Експоненцијалното зголемување на бројот на сателити во ниската Земјина орбита донесе напредок во телекомуникациите, вклучително и пристап до широкопојасен интернет до руралните и оддалечените области низ целиот свет, но исто така предизвика и пораст на светлосното загадување во вселената што го загрозува работењето на астрономските опсерватории во орбитата.

Нова студија на НАСА, фокусирана на четири вселенски телескопи – два оперативни и два планирани – проценува дека голем процент од сликите што овие опсерватории ќе ги направат во текот на следната деценија би можеле да бидат контаминирани од светлината емитирана или рефлектирана од сателитите со кои ја делат ниската Земјина орбита.

Научниците пресметале дека околу 40 проценти од сликите направени од вселенскиот телескоп Hubble на НАСА и околу 96 проценти од оние направени од опсерваторијата SPHEREx на американската вселенска агенција би можеле да бидат контаминирани од светлината од сателитот. Тие исто така пресметале дека околу 96 проценти од сликите од планираната опсерваторија ARRAKIHS на Европската вселенска агенција и планираниот телескоп Xuntian на Кина би можеле да бидат слично засегнати.

Тие додадоа дека Hubble ќе биде помалку засегнат поради неговото тесно видно поле.

Орбиталните телескопи се клучен дел од истражувањето на вселената. Тие можат да набљудуваат поширок опсег на електромагнетниот спектар од телескопите на земјата, а недостатокот на атмосферски пречки им овозможува да создаваат поостри слики од универзумот, што овозможува директно снимање на далечни галаксии или планети надвор од нашиот Сончев систем.

„Иако досега поголемиот дел од светлосното загадување доаѓаше од градовите и возилата, порастот на констелации на телекомуникациските сателити брзо почнува да влијае на астрономските опсерватории низ целиот свет“, рече астрономот Алехандро Борлаф од истражувачкиот центар „Ејмс“ на НАСА во Калифорнија, главен автор на студијата објавена во списанието „Nature“.

„Додека телескопите ѕиркаат во вселената обидувајќи се да детектираат далечни галаксии, планети и астероиди, сателитите понекогаш минуваат пред нивните камери, оставајќи траги од светлина што влијаат на слабиот сигнал што го примаме од вселената. Ова беше познат проблем за телескопите на Земјата. Но, досега, се сметаше дека вселенските телескопи – многу поскапи и поставени на навидум недопрени точки на гледање во вселената – се практично ослободени од светлосно загадување предизвикано од човекот“, рече Борлаф.

Драматично зголемување на бројот на сателити
Во 2019 година, имаше околу 2.000 сателити во ниската Земјина орбита. Сега има околу 15.000. Борлаф рече дека индустриските планови предвидуваат околу 560.000 сателити во ниската Земјина орбита во текот на следната деценија.

„За да добиете претстава за тоа колку се зголемил тој број неодамна, да речеме само дека лансиравме повеќе сателити во ниската земјина орбита во последните четири години – од 2021 до 2025 година – отколку во претходните седум децении вселенски летови заедно“, рече Борлаф.

Можно решение
Еден начин да се реши овој проблем би бил поставување на сателити во орбити пониски од оние во кои работат телескопите.

Романската војска уништи поморски дрон кој претставуваше закана за пловидбата во Црното Море, соопшти вчера романското Министерство за национална одбрана, поради растечките загрижености за ризиците во таа област поврзани со војната во Украина.

„Интервентниот тим доби овластување да го неутрализира идентификуваниот објект, во согласност со важечките оперативни процедури, а околу 13:00 часот поморскиот дрон беше уништен со контролирана детонација“, се вели во соопштението.

The SBU denies that Romania destroyed a Sea Baby drone

In a comment to hromadske, the SBU said that all Sea Baby naval drones continue to carry out combat missions in the Black Sea and that none have been lost.

In turn, Romania’s Defense Ministry has published a video showing… https://t.co/yhPyHiRWMD pic.twitter.com/iiMIYisEhM

— NEXTA (@nexta_tv) December 3, 2025

Министерството соопшти дека дронот Sea Baby е пронајден 66 километри источно од Констанца. Sea Baby е поморски дрон развиен од Украина. Портпаролот на романското Министерство за одбрана одби да прецизира од која земја доаѓа дронот, но потврди дека станува збор за Sea Baby.

Безбедносната служба на Украина (СБУ) соопшти дека сите нејзини дронови Sea Baby кои учествувале во оперативни мисии во регионот на Црното Море се пронајдени.

„Ниту еден од нив не влегол во романските води. Украина непогрешливо се придржува до меѓународното право, не ги крши меѓународните граници и се однесува кон своите партнери со почит“, објави прес-службата на СБУ.

Рускиот претседател Владимир Путин оди во Индија во дводневна посета, каде што се очекува да се сретне со премиерот Нарендра Моди и да учествува на годишниот самит меѓу двете земји.

Се очекува да бидат потпишани низа договори меѓу Делхи и Москва, во време кога САД го зголемија притисокот врз Индија поради нејзиното купување руска нафта и во екот на обидите на администрацијата на Доналд Трамп да посредува во мировните преговори меѓу Русија и Украина, пишува Би-Би-Си.

Зошто Индија е клучна за Кремљ?

Индија, со население од 1,4 милијарди и раст од над 8%, е најбрзо растечката голема економија и главен пазар за руски стоки, особено нафта. Пред инвазијата на Украина, 2,5% од увозот на нафта во Индија доаѓаше од Русија, но откако беа воведени западните санкции и големи попусти, таа бројка скокна на 35%.

САД не се задоволни од ова. Во октомври, администрацијата на Трамп воведе дополнителна царина од 25% на индиските стоки, тврдејќи дека купувањата на руска нафта од страна на Индија помагаат во финансирањето на Кремљ. Индиските нарачки оттогаш опаѓаат, а Путин ќе се обиде да го промени трендот.

Продажбата на оружје остана клучна оска на односите Москва-Делхи уште од советско време. Индија наводно размислува да купи модерни руски борбени авиони и системи за воздушна одбрана, додека Русија ја гледа Индија како вреден извор на квалификувана работна сила.

Геополитичка порака до светот
Посетата има силна геополитичка димензија. Кремљ сака да покаже дека Западот не успеал да го изолира поради војната во Украина. Средбата со Моди и неодамнешната посета на Кина се дел од истата стратегија за потврдување на сојузите и идејата за „мултиполарен свет“. Русија повторува дека има „неограничено партнерство“ со Кина и „специјално и привилегирано стратешко партнерство“ со Индија, за разлика од затегнатите односи со ЕУ.

Новинарот Андреј Колесников смета дека Кремљ е убеден дека Западот „не успеал“, но и дека Русија ги изгубила своите историски врски со Европа. Сепак, оваа недела фокусот ќе биде на руско-индиското пријателство, трговските договори и зајакнувањето на соработката.

Тест за стратешката автономија на Моди
Посетата на Путин доаѓа во клучен момент за Моди. Врските меѓу Индија и Русија датираат од советската ера, а Моди се спротивстави на притисокот од Западот да ја осуди Русија за војната, инсистирајќи на дијалог. Таа политика на „стратешка автономија“ функционираше сè додека Доналд Трамп не се врати во Белата куќа. Новите царини ги доведоа односите меѓу САД и Индија до најниската точка во последните месеци. За Моди, сегашната посета е тест за рамнотежата меѓу Москва и Вашингтон.

Моди сака да покаже дека не попуштил пред притисокот од САД, но се соочува и со критики од европските сојузници – амбасадорите на Германија, Франција и Велика Британија објавија заеднички колумна во индиски весник во која го критикуваат рускиот став кон Украина.

Предизвикот за Индија, според тинк-тенкот GTRI, е „зачувување на автономијата, а воедно и управување со притисокот од Вашингтон и зависноста од Москва“.

Трговија надвор од нафтата и оружјето
Вториот приоритет на Моди е да ја зголеми билатералната трговија. Иако порасна на 68,72 милијарди долари, тоа е во голема мера резултат на големиот увоз на руска нафта од Индија. Ова создаде значителен дисбаланс во корист на Русија, кој Моди сака да го исправи.

Како што индиските компании ги намалуваат купувањата на руска нафта поради санкциите на САД, ќе се бараат нови области на соработка. Одбраната е главен кандидат: Индија останува во голема мера зависна од руските системи. Конфликтот со Пакистан во мај ја истакна важноста на платформите како С-400, но и нивните недостатоци. Индија наводно сака да го купи системот С-500 и борбениот авион Су-57, но Русија има проблеми со производството поради санкциите, а испораката на С-400 е одложена до 2026 година. Моди ќе бара гаранции за роковите.

Индија, исто така, сака подобар пристап до рускиот пазар за да го исправи огромниот дисбаланс. Според GTRI, индиските производи како што се паметни телефони, ракчиња, месо и облека сè уште имаат многу слабо присуство во Русија.

„Посетата на Путин не е како старите разговори од Студената војна, туку преговори за ризик, синџири на снабдување и економска изолација. Скромниот исход ќе обезбеди нафта и одбрана; амбициозниот би можел да ја преобликува регионалната економија“, заклучува GTRI.