Собранието и помилувањето што го дава Претседателот, или ја знаат, но намерно шират конфузија меѓу граѓаните“, појасни Иванов.
Негираше дека одлуката ја донел за да го поништи Специјалното јавно обвинителство. Толкуваше дека тоа е институција формирана ад-хок, со точно определна наменска цел, согласно договорот на политичките партии, од која се очекува со својата работа да биде во функција на решавање на политичката криза, а не нејзино продлабочување.
„За жал, наместо инструмент за правда, СЈО се покажа како инструмент за уцена. Од сите милион фајлови кои кажуваат дека ги имаат, ги одбра само оние кои се однесуваат на претставниците на власта, односно на ВМРО-ДПМНЕ. Селективниот прогон на СЈО создаде мачна атмосфера во општеството. Јас и јавно прашав по која методологија се одбрани само тие случаи. Одговорот го даде лидерот на опозицијата Заев кој изјави дека Специјалното јавно обвинителство постапува исклучиво по пријави доставени од опозицијата. Значи, наместо специјално обвинителство добивме селективно обвинителство, кое е исклучиво во функција на опозицијата“, беше категоричен Иванов.
Иванов го повика Заев да не блефира
На обвинувањата дека со помилувањата сакал да заштити политичарите, и дека пратил порака дека политичарите се недопирливи, оценувајќи ги за неосновани одговори дека кога беа донесени измените на Законот за помилувања и кога беше создадена нова реалност, ги повлече сите помилувања за политичари.
„Денес, единствениот аболициран политичар во Република Македонија е господинот Зоран Заев. Доколку не блефира, го охрабрувам, врз основа на законските измени да го одржи дадениот збор и да поднесе формално барање за повлекување на неговото помилување“, му порача шефот на државата на челникот на опозицијата.
Иванов негира и дека со повлекувањето на помилувањата признал дека направил погрешна процена, дека го повредил Уставот и законите.
„Напротив. Одлуката за повлекување ја донесов затоа што, за разлика од 12 април, денеска имаме нова реалност во Македонија. Вратена е првобитната состојба. Имаме функционални институции, кои можат да се справат со сите предизвици и закани со кои се соочува државата. Наместо техничка имаме политичка влада што може да носи одлуки и да предлага закони. Собранието повторно работи и носи закони, дури и водеше расправа за предлогот за импичмент на Претседателот“, додаде.
За специјалната војна
Во Македонија се води специјална војна како дел од стратегиите за предизвикување тензии и воспоставување постојани политички кризи со технички влади за неможност во справување со закани и доведување во положба на потчинетост, оцени Иванов и предупреди дека договорот меѓу лидерите сé уште не е целосно исполнет и оти договорените парламентарни избори не се спроведени.
„Во недостиг од политичка програма и решенија за граѓаните, гледаме циркус во Собранието, театар на улиците од оние кои не ги признаваат и ги бојкотираат институциите, повикуваат на безредие и безвластие. Никому не му е забрането да протестира, да го искаже своето незадоволство од власта. Никому не му е оспорено правото јавно да го искаже своето мислење за кое било прашање во државата“, продолжи.
„Но институциите мора да воведат ред. Никаде не се толерира хулиганство, вандализам и уништување на туѓиот имот. Секаде тоа се санкционира. И кај нас таквото насилство мора да престане. Затоа, сакам да упатам порака до сите оние кои придонесоа кон оваа криза. Лидерите на партиите да внимаваат што договараат, олеснувачите да внимаваат какви пакети предлагаат, пратениците да внимаваат за какви закони гласаат“, рече Иванов.
Цивилниот сектор да се дистанцира од профитерите, да се деблокираат интеграциите
Неопходно во овој момент, смета Иванов, автентичниот невладин сектор кој со години конструктивно придонесува кон решавање на бројни проблеми во општеството да се дистанцира од поединци и групи кои протестираат само за да профитираат.
„Ги повикувам партнерите да не ја користат состојбата за остварување свои интереси. Блокирањето на европска и евроатлантска иднина придонесе кон блокирање на политичките процеси во Македонија. Затоа, ги повикувам Европската унија и НАТО да го деблокираат патот на Македонија. Процесот на преговори и затворање на поглавјата досега ќе ги научеше политичките елити на културата на дијалог и компромис“, порача македонскиот претседател.
Македонските политичари да не бидат зависни од надворешни фактори
Иванов им се обрати и на политичките лидери коишто не го признаваат неговиот избор за шеф на државата. Оцени дека тие иако на ја признаваат институцијата Претседател, должни се да не ја загрозуваат независноста и суверенитетот на земјата „со доведување во состојба на потчинетост и зависност „кон други држави, центри на моќ или недржавни актери“.
„Не смее да се дозволи целата држава и народот да биде заложник на карактерите, егото и личната омраза на овие неодговорни политичари. За такви не треба да има место на политичката сцена. Ако во остварување на која и да е цел се водите од омраза и деструкција, тогаш неуспехот е гарантиран“, смета претседателот
На крајот од обраќањето Иванов порача дела тој има одговорност кон граѓаните кои го избрале и му дале легитимитет и оти и во иднина натаму ќе постапува според Уставот и Законите во заштита на државните интереси и националната безбедност./крај/мф
Извор: Макфакс
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Светна новогодишната елка! Отворен и Божиќниот маркет во Скопје
Во Скопје вечерва светна новогодишната елка и официјално беше отворен Божиќниот маркет, со што симболично беше означен почетокот на празничната магија во главниот град.
Градоначалникот на Град Скопје, Орце Ѓоргиевски, им се заблагодари на скопјани, особено на најмладите, за масовното присуство, радоста и позитивната енергија што, како што наведе, заеднички ја споделиле на настанот.
„По години сивило, Скопје повторно блесна“, порача Ѓоргиевски, додавајќи дека со оваа церемонија градот направил значаен чекор напред кон визијата да се развива рамо до рамо со современите европски градови, преку создавање настани што носат заедништво и радост за сите генерации.
Градоначалникот оцени дека оваа вечер ќе остане запишана и ќе прерасне во убава традиција, упатувајќи благодарност до сите граѓани што со своето присуство ја направиле ноќта посебна.
„Време е Скопје повторно да живее со светлина, насмевки и празнична топлина“, порача Ѓоргиевски.
Со свеченото украсување и отворањето на Божиќниот маркет, Скопје официјално влезе во празничниот период. Ѓоргиевски претходно денес најави повеќе настани во таа насока.
Во периодот од 15 до 31 декември секојдневно од 18 часот ќе има празнична програма со музички настапи, диџеј сетови уметнички изведби и бројни изненадувања. Секој викенд од 12 до 14 часот содржините се целосно посветени на најмладите со анимации, креативни работилници, интерактивни активности и празнични изненадувања.
„Ова е почеток на нешто ново, магично и возбудливо за нашиот град. Првпат во историјата Скопје ќе ја дочека новата 2026 година со вистинска новогодишна зимска бајка. Настан кој ги обединува сите генерации од најмладите до највозрасните заедно се семејствата, пријателите, сограѓаните. Скопје конечно ќе покаже дека може да биде весел, модерен и динамичен град, град кој наликува на светска метропола во срцето на Балканот“, вели градоначалникот Ѓорѓиевски.
Централниот дел од новогодишната програма започнува на 27 период во кој градоначалникот Ѓорѓиевски смета дека Скопје ќе живее во полн празничен ритам. Напладне на Плоштад Македонија ќе дојде дедо Мраз со подароци и изненадувања за сите присутни.
Посебна можност во празничните денови Град Скопје ќе им даде на талентираните средношколци.
„Публиката ќе има можност да ги слушне најталентираните скопски средношколци кои ќе настапат со свои музички изведби и свои бендови. Во програмата се вклучени сите средни училишта на градот Скопје како дел од заложбата за поттикнување на младинската креативност и активно учество во културниот живот на нашиот град. Ги поканувам сите граѓани, сите семејства и посетители заедно да ја започнеме новата традиција и да бидат сите дел од новогодишната магија создавајќи Скопје исполнето со светлина, радост и позитивна енергија“, повика градоначалникот Ѓорѓиевски.
Тој кажа дека имал само една желба околу дочекот, забавата да ја направам домашни музички ѕвезди, па за дочекот се најавени Каролина Гочева, Тамара Тодевска, Миле Кузмановски, Огњан Здравковски, Куку Леле, Лара, Пајак, Два Бона и Тина Перовска.
Зимската бајка Град Скопје ја организира со финансиска поддршка од Државната лотарија на Македонија.
Македонија
Првите подводни археолошки истражувања во Преспанското Езеро открија редок органски материјал
Преспанското Езеро годинава е во фокусот на значаен археолошки настан, откако за првпат во овој регион беа реализирани подводни археолошки истражувања, кои донесоа исклучително вредни откритија за културното наследство на Северна Македонија.
Истражувањата се спроведуваат од НУ Завод и музеј – Битола и Граѓанската организација за развој на алтернативен туризам „Љубојно“, во рамките на проектот ACT4PRESPA. Целта е идентификација, документација и заштита на археолошките богатства во и околу Преспанското Езеро.
Во првите две фази, стручен тим спроведе рекогносцирање на македонскиот дел од преспанското крајбрежје, од границата со Република Грција до границата со Република Албанија. При тоа беа евидентирани и документирани 11 археолошки локалитети. Како најзначаен се издвојува локалитетот во близина на селото Наколец, каде што започнаа сондажни археолошки истражувања, реализирани во два циклуси.
„Ова е исклучително значаен момент за Преспа. За првпат имаме можност да навлеземе во археологијата на езерото и да откриеме слоеви од минатото кои досега беа целосно непознати“, изјави Орданче Петров, раководител на тимот за подводна археологија.
Поради повлекувањето на нивото на езерото, дел од локалитетите излегоа на копно, што овозможи детални сондажни истражувања. На локалитетот кај село Наколец е откриен дел заштитен со дрвена палисада, како и голем број движни археолошки предмети. Особено значајно е откривањето на предмети изработени од органски материјали – дрвени алатки, рачки, чешли и конструктивни елементи.
Станува збор за прв и засега единствен пример на зачувани органски материјали од археолошки локалитет во Македонија, датиран од крајот на XIII до крајот на XIV век. Локалитетот кај Наколец претставува и прв познат пример на благороднички имот во македонската археологија од XIV век.
„Зачувувањето на органски материјали е навистина невообичаено. Милот и тињата на езерото создаваат средина без кислород која ги штити објектите од распаѓање, што ни овозможува уникатен увид во минатото“, објаснува Петров.
Првичните анализи укажуваат дека средновековните жители на Преспа претежно се занимавале со земјоделство, а не со риболов, што е неочекувано со оглед на близината на езерото. Податоците, исто така, сугерираат дека Преспанското Езеро во минатото било значително помало.
„Исклучителните наоди од истражувањата кај село Наколец се од непроценлива важност не само за македонската, туку и за балканската и европската археологија. Тие го збогатуваат културното наследство на Преспа и претставуваат значаен потенцијал за развој на културниот туризам во регионот“, изјави д-р Мери Стојанова, координатор на проектот ACT4PRESPA од НУ Завод и музеј – Битола.
Керамичките и металните предмети се депонирани во Завод и музеј – Битола, додека органските материјали се испратени на специјализирани конзерваторски истражувања во Лајбниц-центарот за археологија во Германија. Процесот се очекува да трае најмалку една година, по што предметите ќе бидат презентирани пред јавноста.
Истражувањата се реализираат со активна поддршка од локалната заедница, која во повеќе наврати пријавувала пронајдоци и учествувала во заштитата на локалитетите.
Проектот ACT4PRESPA се спроведува во рамките на програмата на Европската Унија за одржлив развој на регионот на Преспанското Езеро, преку Инструментот за претпристапна помош за рурален развој.
Македонија
Дел од Општина Центар утре без вода поради уличен дефект
Од ЈП „Водовод и канализација“ информираат дека утре, 16 декември 2025 година (вторник), поради уличен дефект на булеварот „Св. Климент Охридски“, спроти Соборниот храм, ќе има прекин на водоснабдувањето.
Без вода ќе останат корисниците на потегот од крстосницата со булеварот „Партизански одреди“ до паркингот ЈАТ.
Прекинот е најавен во периодот од 08:30 часот до завршување на санацијата на дефектот, соопштуваат од претпријатието.
Засегнато подрачје е Општина Центар.

