Контакт

Спорт

Maкедонец од кого стравуваат вимблдонските судии

Објавено пред

Од Лондон Ненад Живановски

dobivaj vesti na viber

Светот е мал, а вимблдонскот село на најдиректен начин покажа дека е глобално село. Во медиа ресторантот, во кој иако во секој момент циркулираат стотина новинари и медимски работници од најразлични делови на светот, сепак да сретнете Македонец е статистички возможно исто колку и да добиете покана за „чајанка во четири“ од Кралицата. Сепак, чудата се можни и тоа се случи додека седев во ресторантот со таткото на нашиот тенисер Калин Ивановски, Александар. Од соседната маса дискретно ни пријде и нè поздрави на чист македонски јазик еден средовечен господин. Се претстави дека се вика Блаже Трифуновски и дека работи за Меѓународната тениска федерација како официјален контролор на хокај системот (official review).

Во продолжение следи занимливата животната приказна на овој скопјанец, кој со својата професија е алфа и омега на сите големи АТП, мастер и гренд-слем турнири и чиј ангажман често пати претставува последниот – клучен! – фактор, кој решава кој ќе биде победникот на еден тениски натпревар.

„По професија сум специјалист по медицинска биохемија, и работев како началник на лабараторија во Воената Болница во Скопје до 1994. година, кога решив да се отселам во Нов Зеланд. Пред да заминав, рекреативно се занимавав со тенис во ТК Југ, а кога Југославија се распадна, Македонија побара да стане членка на Меѓународната тениска органзација. Еден од условите беше да имаме судиска органзација и од ТК Југ ми доделија тој дел јас да го организирам. Така и се заинтересирав за судењето, што подоцна ќе се покаже за клучно за мојот живот во Нов Зеланд. Таму, прво што направив беше да станам член на тамошната судиска организација, со што почнав и да работам како тениски судија. Во 1997. година, во Сингапур, го положив тестот и ја добив првата меѓуародна бронзена значка за да можам да работам како тениски судија во столица. Потоа, почнав да патувам на многу турнири ширум светот, многу врати ми се отворија и така почнав да го градам моето име во тенискиот свет“.

Следната пресвртница во судиската кариера на Блаже Трифуновски му се случува во 2006. година, на турнирот во Мајами, кога за прв пат била воведена хокај технологијата, а тој бил одреден да биде првиот официјален контролор за хокај.

„Со овј податок јас сум влезен во историјата на хокај системот, како еден од првите тренирани официјални контролори во светот. Како навлегував во оваа технологија, така постепено го напуштав судењето во столица, а се повеќе се ориенторав како ревју офишал. Од одма сфатив дека хокај системот ќе биде нешто ново во тенисот, и мислам дека направив добра антиципација. Од тогаш до денес, сите турнири кои биле покриени со хокај системот јас ги работев. Тоа се мастер турнирите во Мајами, Индијан Велс, дванаесет години АТП турнирите во Лондон, сите гренд-слемови во Америка, Австралија и Вимблдон, освен Роланд Гарос, кој, поради подлогата, не го практикува хокај системот. Сега имам договор со АТП и позицијата ми е ЕЛЦ координатор (electronic line calling coordinator).

Кога го имате за соговорник најдобриот познавач на хокај системот, разбирливо е и дека ќе сакаате да дознаете како функционира тој.

„Тој претставува технологија на целосно следење (full tracking technology). Околу теренот се инсталираат 10-12 хокај камери, кои се независни од телевизиските, и кои снимаат 60 фрејмови во една секунда и го следат топчето во секој момент. Значи, сите 12 камери во исто време го следат топчето и го снимаат. Софтверот кој го користат е програмиран да им дава инпут на камерите да следат нешто што е мало, има одреден дијаметар и е со светла површина. Така камерите се фокусирани само на топчето и не ги следат играчите, соборачите на топки или линиските судии. Исто така, пред натпреварот се мерат димензиите на теренот, ако има некои аномалии на теренот, на пример, да има испапчнатина или вдлабнатина, сè е тоа инкорпориано во софтверот. Оттука, камерите кога го

следат топчето точно знаат во кој момент на кој дел од теренот е тоа и во кој миг го допира теренот и дали е тоа дел од теренот каде е рамно, или има вдлабнатита или испапчнатина. Така што, во истиот момент кога ќе се побара од главниот судија проверка на одлука на линиски судија или тенисер дека топчето било внатре или надвор од линијата, јас во судиската соба каде седам знам дали е аут или не и го почнувам процесот да биде прикажана анимацијата на големиот дисплеј и на телевизија“.

Принципот на работа на овие хокај камери е сличен со оние камери на фудбалските стадиони, кои се фокусирани на секој играч поединечно и потоа се пресметува колку метри истрчал на натпреварот, на кој дел од теренот највеќе бил позициониран и слично. Техничкиот апсект од работата на хокај системот и како софтверот оперира Трифуновски пластично го објаснува на следниов начин:

„Секој поен е еден фајл. Пред да почне поенот, техничарот им дава клик на камерите и тие почнуваат да снимаат. И кога поенот ќе заврши тие стопираат да снимаат. И тоа е еден фајл за тој поен. На тој начин сите поени кои биле следени од почеток на примената на хокајот од 2006 године, се имаат сочувано. Така, денес ако некој каже дека во 2006. година имало контроверзен поен, можеме да го земеме фолдерот од тој меч, да го отвориме фајлот и да кажеме дали топчето било 12 милиметри надвор или 12 милиментри внатре. Или од меч кој е во тек ако сакате да видите некој поен од пред три геима, или еден сет, доволно е да го знаете фајлот на поенот и веднаш ние можеме да го пуштиме на големиот семафор или телевизија“.

Иако хокајот изгледа совршено непогрешлив, дилемата за обичните гледачи е дали тој може да погреши и дали некогаш она што тие го виделе со свои очи на телевизија е поверодостојно од „соколовото око“.

„Сите системи кога ги тестираме ги тестираме на нивната прецизност и доверливост. Меѓутоа, како и секоја друга технологија и хокајот може да направи грешка и тоа зависи од многу фактори. Направен како технологија за следење на топче кое се движи со голема брзина, има многу елементи кои можат да

афектираат во одредени случаји. На пример, кога има сенки во теренот, или пола терен е на сонце, а пола во осојница, тоа може да предизвика конфузија за камерите, бидејќи тие третираат топче кое има една боја и светлост и одеднаш доаѓа до промена кога топчето ќе дојде во сенка. Значи, може во некои случаји да има грешка, но тоа се толку ретки случаји, на пример на 10 илјади поени, еден да биде погрешно следен“.

Ако не може да погреши, дали хокајот може да биде наместен, односно техничарот да манипулира и лажно да го прикаже движењето на топчето на анимацијата која се прикажува на семафорот на тенискиот терен и на телевизиите.

„Не, системот е автоматски, а техничарот само го стартува и стопира кога да почне да го следи топчето и кога да престане“.

Овој фантастичен прогрес и продор на технологијата во тенисот, логично го наметнува прашањето колку еден тениски меч треба да биде покриен со хокај системи за судиите да постанат непотребни?

„Тоа е новата технологија која се користи и се нарекува хокај лајв. Короната беше главниот фактор тој да добие на замав бидејќи постана нужно да нема толку луѓе на теренот, а линиските судии беа голем фактор бидејќи на големите турнири ги имаше и до 400-500 на број. Со преземање на хокај лајв системот, турнирите се ослободина од голем број судии. Како наследство од тоа, сега сите турнири во САД се со примена на хокај лајв и само има судија на столица, а сè останато е покриено од камери. И оваа технологија работи на истиот принцип како хокајот, со тоа што дополнително има снимен и глас за аут, и кога ќе се случи топката да е надвор од линијата се пушта тој снимен глас дека е аут. Сметам дека тоа ќе биде иднината на тенисот, и дека сите линиски судии ќе бидат елиминирани“.

Тенисот како пионир во примената на хокај системот постанува привлечен и за другите спортови, на пример за фудбалот. Дали нашиот соговорник би сакал да гледа фудбал со хокај систем или повеќе сака да се задржи традиционалната драж, а технологијата да остане надвор од фудбалските терени?

„За мене употребата на хокај системот во фудбалот би била добра само за да се одлучи дали топката ја поминала гол линијата или не. За сè друго, како фаул, пенал или офсајт зависи што фудбалот сака да направи во иднина. Дали сакаат да го елимираат човечкиот фактор тотално и во тој случај да го користат хокај системот или не. За мене, за да остане дражот на фудбалот и возбудувањето, би требало да остане да се користи само технологијата за гол, а сè останато да му се препушти на слободното судиско убедување“.

Ваквото размислување е на трагот на вечната етичка дилема за филозофијата на фудбалот: дали дражта и задоволството на играта треба да бидат приоритетни во однос на вистината и правичното судење.

„Истото прашање е присутно и во тенисот. Дали да го употребуваме хокај лајвот во сите ситуации и тогаш кога тенисерот нема да бде сигурен, не застанал и продолжил да игра, а топчето било надвор од линијата. Дали тогаш автоматски хокај лајвот да ја стопира играта. Тоа е дилемата бидејќи од една страна сакаме да ја задржиме традицијата на тенисот, но од друга страна можеме да имаме неточни колови. Во која насока ќе оди тоа не можам да предвидам, но секогаш ќе постои таа дилема во тенисот како и во фудбалот“.

Истата дилема е присутна и во другите спортови. На пример, она чуено финале на 100 метра делфин од 2008. година, на Олимписките игри во Пекинг, помеѓу Миодраг Чавиќ и Мајкл Фелпс. Трката заврши со објаснување на судиите дека Чавиќ прв стигнал на целта, но Фелпс посилно го допрел сензорот. Дали во овој случај, кога би се користел хокајот, победникот поправично би бил одреден?

„Мислам кога хокајот би бил употребен во таа трка дека би одредил стопроцентно кој прв ја допрел целта и за колку време го сторил тоа, без разлика на силината со која таа се допира. За хокај системот не е битна силината на допирот на сензорот, туку само моментот на првичниот физички допир на пливачот со сензорот. Тоа е принципот на кој работи хокајот во тенисот: за него не е важно со колкава силина топчето ја допира земјата и почнува да се деформира од ударот, туку системот ја регистрира онаа микро секунда на прв допир на топчето со земјата“.

Секако дека правдата му е драга на оној во чија полза е, но не ја сака губитникот. Особено на удар се линиските судии кога хокајот ќе покаже дека погрешиле. Оттука, на кого нашиот соговорник му е поголем непријател: на судиите или на тенисерите кои грешат во својата одлука?

„Има играчи кои го прифаќаат системот, а има и кои не го сакаат. И тоа е пола-пола. Исто е и со судиите, бидејќи линиските судии се многу погодени со оваа техничка иновација и стравуваат од неа бидејќи им ја одзема работата, но и покажува кога погрешно пресудиле. Можете да бидете и најдобриот линиски судија на светот и пак да направите погрешна проценка за аут. И покрај тоа, сите најдобри светски судии, како Лајани, Фернандес, Чичак, ги познавам и ми се добри пријатели. Сите тие прифаќаат дека технологијата мора да нè води напред, и дека не можеме да останеме каде сме биле пред 20 години. Технологијата навлегува во сите спортови, така што во иднината неминовно ќе биде дел и од тенисот“.

А, каков е односот со тенсиерите?

„Нормално кога работите во тенисот дека се гледате и се познавате со тенисерите, но тоа е стриктно професионален однос, така што кодексот не ни дозволува ние да бидеме пријатели, да седиме заедно, јадеме и да се социјализираме“.

Од сите мечеви кои ги работел како ревју офишал нашиот соговорник го издвојува следниов како најдраг:

„Финалето на Вимблдон помеѓу Надал и Федерер во 2008 година. На тој меч јас бев единствениот офишал ревју за целиот меч и целите пет часа јас ги одработив. Тоа е мечот кој никогаш нема да го заборавам“.

За еден ден му претстои ново вимблдонското финале. Очекува ли дека ќе има многу работа?

„Очекуваме дека ќе биде голем меч, но и дека ќе имаме многу работа. Ќе мораме да се концентрираме, за финалето да помине без никаков инцидент или контроверзност од наша страна“.

На крајот од разговорот, како фан на Ноле, не можев да се воздржам, а да не го замолам ако во недела има некоја „стани-падни“ ситуација на штета на Ноле, малку и да замижи, не мора баш сè да биде според правилата.

„Тоа е нешто што никогаш нема да се случи, зашто ние мораме да сме неутрални и колку приватно да имаме некој тенисер за фаворит. Како професионаци, тоа во нашата работа е незамисливо“.

Текст и фото од Вимблдон: Ненад Живановски

Спорт

Неуспешна мисија на Ал-Румајан: Исак не сака да игра за Њукасл

Објавено пред

Трансфер сагата продолжува. Александар Исак не сака да игра за Њукасл, сака трансфер во Ливерпул.

dobivaj vesti na viber

Претседателот на Њукасл, Јасир Ал-Румајан, се обиде лично да го убеди шведскиот напаѓач да го промени својот став и да ги почитува професионалните обврски што ги има според договорот и да се врати на тренинзите, но според „Дејли Телеграф“ не успеал.

Исак одамна му поставил на клубот ултиматум дека сака трансфер во шампионите на Премиер лигата, чија последна понуда пред три недели од 110 милиони фунти беше одбиена. Њукасл побара 150 милиони фунти и ни фунта помалку, и тука сè запре.

Напаѓачот не тренира, ниту има намера да го стори тоа, свесен е дека го чекаат сериозни санкции, на крајот можеби тужба од клубот до ФИФА за непочитување на договорот.

Трансфер периодот рок трае уште четир дена, останува да се види што ќе се случи на крајот.

„Долго време не сум актер во овој случај. Го подготвувам тимот за натпреварите и вложувам максимална енергија во тоа. Најдоброто за Њукасл е приказната да се расчисти. Челниците ги презедоа сите чекори, навистина немам поим како ќе заврши сето ова околу Исак“, рече менаџерот Еди Хау, по поразот од Ливерпул.

Но, дури и да не биде реализран трансферот, а Исак да се премисли и да се врати во тимот, навивачите се огорчени од него, дури и направија маички со натпис дека е „стаорец“.

Прикажи повеќе...

Спорт

Ѓоковиќ: Најдобриот и најлошиот момент во кариерата ми се случија на ОИ

Објавено пред

Во интервју со Џеј Шети на Јутјуб, Новак Ѓоковиќ го откри најдобриот и најлошиот момент во неговата кариера. И двата се случиле на Олимписките игри.

dobivaj vesti na viber

„Најдобриот беше кога го освоив златниот медал во Париз минатата година. Дури и подобар од освојувањето на Дејвис купот и освојувањето на првиот Вимблдон затоа што знаев дека може да биде мојата последна шанса. Најлошиот беше во Рио де Жанеиро 2016 година, кога загубив од Хуан Мартин дел Потро во првото коло. Беше многу емотивен меч, сите во публиката ме поддржуваа, бев на врвот на мојата кариера, ги освоив сите четири Гренд слем турнири по ред. Чувствував дека тоа е мојата шанса“, се сеќава Ѓоковиќ.

Во истото интервју, тој откри и што е најтешкото нешто во тенисот:

„Да го победиш Рафаел Надал на Ролан Гарос е најголемиот предизвик што постои во историјата на нашиот спорт. Рафа беше мојот најтежок противник од физички аспект. Битките со него беа неверојатни. Го одигравме најдолгото финале во историјата на Гренд слем турнирите, во Австралија, и се сеќавам кога дојдов во соблекувалната и се соблеков. Моите патики беа полни со крв. Не можев ни да одам. Но, нашите мечеви на земјена подлога беа уште потешки“, рече најдобриот тенисер на сите времиња.

Прикажи повеќе...

Спорт

Започнува 42. Европско првенство во кошарка

Објавено пред

Попладнево со натпреварите во Рига (Летонија) и Тампере (Финска) започнува 42. Европско првенство во кошарка. 24 репрезентации, поделни во четири групи, до 14 септември ќе се борат за трофејот, кој го брани Шпанија.

dobivaj vesti na viber

Турнирот ќе започне во Тампере, каде Литванија ќе се сретне со Велика Британија во 12:30 часот по средно-евроспко време, а кратко потоа Чешка ќе игра против Португалија во Рига, со почеток во 13:45 часот.

Актуелните светски шампиони, репрезентацијата на Германија, ќе го започнат својот Евробаскет против Црна Гора во Групата Б од 15:30 часот.

Ќе учествуваат и две домашни репрезентации, Латвија и Финска. Латвија игра против Турција во 17:00 часот и Финска против Шведска во 19:30 часот.

Денот ќе го затвори првиот фаворит на турнирот, репрезентацијата на Србија, која, ќе игра против Естонија во Групата А од 20:15 часот.

Во четврток, на ред се екипите од групите Ц и Д, кои ќе ги играат своите први натпревари во Лимасол (Кипар) и Катовице (Полска).

Прикажи повеќе...

Најново

Топ18 минути

Убиство во Кавадарци, тројца уапсени

Денеска во 04:56 часот во ОВР Кавадарци било пријавено дека на заден влез од казино на улицата „Никола Минчев“ во...

Македонија1 час

Муцунски за „Политико“: Државата не е подготвена за уставните измени што ги бара Бугарија без цврсти гаранции од ЕУ, дека тоа ќе биде последното такво барање

Во рамки на работната посета на Брисел, министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Тимчо Муцунски, даде интервју за политичкиот...

Свет2 часа

Макрон до Нетанјаху: Обвинувањата за антисемитизам се навреда за Франција

Францускиот претседател Емануел Макрон испрати писмо до израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху во кое остро реагираше на неговите обвинувања дека Париз...

Македонија2 часа

Пожар кај „Зебра“, огнот зафатил возило

Пожар избувнал ноќеска во главниот град во близина на трговскиот центар Зебра. Според последните информации огнот се проширил и зафатил...

Свет3 часа

Премиерот на Канада: Путин се плаши да се сретне со Зеленски

Рускиот претседател Владимир Путин се плаши да се сретне со украинскиот претседател Володимир Зеленски за да разговара за условите за...

Свет3 часа

Зеленски: Од украинска страна, сè ќе биде што е можно поподготвено за да се стави крај на војната

Украинскиот претседател Володимир Зеленски објави дека во текот на оваа недела претставниците на таа земја ќе имаат повеќе меѓународни контакти,...

Свет3 часа

Трамп: Нема да има светска војна, но ќе има економска

Претседателот на САД, Доналд Трамп, изјави дека е подготвен да воведе економски санкции врз Русија доколку рускиот претседател Владимир Путин...

Македонија13 часа

Министерството за одбрана реагира на соопштението на СДСМ: Лицемерно, со манипулација на факти и со целосно извртување на вистината

„Лицемерно, со манипулација на факти и со целосно извртување на вистината – така се карактеризира соопштението од политичката партија СДСМ...

Свет16 часа

Откриено е што САД ѝ нудат на Русија: „Сакаа да објават ударна вест веднаш по Алјаска“

Американски и руски владини претставници разговараа за неколку енергетски договори на маргините на мировните преговори за Украина што се одржаа...

Свет16 часа

(Видео) Боинг со 250 патници принудно слета во Русија, имаше дефект на моторот

Авион на „Ер Чајна“ што леташе од лондонски Хитроу до Пекинг утрово изврши непланирано слетување во Русија по дефект на...

Македонија17 часа

Влада: Се конкретизираат работите за изградба на третата фаза од пругата од Крива Паланка до границата со Бугарија како и изградба на тунелот како гранична точка

„По средбата на високо ниво меѓу вицепремиерот и министер за транспорт Александар Николоски и вицепремиерот и министер за транспорт на...

Македонија17 часа

„Не било доволно папаја, манго, аспарагус и други егзотични овошја, Министерството за одбрана набавува кафе и алкохол за 31.000 евра“, велат од СДСМ

„Додека стандардот на граѓаните постојано опаѓа и семејствата едвај врзуваат крај со крај, владата на Христијан Мицкоски и ВМРО-ДПМНЕ продолжува...

Македонија18 часа

„Народот денес е побогат од времето на СДС, единствена разлика е што нема милиони за Филипче и Заев од државниот буџет“, реагира ВМРО-ДПМНЕ

„Венко Филипче одамна изгубил чувство за реалноста, очигледно некаде по првиот тендер како министер за здравство, но сега откако беше...

Македонија22 часа

Кривична пријава за градоначалникот на Делчево: вработил лице што исполнувало услови за пензија

Надворешната канцеларија за криминалистички работи Делчево на 25.08.2025 до ОЈО Делчево поднесе кривична пријава против Г.Т. (54) од Делчево поради...

Македонија22 часа

Алиу: Очекувам објективни резултати од анализата на кардиолошките и на кардиоваскуларните интервенции

Министерот за здравство Азир Алиу утрово одржа состанок со интерната комисија задолжена за изготвување прелиминарна анализа на кардиолошките и на...

Македонија22 часа

Славевски најави мерки за поттикнување поповолно кредитирање за купување станови

Директорот на Агенцијата за катастар на недвижностите, Иван Живковски, денеска оствари работна средба со гувернерот на Народната банка, Трајко Славевски....

Македонија23 часа

Во текот на изминатото деноноќие изгаснати 20 пожари во Македонија

Во текот на изминатото деноноќие, на ден 25/26.08.2025 година, на територијата на Македонија имаше вкупно 23 пожари на отворен простор,...

Топ1 ден

Уапсен возач во Кичево – усмртил пешак на пешачки премин и избегал од местото на несреќата

Полицијата уапси возач во Кичево кој со возило удрил во пешак и избегал, а пешакот подоцна починал во болница во...

Македонија1 ден

Денеска се одбележуваат 115 години од раѓањето на Мајка Тереза

Денеска се одбележуваат 115 години од раѓањето на Мајка Тереза (вистинското име и е Агнеса Гонџа Бојаџиу). Таа е родена...

Македонија1 ден

„Влен“: Обвинителството да постапи по извештајот од ревизијата за Бујар Османи

Еден месец помина од јавно објавениот негативен извештај на Државниот завод за ревизија за трошењата во Министерството за надворешни работи...