Рускиот астронаут Олег Артемјев е отстранет од главниот екипаж на мисијата „Кру-12“ на „Спејс Икс“ до Меѓународната вселенска станица (ISS) по обвинувањата дека фотографирал класифицирана технологија што ги крши американските прописи за контрола на извозот. Неговото место го зазеде неговиот колега од Роскосмос, Андреј Федјаев, како што објави порталот „Инсајдер“.

Според извори, Артемјев бил отстранет од обука во објектот на „Спејс Икс“ во Хоторн, Калифорнија, минатата недела. Наводно, тој фотографирал ракетни мотори и други внатрешни материјали со својот телефон и ги однел од местото. Истите извори тврдат дека НАСА не сакала овој инцидент да стане јавен за да избегне контроверзии.

Од друга страна, руската вселенска агенција Роскосмос понуди различно објаснување. Во официјално соопштение, тие наведоа дека замената се случила „во врска со преместувањето на [Артемјев] на друга работа“, без да ги споменат наводните прекршувања на американските прописи.

На страниците на Центарот за обука на астронаути „Гагарин“, Андреј Федјаев сега е наведен како член на главниот екипаж на мисијата „Кру-12“.

Мисијата „Кру-12“, која се спроведува како дел од програмата за комерцијален екипаж на НАСА и договорот за размена на локации со Роскосмос, е закажана да се лансира со вселенскиот брод „Кру Драгон“ на 15 февруари 2026 година.

Олег Артемјев (54) е искусен астронаут со три вселенски летови и вкупно 560 дена поминати во орбитата. Од 2019 година, тој е и член на Московската градска дума како член на владејачката партија Обединета Русија.

Ниту SpaceX ниту НАСА сè уште јавно не коментирале за истрагата. Прекршувањето на американските прописи ITAR (Меѓународни прописи за сообраќај на оружје), кои строго го контролираат извозот и пристапот до чувствителни американски вселенски и одбранбени технологии, може да има сериозни правни и дипломатски последици.

Овој инцидент се случува во време на зголемени тензии. Експертите претходно предупредија дека Русија гради арсенал од вселенско оружје, вклучувајќи го и антисателитскиот ракетен систем „Нудол“, што би можело да ја загрози не само констелацијата „Старлинк“ на „Спејс Икс“, туку и самата Меѓународна вселенска станица.

фото/ЕПА

Во очи на мировните преговори во Москва вчера, украински беспилотни летала нападнаа база на руските специјални сили и зграда на разузнавачката служба ФСБ во Чеченија. Базата на единицата Ахмат во Гудермес беше потресена од силна експлозија вчера наутро, а снимките кружеа на интернет покажуваа густ чад и пламен како се извишуваат над комплексот.

Елитната паравоена сила Ахмат е лично лојална на лидерот на Чеченската Република, Рамзан Кадиров, и е вклучена во борбите на фронтовските линии во Украина, вклучително и во Харков и Донецк.

🔥 A military base of one of the Akhmat units in Gudermes, Chechnya, was attacked.

💥 Also, FSB building in Achkhoy-Martan, Chechnya, was attacked. pic.twitter.com/DviFjx51d4

— MAKS 25 🇺🇦👀 (@Maks_NAFO_FELLA) December 2, 2025

Во одделен инцидент, дрон ја оштети и канцеларијата на ФСБ во Ачка-Мартан, а фотографиите на социјалните мрежи покажуваат скршени прозорци и остатоци надвор од зградата. Нападнат е и танкер под руско знаме што превезувал сончогледово масло од Русија до Грузија, што е четвртиот ваков инцидент покрај турскиот брег за една недела. Украина официјално не ја презеде одговорноста за ниту еден од нападите, објавува Телеграф.

Во меѓувреме, руска балистичка ракета погоди индустриска зона во реката Днепар во источна Украина во понеделник, при што загинаа четири лица, а 40 беа ранети, според локалните власти.

🚨🇷🇺—Also happening yesterday, there was a strike on the military base of one of the divisions of Akhmat in Gudermes, Republic of Chechnya, Russia. (seen in the video below).

On the same day there was a strike on an FSB office in Achkhoy-Martanovsky district of the Republic of… pic.twitter.com/FTibpo02w8

— 🇷🇺 Vanguard-Veritas🇨🇦 (@RussCan91) December 3, 2025

Нападите се случуваат во време на засилени дипломатски напори предводени од САД за наоѓање мирно решение. Стив Виткоф, специјалниот претставник на Доналд Трамп, пристигна во Москва вчера на неговата шеста средба со Владимир Путин оваа година. Во исто време, украинскиот претседател Володимир Зеленски е во прва посета на Ирска по средбата со францускиот претседател Емануел Макрон, во обид да обезбеди дополнителна поддршка од европските сојузници.

Личниот и политичкиот конфликт меѓу претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, и високата претставничка на Европската унија за надворешна политика и безбедност, Каја Калас, станува сè посериозен, според водечките западни медиуми. Според „Политика“ и германскиот весник „Ди Велт“, односите меѓу двете најмоќни жени во администрацијата во Брисел влегоа во фаза на отворен натпревар, обележана со конфликти околу влијание, кадровски одлуки и внатрешно позиционирање во институциите на ЕУ.

Калас без поддршка, вработените застанаа на страната на фон дер Лајен
Како што пишува американскиот „Политико“, веќе затегнатите односи меѓу двете високи функционерки дополнително се влошија откако Калас се обиде да го позиционира својот близок советник Мартин Селмајр на една од клучните позиции во дипломатскиот апарат на Унијата. Селмајр, поранешниот шеф на кабинетот на Европската комисија и долгогодишен критичар на Урсула фон дер Лајен, се сметаше за човек кој значително ќе го зајакне влијанието на естонската политичарка во рамките на структурите во Брисел.

Сепак, оваа намера наиде на жесток отпор и во кабинетот на претседателот на Комисијата и во неколку европски престолнини, кои не сакаа да ја поддржат Калас во нејзината кадровска офанзива. Според „Ди Велт“, ниту една голема земја-членка не застана на страната на високата претставничка на ЕУ, што доведе до јасен политички пораз за Калас и драматично слабеење на нејзината позиција.

Иронијата на ситуацијата е што дури и вработените во дипломатската служба на ЕУ – телото формално подредено на Калас – ја поддржаа Урсула фон дер Лајен, што во Брисел се толкува како знак на длабока поделба и недоверба во самата европска администрација.

Истрага за корупција: Уапсена Федерика Могерини
Дополнителна тежина на внатрешните превирања во ЕУ донесе големата истрага за злоупотреба на јавни средства, која ја спроведуваат белгиските власти. На 2 декември, белгиската федерална полиција спроведе координирани претреси на неколку локации во Брисел и Бриж, вклучувајќи приватни резиденции на осомничените, седиште на Европската служба за надворешна акција (EEAS),
Колеџ на Европа во Бриж. Во таа прилика беа уапсени две познати личности од врвот на поранешната бриселска администрација: Федерика Могерини, поранешна висока претставничка на ЕУ за надворешна политика и безбедност и актуелен директор на Колеџот на Европа; Стефан Санин, поранешен генерален секретар на Европската служба за надворешни работи.

Сите се обвинети за учество во шема на корупција, измама и злоупотреба на јавни средства во рамките на проекти финансирани од фондовите на Европската Унија. Запленета е обемна документација, која, според очекувањата на истражителите, ќе биде клучна за утврдување на обемот на мрежата што долго време функционира во институциите на Унијата.

Комбинацијата од политички конфликт на највисоко ниво и корупциски скандал во самото срце на европската дипломатија покренува прашања за стабилноста и кредибилитетот на институциите на Европската Унија, според написите во медиумите. Во Брисел веќе се зборува за „криза на доверба во управувањето“ и „борба меѓу кланови“ што го тресе врвот на европската администрација, додека членките на ЕУ сè повеќе се прашуваат колку внатрешните поделби ја загрозиле кохезијата и стратешката ориентација на Унијата во ерата на големи геополитички предизвици.

Во меѓувреме, односите меѓу Урсула фон дер Лајен и Каја Калас продолжуваат да се влошуваат, а западните медиуми проценуваат дека овој конфликт би можел да има долгорочни последици врз целокупната архитектура на надворешната политика на Европската Унија.

Фото: ЕПА