Претседателот на Полска, Карол Навроцки, на предавање на Карловиот универзитет во Прага изјави дека историјата учи дека Русија, која според него е главен непријател на Европа и земја која не ги почитува договорените и потпишаните договори, не само што може да биде ограничена, туку и поразена.

„Историјата ни покажа дека Русија, било да е империјална, било да е болшевичка, било да е советска, не само што може да се сопре, туку и да се победи. Секој пат кога била поразена, тоа носело бран политички промени“, рече Навроцки, споменувајќи ги војните од 19-ти и 20-ти век, кои завршиле со поразот на Советскиот Сојуз во Авганистан.

Полскиот претседател изрази надеж дека Украина на тој начин ќе може да се бори против своите два главни непријатели – со Русија, но и со својот внатрешен непријател, а тоа е корупцијата.

„Надворешните предизвици се егзистенцијални – препороден руски неоимперијализам. Внатрешните предизвици не се толку очигледни“, рече Навроцки за главните закани за Полска и Европа.

Тој поголемиот дел од предавањето го посвети на набројување на заканите што, според него, доаѓаат од Брисел за помалите земји и ја обвини Европската Унија дека се обидува да ја централизира Европа под маската на федерализација со одземање на суверенитетот на сите нации освен на двете најсилни земји-членки.

Навроцки рече дека и покрај широко распространетото верување, полските конзервативни националисти, меѓу кои се вклучува и себеси, не се непријатели на ЕУ. „ЕУ е нашата природна средина. Но, да бидеме искрени, ова не е Унијата од нашите соништа. Влеговме во ЕУ, која требаше да ни даде економски шанси. И така беше. Влеговме за да можеме да ја користиме Шенген зоната. И ја користиме. Но, целта не беше ЕУ да ги диктира условите на нашиот општествен поредок, што јадеме или да ги образува полските деца“, рече Навроцки.

Полскиот претседател, исто така, презентираше неколку предлози за тоа како да се спречат обидите за подлабока интеграција на ЕУ и нејзината централизација и да се вратат дел од надлежностите што ѝ припаѓаа на ЕУ на национално ниво како пред усвојувањето на Лисабонскиот договор.

Фото: принтскрин

Европските претставници вчера воздивнаа со олеснување, верувајќи дека разговорите во Женева вродиле со плод и дека Доналд Трамп ќе ги послуша нивните молби да не наметнува лош мировен договор на Украина. Сепак, прославата беше краткотрајна бидејќи Русија го отфрли ревидираниот предлог до вечерта. Оптимизмот претходно го поттикна и претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, која го поздрави „добриот напредок“ постигнат благодарение на „силното европско присуство“ во преговорите, пишува Политико.

Напредокот се одрази во фактот дека европските и британските советници воопшто беа поканети на состанокот во Швајцарија, откако беа изоставени од оригиналниот план од 28 точки меѓу САД и Русија. Планот предизвика паника во Брисел поради страв дека е толку пристрасен кон Москва што само ќе ја охрабри Русија да изврши понатамошни напади.

Откако Русија ја отфрли ревидираната верзија, на која Украина работеше и со помош на своите сојузници, Киев се соочува со опасност Владимир Путин да ги врати на почеток – кон спорен договор за прекин на огнот што би ги принудил да предадат дел од територијата на Москва, да се откажат од обидот за членство во НАТО и да ја намалат својата војска од речиси еден милион на 600.000 војници.

Во тој случај, украинскиот претседател Володимир Зеленски би се соочил со тежок избор: да го прифати договорот што го составија Трамп и Путин или да ја ризикува иднината на земјата надевајќи се на помош од европските сојузници. Истите сојузници кои, по речиси четири години војна, сè уште не се подготвени да му испратат свои сили или оружјето што го бара, па дури и да користат замрзнати руски средства во своите банки за да му помогнат.

Неподготвени за битка
Некои американски републиканци веруваат дека Европејците кои се спротивставуваат на планот на Трамп и потребните компромиси едноставно се лажат себеси. „Која е алтернативата?“, праша Грег Свенсон, претседател на организацијата Republicans Overseas во Обединетото Кралство, за Политико.

„Можете да зборувате за сè, можете да одите на сите овие дипломатски состаноци и можете да ги испратите сите ваши најдобри луѓе во Женева, но единствениот начин да го победите Путин е да се борите – и никој од нив не е подготвен да го стори тоа“, рече Свенсон. „Значи, сè е само разговор. Сè звучи одлично кога зборувате за демократија и одбрана на Украина, но тие едноставно не се подготвени да го сторат тоа.“

Европските политичари и функционери не би се согласиле. Тие посочуваат на огромните суми пари и оружје што нивните влади ги испратија во Киев откако започна војната, како и на економскиот данок од намалената трговија со Русија, особено увозот на фосилни горива. Откако Соединетите Држави ја намалија својата поддршка, Европа видливо ги засили напорите да ја пополни празнината.

Но, фактот останува дека првичниот предлог на Трамп предизвика паника кај функционерите и дипломатите во Брисел и пошироко, бидејќи тие се свесни дека Зеленски не може да се потпре само на Европа дека ќе направи доволно за да ѝ помогне на Украина.

Заглавени со руски средства
Ова беше јасно ставено на знаење пред еден месец, кога лидерите на ЕУ пристигнаа на самитот во Брисел уверени дека ќе постигнат историски договор за користење на 140 милијарди евра замрзнати руски средства како „кредит за репарација“ за Киев. Овој кредит би ѝ обезбедил на Украина финансиска стабилност најмалку во следните две години. Сепак, поради голем дипломатски и политички пропуст, планот пропадна по неочекуваните приговори од Белгија.

Разговорите меѓу претставниците на Европската комисија и владите-членки, особено белгиската влада, сега се интензивираат, но сè уште нема договор, потврдија неколку претставници под услов на анонимност. Некои дипломати се надеваат дека притисокот на Трамп ќе ги принуди Белгија и другите земји кои се воздржуваат да попуштат.

Сепак, некои дипломати стравуваат дека идејата за кредит за репарација ќе пропадне ако конечниот мировен договор го спомене користењето на истите овие средства. Првичниот нацрт предложи користење на средствата за инвестициски потфат во Украина, при што половина од приходите ќе одат во САД, потег што Европејците го отфрлија како „скандалозен“.

Покрај тоа, постои ризик дека „Еуроклер“, финансиски депозитар со седиште во Белгија, ќе мора да ги врати парите во Москва откако ќе бидат укинати санкциите. Тоа би можело да ги остави европските даночни обврзници да ја платат сметката, сценарио што владите на ЕУ сигурно ќе го разгледаат.

И кој ќе го одржува мирот?

Покрај финансирањето, тука е и прашањето за одржување на мирот. Претходно оваа година, францускиот претседател Емануел Макрон и британскиот премиер Кир Стармер предводеа напори за собирање поддршка за меѓународни мировни сили составени од доброволни земји. Макрон дури ја спомена и идејата за испраќање војници во Украина пред да заврши конфликтот. Денес, тој повеќе не зборува во таа насока.

Колку е политички чувствително ова прашање во Франција, покажа неодамнешната врева предизвикана од новиот началник на францускиот Генералштаб, Фабиен Мандон, кој ги повика градоначалниците да ги подготват своите граѓани за можна војна со Русија. Мандон предупреди дека ако Франција „не е подготвена да ја прифати загубата на своите деца, да страда економски затоа што приоритет ќе му се даде на одбранбеното производство, тогаш сме во опасност“. Макрон подоцна се обиде да ја смири ситуацијата, велејќи дека зборовите на Мандон се извадени од контекст.

Во Германија, министерот за надворешни работи Јохан Вадефул рече дека Берлин „веќе дава посебен придонес на источното крило“ со стационирање на борбена бригада во Литванија. „Целиот балтички регион е клучна област на која Бундесверот треба да се фокусира. Мислам дека тоа е исто така доволна и далекусежна поддршка за Украина.“

Украинците би сакале посилна посветеност на сопствената почва, но западноевропските земји се плашат од големите жртви што би ги донело испраќањето војници на фронтовските линии.

„Барем Трамп е искрен во врска со тоа“, рече Свенсон. „Можевме да ја победиме Русија. Мислам дека би ги победиле брзо, под претпоставка дека нема нуклеарно оружје. Би ја победиле Русија, но многу луѓе би умреле.“

фото: принтскрин

Соединетите Американски Држави, со својата улога во креирањето на мировен план за Украина, ѝ помогнаа на Русија да го стави НАТО во понижувачка позиција, смета авторот на статијата во финскиот весник „Хелсингин Саномат“.

Во анализата се истакнува дека предложените одредби од американскиот план покажуваат „целосно понижување на Русија во однос на позицијата на НАТО“, истакнувајќи дека Вашингтон би можел, со одлука на национално ниво, да го блокира патот на Украина кон Алијансата. Таквата позиција, се додава, би го довело во прашање основниот принцип на колективно донесување одлуки во рамките на НАТО.

Туомас Форсберг, професор по меѓународни односи на Универзитетот во Тампере, оцени дека овој пристап на САД би можел да има далекусежни последици.

„Ако НАТО се распадне, тоа ќе биде поради вакви акции“, рече Форсберг, предупредувајќи дека внатрешните несогласувања и едностраните потези на водечките членки би можеле да ги ослабнат самите темели на Алијансата.

Фото: принтскрин