Компанијата на Илон Маск, заедно со партнерите „Palantir“ и „Anduril“, моментално е еден од главните кандидати за развој на клучните делови на новиот американски противракетен одбранбен штит „Златна купола“.

Компанијата на Илон Маск, позната по своите ракети и сателити, соработуваше со софтверскиот гигант „Palantir“ и производителот на дронови „Anduril“ за да понуди решение кое вклучува сателитска мрежа за рано откривање и следење на проектили. Проектот предизвика голем интерес кај растечката база на технолошки стартапи кои влегуваат во одбранбениот сектор.

На 27 јануари, претседателот Доналд Трамп, потпишувајќи извршна наредба, ги означи ракетните напади како „најкатастрофалната закана со која се соочуваат Соединетите држави“.

Сите три компании се основани од претприемачи познати по поддршката на Трамп. Маск наводно донирал повеќе од 250 милиони долари за својата политичка кампања и сега служи како специјален советник на претседателот за намалување на владините трошоци, преку новосоздадената Канцеларија за владина ефикасност. Иако досега сигналите од Пентагон се позитивни за конзорциумот „SpaceX“, изворите предупредуваат дека целиот процес сѐ уште е во рана фаза и дека конечните одлуки би можеле значително да го променат текот на проектот во наредните месеци.

Повеќе од 1000 сателити

Според планот неодамна претставен од „SpaceX“, „Palantir“ и „Anduril“ на претставниците на Белата куќа и Пентагон, проектот предвидува лансирање помеѓу 400 и повеќе од 1.000 сателити кои ќе детектираат проектили и ќе го следат нивниот лет, велат изворите. Покрај тоа, планирана е и специјална флота од околу 200 сателити опремени со проектили или ласери кои би можеле да соборат непријателски проектили. Според упатените, „SpaceX“ нема да биде директно вклучен во вооружувањето на сателитите.

Еден извор ги опиша овие преговори како „отстапување од стандардните процедури“, истакнувајќи дека постои чувствителен однос со Маск поради неговата советничка позиција во владата. „SpaceX“ и Илон Маск одбија да коментираат дали учествуваат во разговорите за владиниот договор, а Пентагон одговори на истрагата на Ројтерс само дека „ќе му ги претстави опциите на претседателот во согласност со извршната наредба и упатствата на Белата куќа“.

Ниту „SpaceX“, „Palantir“, ниту „Anduril“ не одговорија на прашањата за проектот. Откако беше објавена веста на Ројтерс, Маск на својата социјална мрежа Х кратко коментираше со порака: „Тоа не е точно“, без дополнително објаснување.

Претплата наместо традиционално купување?

„SpaceX“ предложи владата да не го купува системот за купола, туку да го користи преку модел на претплата – плаќајќи за пристап до технологијата наместо сопственост на неа. Овој модел, досега непознат за јавноста, може да овозможи побрза имплементација бидејќи ги заобиколува класичните и често долги процедури за воени набавки, велат два извора. Но, во исто време, владата би била врзана за долгорочна претплата, губејќи одредена контрола врз развојот на системот и трошоците.

Некои претставници на Пентагон веќе изразија загриженост за таквиот пристап, што е невообичаено за проекти од оваа големина и стратешко значење. Генералот на американските вселенски сили Мајкл Гетлин, според изворите, размислува за опција во која „SpaceX“ би поседувал и би управувал со сопствен дел од системот. Алтернативите вклучуваат целосна државна контрола врз системот или државна сопственост со оперативно управување од приватни изведувачи.

Пентагон доби повеќе од 180 понуди од компании кои сакаат да учествуваат во изградбата на „Златната купола“, вклучително и стартапи како „Epirus“, „Ursa Major“ и „Armada“. Некои понуди веќе се претставени пред членовите на Советот за национална безбедност во Белата куќа.

Заменик-секретарот за одбрана Стив Фајнберг, поранешен инвеститор во приватниот сектор, ќе има клучна улога во процесот на донесување одлуки. Проценките покажуваат дека цената на целиот систем би можела да достигне стотици милијарди долари, а првата функционална фаза е планирана за почетокот на 2026 година, додека полн капацитет се очекува по 2030 година.

Ќе видиме дали „SpaceX“ и партнерите ќе успеат

Лаура Грего од Сојузот на научници предупредува дека таков систем би бил скап, ранлив и би можел да биде совладан од повеќекратни истовремени напади, за кои би биле потребни десетици илјади сателити.

„SpaceX“ се стреми кон таканаречениот „надзорен слој“ – мрежа од сателити кои ќе детектираат лансирање ракети и ќе одредат дали тие претставуваат закана за САД. Прелиминарната проценка на трошоците за инженерство и дизајн е помеѓу 6 и 10 милијарди долари.

„SpaceX“ во последните години лансираше стотици шпионски сателити и прототипови кои би можеле брзо да се прилагодат за потребите на „Златната купола“. Според внатрешен меморандум на американскиот секретар за одбрана Питер Хегсет, Пентагон го забрзал барањето за предлози за лансирање сателитски соѕвездија што е можно поскоро.

Иако „SpaceX“ ја има предноста на постоечката флота на ракети и сателити, експертите предупредуваат дека сè уште не е сигурно дали компаниите на Маск можат да испорачаат целосен систем на кој би можела да се потпре националната одбрана.

„Ќе видиме дали компанијата на Маск и нејзините партнери ќе можат да го извлечат. Ова е многу покомплексно од кој било проект што тие го воделе досега“, рече еден од изворите.

Во меѓувреме, некои демократски конгресмени изразуваат загриженост за двојната улога на Маск.

„Кога најбогатиот човек во светот станува специјален државен функционер и може да влијае на протокот на милијарди долари државни пари во неговите компании, тоа е сериозен проблем“, рече сенаторот Жан Шин, кој предложи закон со кој ќе се забрани доделување владини договори на компании во сопственост на такви функционери. Конгресменот Доналд Баер, исто така, изрази загриженост, нагласувајќи дека Маск има „невиден пристап до доверливи информации“ и дека сите потенцијални договори со неговите компании се „сомнителни“.

На Велигден имало пукање пред хотелот Хилтон во Берлин.

Според првичните информации, најмалку едно лице е повредено.

Пукањето се случило околу пет часот наутро, а засега не се знае кој бил мотивот за пукањето и колку точно истрели биле испукани.

Според медиумите, најмалку едно машко лице е повредено.

Првите податоци од истрагата покажуваат дека во престрелката учествувале најмалку двајца напаѓачи.

Портпаролот на берлинскиот полициски оперативен центар потврди дека во хотелот било употребено огнено оружје.

„Едно лице во таа прилика е очигледно рането во прстот од проектил. Истрагата за позадината и текот на настаните во моментов е во полн ек“, изјави портпаролот на полицијата.

Ден Колдвел, некогаш главен советник на американскиот секретар за одбрана Пит Хегсет, заедно со уште двајца претставници на Пентагон, изрази сомнеж за протекување информации во истрагата што доведе до нивно разрешување оваа недела.

„Неверојатно сме разочарани од начинот на кој заврши нашата служба во Министерството за одбрана. Неименувани функционери на Пентагон не наклеветија по нашето отстранување“, напиша Кoлдвел на социјалната мрежа „X“.

Колдвел и другите осомничени додадоа дека сè уште не разбираат зошто се под истрага, дали се уште е активна истрага и дали воопшто имало истрага за протекувањето.

Тоа беше прв коментар на Колдвел откако Ројтерс откри дека бил придружуван од обезбедувањето од зградата на Пентагон во вторникот, откако бил идентификуван за „неовластено откривање“ во истрагата на Пентагон за протекувањето информации, изјави американски претставник за британската агенција.

По Калдвел, Пентагон ги отстрани и помалку високите функционери Дарин Селник, кој неодамна стана заменик началник на Генералштабот на Хегсет, како и Колин Керол, кој беше шеф на кабинетот на заменик-секретарот за одбрана Стив Фајнберг.

Изјавата на Колдвел, Селник и Керол сугерира дека тие не откриле чувствителни или доверливи информации бидејќи рекле дека ја разбираат важноста на безбедноста на информациите.

Пентагон не одговори веднаш на барањето за коментар.

Иако Колдвел не е толку познат како другите високи функционери на Пентагон, тој одигра клучна улога како советник на Хегсет.

Нејзината важност беше истакната во протечената серија на сигнални пораки објавени од Атлантик во минатиот месец.

Во него, Хегсет го именуваше Калдвел како главна точка на контакт за персоналот на Советот за национална безбедност додека се подготвуваше да ги нападне Хутите во Јемен.

Колдвел го привлече вниманието во Вашингтон за неговите минати позиции кои критичарите ги нарекоа изолационистички, но за кои поборниците велат дека се обидуваат да ја одредат вистинската големина на одбранбените приоритети на Америка.

Колдвел, ветеран од Маринскиот корпус кој служел во Ирак, пред да замине во Пентагон изјави дека на Соединетите Држави би им било подобро доколку американските војници останале дома.

Тој, исто така, беше скептичен за американската воена помош за Украина и се залагаше за повлекување на САД од Европа.

Отстранувањето на Колдвел е одвоено од бранот отпуштања што Хегсет, поранешен водител на Фокс њуз и воен ветеран, го иницираше откако го презеде Пентагон во јануари.

Овие отпуштања на највисоките воени функционери го вклучија и претседателот на Здружениот штаб и многу други високи офицери.