Свет
„Многу сум незадоволен од Шпанија“ – Трамп најави санкции поради одбранбените издвојувања

Претседателот на САД, Доналд Трамп, во вторникот се закани дека ќе воведе царини за Шпанија поради нејзините ниски трошоци за одбрана, нарекувајќи го одбивањето на Мадрид да ги исполни критериумите на НАТО „неверојатно непочитување“.
Овие критики доаѓаат во време на постојаните напори на Вашингтон европските сојузници да преземат поголема одговорност за сопствената безбедност и да станат помалку зависни од американската воена моќ, пишува „Политико“.
„Многу сум незадоволен од Шпанија. Тие се единствената земја што не го зголемила својот удел на 5 проценти. Секоја друга земја во НАТО го зголемила својот удел на 5 проценти“, изјави Трамп пред новинарите во Белата куќа, додавајќи дека смета дека потегот на Шпанија е многу лоша работа за НАТО.
Во своите најостри забелешки на оваа тема досега, тој ги најави и можните последици: „Размислувам да им наметнам трговска казна (на Шпанија) преку царини поради она што го направија“.
Трамп посочи дека Шпанија ги сфаќа своите обврски лесно бидејќи се потпира на безбедносните гаранции што ги дава нејзината географска локација во јужна Европа, велејќи дека земјата добива заштита едноставно поради начинот на кој се наоѓа.
Проблемот беше дополнително усложнет од шпанскиот премиер Педро Санчез, кој претходно оваа година изјави дека Москва не претставува директна безбедносна закана за неговата земја, што предизвика незадоволство кај другите членки на ЕУ, особено оние што граничат со Русија и Украина.
Минатата недела, Трамп ја нарече Шпанија „заостаната земја“, па дури и предложи нејзино исклучување од НАТО, иако не постои механизам за таков потег во рамките на алијансата. „Можеби треба да ги исфрлите од НАТО, искрено“, му рече тој на финскиот претседател Александар Стаб.
На самитот на НАТО во Хаг во јуни, сојузниците се согласија за нова цел за распределба на средствата за одбрана од 5 проценти од БДП, што вклучува 3,5 проценти за основните воени трошоци и 1,5 проценти за сродните области. Сепак, Санчез побара исклучок, тврдејќи дека Мадрид може да ги исполни своите обврски со помали инвестиции, за кои Трамп веќе се закани со двојни царини.
Мадрид моментално има најниски воени трошоци меѓу членките на НАТО, издвојувајќи само 1,3 проценти од БДП во 2024 година. Сепак, спротивно на тврдењата на Трамп, само неколку сојузници, како што е Полска, моментално ја исполнуваат целта од 5 проценти, а остатокот од алијансата има рок до 2035 година да ја постигне.
„Мислам дека е неверојатно непочитувачки“, повтори Трамп. „И мислам дека треба да бидат казнети за тоа. Да, мислам.“
И покрај притисокот, шпанскиот премиер Педро Санчез ги бранеше политиките на својата влада.
„Ние сме посветени на одбраната, на безбедноста на НАТО и, во исто време, подеднакво сме посветени на одбраната на нашата социјална држава“, рече тој, додавајќи дека Шпанија веќе прави повеќе од доволно.
Во април, Санчез вети дека ќе ја зголеми алокацијата на 2 проценти од БДП до крајот на 2025 година, што е во согласност со претходната цел на НАТО, но сепак е далеку под новото барање на Трамп. Тој ги призна несогласувањата со Вашингтон, но нагласи дека неговите односи со Трамп остануваат совршено срдечни.
„Покрај очигледната разлика што може да ја имаме во многу политики, верувам дека односите меѓу Соединетите Американски Држави и Шпанија се многу позитивни и многу длабоки“, заклучи Санчез.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Шефот на НАТО: Да не ги сфаќаме Русите премногу сериозно

НАТО не треба да ги преценува руските способности, изјави генералниот секретар на воената алијанса, Марк Руте, обидувајќи се да ги смири загриженостите за хибридните активности на Москва насочени против алијансата.
„Да ѝ веруваме на нашата војска. Да не ги сфаќаме Русите премногу сериозно“, изјави Руте на прес-конференција по состанокот на министрите за одбрана на НАТО во Брисел.
Коментарите на Руте доаѓаат во услови на растечки тензии меѓу НАТО и Москва, поттикнати од руските упади во воздушниот простор на сојузниците, како и ескалацијата на саботажните активности и кибернападите.
Руте нагласи дека земјите од НАТО се „25 пати поголеми од Русија“ во економска смисла. Зборувајќи за неодамнешните воздушни напади, генералниот секретар истакна дека е тешко да се утврди дали тие биле намерни или не.
„Толку сме посилни од Русите што не мора да ги соборуваме нивните авиони кога ќе влезат во нашиот воздушен простор“, рече тој.
Изјавата е во спротивност со растечката вознемиреност кај другите западни претставници, од кои некои повикаа на соборување на руски авиони ако ги преминат сојузничките граници. Во септември, полските сили соборија неколку руски беспилотни летала што влегоа на полска територија. Неколку дена подоцна, руски дрон влезе во романскиот воздушен простор, но Букурешт одлучи да не го собори.
Три руски ловци МиГ-31, исто така, влегоа во естонскиот воздушен простор над Финскиот Залив 12 минути на 19 септември, што ја поттикна балтичката земја да започне консултации според Член 4 од договорот за НАТО. Покрај тоа, сомнителни беспилотни летала ги нарушија операциите на аеродромите во Германија, Норвешка и Данска во последните недели.
Германскиот канцелар, Фридрих Мерц, претходно изјави дека верува оти Русија е одговорна за многу неидентификувани беспилотни летала забележани над германска територија, повторувајќи ги загриженостите што ги споделија сојузниците на НАТО.
Фото: ЕПА
Регион
Вулин до фон дер Лајен: Побрзо ќе ја прифатите Турција во ЕУ отколку Србија да ја предаде Русија

Александар Вулин, кој во минатото извршуваше голем број важни функции во Србија, ги коментираше изјавите дадени од претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, за време на нејзината посета на Белград.
„Очекувам Европската Унија целосно да се усогласи со политиката на Србија, вклучително и повлекување на признавањето на таканареченото Косово, како и итно повлекување на сите одлуки што го кршат Дејтонскиот договор и ги намалуваат овластувањата на Република Српска. Госпоѓо фон дер Лајен, никој не нè праша дали сакаме да се впуштиме во авантурата за приклучување кон Европската Унија, но ви гарантирам дека ќе најдеме начин да ја прашаме Србија што мисли за продолжување на авантурата. И да не заборавам, попрво вие ќе ја примите Турција во Европската Унија отколку Србија да ја предаде Русија“, рече Вулин, пренесува „Телеграф“.
Фон дер Лајен разговараше со српскиот претседател Александар Вучиќ во Белград. На заедничката прес-конференција таа рече дека очекува Србија „да го започне својот пат кон Европската Унија двапати побрзо“.
„Нашите позиции се јасни и вклучуваат слобода, а не репресија, вклучително и право на мирно собирање, партнерство, а не потчинување, дипломатија, а не агресија“, нагласи фон дер Лајен, оценувајќи дека „сега е вистинското време Србија да преземе чекори кон пристапување“.
„Вреди да се вложи овој напор бидејќи се приближувате до целта. Потребно е да се забрзаат реформите во владеењето на правото, електронските медиуми, изборните закони и хармонизацијата со надворешната политика на Европската Унија“, изјави таа, истакнувајќи дека овие реформи бараат упорност, трпение, учество на сите сегменти од општеството и политичкиот спектар.
Свет
ОН: Израелската армија продолжува да убива цивили

Канцеларијата за човекови права на Обединетите нации соопшти дека израелската армија продолжува да убива цивили во областите околу линиите каде што силите се прераспоредија во Газа.
Според ОН, најмалку 15 Палестинци се убиени во близина на израелските позиции во Појасот Газа.
Израелската армија сè уште контролира околу 53 проценти од територијата на Газа откако се повлече на првичните линии договорени според прекинот на огнот.
Вчера, израелската армија соопшти дека отворила оган врз неколку осомничени откако здравствените власти во Газа објавија дека најмалку шест Палестинци се убиени во два одделни инциденти.
Израелските одбранбени сили соопштија дека отвориле оган кога осомничените ја преминале линијата на повлекување и се приближиле до силите во северна Газа.
„Од суштинско значење е прекинот на огнот да се одржи и да доведе до враќање и целосно спроведување на палестинското право на самоопределување“, рече Аџит Сунгеј, раководител на канцеларијата за човекови права на ОН.
„Подеднакво е важно сите напори за реконструкција, вклучително и воспоставувањето јавен ред и цивилен живот, да бидат во согласност со меѓународното право и заштитата на човековите права на Палестинците“, додаде тој.
Министерството за здравство на Газа потврди дека ги примило телата на 45 Палестинци што Израел ги предаде на Црвениот крст вчера, со што вкупниот број на предадени тела се искачи на 90.
Фото: ЕПА