Европа
„Не е прашање дали ќе има земјотрес, туку кога“

Јосип Аталиќ, градежен инженер и координатор во Хрватскиот центар за земјотресно инженерство, вели дека од последниот голем земјотрес во таа земја во 1999 година, кога загинаа 17.000 луѓе, во Турција почнале сериозни инвестиции.
Но, тоа не беше доволно, вели Аталиќ, додавајќи дека таму има многу стара градба, која е во лоша состојба и дека е многу полоша од градбата во Хрватска.
Турција и Сирија вчера рано наутро беа погодени од земјотрес со јачина од 7,8 степени. По тоа, следуваа уште земјотреси, а над 4.000 луѓе ги загубија животите, но уште многу се под урнатините.
„Да се случеше земјотрес овде во Загреб како во Турција, немаше да беше поинаку. Ќе имавме целосно урнат, уништен град. Во тој дел на Турција градежништвото не е отпорно на земјотреси од оваа јачина. Имаше многу силен земјотрес во 1999 година и оттогаш почна сериозно да се инвестира. Но. од 1999 до 2022 година не се градеше многу, а тоа е сè што се градеше претходно, не е градба што е отпорна на земјотреси“, вели професорот на Градежниот факултет за „Данас.хр“.
По земјотресот во 1999 година, турските институции ја препознаа итната потреба за намалување на ризикот во земјата подложна на земјотреси.
Веќе следната година беше изгласан закон за спроведување задолжителни градежни проверки и градежни инспекции на сите објекти.
Аталиќ нагласува дека зградите изградени во согласност со прописите отпорни на земјотреси сè уште се во малцинство.
„И нивната стара градба е лоша, многу полоша од нашата, а претходните земјотреси им направија голема штета. Штом побараа помош, знаете дека е вистинска драма“, коментира инженерот, пренесува „Индекс.хр“.
Турција долго време е интересна за истражувачите на земјотреси.
Германскиот научен центар за геонауки (ГФЗ) од Потсдам инсталира мерни уреди во Турција уште во 80-тите и ја следи сеизмичката ситуација таму. Резултатите покажуваат дека ризикот од земјотреси е многу висок во целиот регион околу Мраморното Море, на чиј брег се наоѓа Истанбул.
„Не е прашање дали ќе се случи земјотрес, прашање е кога ќе се случи“, рече Марко Бонхоф, сеизмолог од ГФЗ и експерт за регионот уште во 2019 година.
Тој, како и други експерти, оваа оценка ја заснова на искуството од неколку силни земјотреси во текот на историјата на Истанбул, врз основа на мерењата што покажуваат постојано движење на плочите под Мраморното Море и на фактот дека право веднаш до Истанбул има област од зоната на земјотресот, која долго време е сомнително мирна.
„Постојат многу индикации дека областа е заглавена долго време. Се создаваат стресови, кои на крајот ја надминуваат јачината на карпата, а потоа одеднаш се намалуваат во рок од неколку секунди со поместување на двете тектонски плочи за неколку метри“, објасни сеизмологот во интервју со платформата на научното списание ESKP (Earth System Knowledge Platform).
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Европа
Путин сака да го освои целиот Донбас; Зеленски: Подготвуваат две големи офанзиви на есен

Руските сили подготвуваат уште две големи офанзиви откако три кампањи веќе не успеаја оваа година, изјави украинскиот претседател Володимир Зеленски.
„Тие се подготвуваат за уште две офанзивни операции на есен. Веќе имаше три, а пред нас се уште две тешки офанзивни кампањи“, рече Зеленски, кој верува дека Русија нема доволно сила за таков потфат.
Russia prepared offensive operations along four main axes this year: Sumy, Novopavlivka, Pokrovsk, and Zaporizhzhia.
The Sumy operation has already failed – Russia suffered heavy losses, especially in manpower, and has redeployed forces to other fronts. Ukrainian Armed Forces…
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) September 17, 2025
Целта на Путин е да го освои целиот Донбас
Изјавите доаѓаат откако Ројтерс објави дека рускиот претседател Владимир Путин им рекол на американските претставници дека сака да го освои целиот регион Донбас во источна Украина до крајот на 2025 година. Според истите извори, Путин верува дека неговите сили „победуваат“, и покрај многу скромните резултати.
Од ноември 2022 година, Москва ја прошири окупираната област за помалку од 1% од украинската територија, иако летната офанзива од 2025 година беше најбрзиот руски напредок од крајот на 2024 година.
Зеленски ги припиша руските неуспеси на големите загуби во човечка сила и опрема: „Тие загубија затоа што имаше многу мртви војници и многу уништена опрема. Она што им го кажав на Европејците и во Белата куќа – Русите нема да успеат да го окупираат нашиот исток“.
Зеленски: На Русите им е многу полошо
Претседателот ги отфрли тврдењата дека Русија би можела да освои градови како Суми во североисточна Украина како „лаги и манипулации“.
Руската војска отвори нов фронт во Сумската област во мај и освои неколку села, но на почетокот на септември Зеленски рече дека офанзивата „целосно запрела“. „Верувам дека на Русите им оди полошо отколку што очекуваа. Им оди многу полошо отколку што му кажуваат на Путин. Тој не знае ништо за тоа“, рече тој.
Според проценка на „Економист“, Русија изгубила околу 31.000 војници помеѓу 1 мај и 9 јули. Генералштабот на Украина тврди дека околу 1.100.000 руски војници се убиени или ранети откако започна инвазијата во февруари 2022 година.
Зеленски во август рече дека на Русија ќе ѝ бидат потребни уште четири години за целосно да го освои Донбас, кој се состои од веќе окупираната Луганска област и делумно окупираната Донецка област.
фото: принтскрин
Европа
Штрајк во Франција: Се очекуваат од 600.000 до 900.000 демонстранти низ целата земја

Денес низ цела Франција се одржува голем синдикален штрајк, при што властите очекуваат помеѓу 600.000 и 900.000 луѓе да излезат на улиците. Се очекува протестите, кои се организирани на 250 локации, да предизвикаат значителни нарушувања во клучните сектори низ целата земја, објавува BFMTV.com.
Штрајкот најтешко ќе ги погоди јавниот превоз, образованието и здравството. Во железничкиот транспорт, се очекува да сообраќа само секој втор воз на Intercités и секој трет регионален воз (TER). Во Париз, метрото нема да сообраќа надвор од шпицот, со исклучок на линиите 1, 4 и 14.
Еден од тројца наставници во основните училишта ќе штрајкува, а 98% од аптеките во Франција се придружија на мобилизацијата, што дополнително го нарушува секојдневниот живот на граѓаните.
Префектот на париската полиција, Лоран Нуњез, изрази „загриженост“ поради евентуалното пристигнување на демонстранти на протестниот марш во главниот град. Тој ги повика трговците на мало да ги затворат своите продавници од безбедносни причини.
За да се спречи нарушувањето на јавниот ред, на улиците ќе бидат распоредени речиси 80.000 полицајци. 24 оклопни возила на жандармеријата „Кентаура“ и 10 водни топови се исто така во состојба на готовност, ниво на безбедносни мерки што не е видено од протестите на „Жолтите елеци“ во 2019 година.
И покрај најавениот хаос, повеќе од половина од Французите ги поддржуваат протестите. Според анкетата на Elabe спроведена за BFMTV, 56% од граѓаните го „поддржуваат“ или имаат „симпатии“ за денешниот штрајк. Сепак, оваа стапка на одобрување е малку пониска во споредба со мобилизациите против пензиската реформа во 2023 година, кога поддршката беше помеѓу 60 и 63%.
Од друга страна, 25% од Французите не ја одобруваат мобилизацијата, 18% се рамнодушни, додека 1% немаат мислење. Неодамнешните промени во владата не изгледа дека го смирија општествениот гнев, бидејќи 66% од испитаниците веруваат дека политиките на новиот премиер Себастијан Лекорну ќе бидат само „во континуитет со оние што ги водеа претходните влади на Емануел Макрон“.
Европа
Шефот на руската војска: Напредуваме на сите фронтови

Руските сили напредуваат во речиси сите правци во конфликтните зони во Украина, изјави вчера началникот на рускиот Генералштаб Валериј Герасимов.
Најинтензивните борби се водат кон Красноармејск, изјави Герасимов на состанокот со воените команданти во борбената зона.
Според него, руската западна армија развива офанзива во близина на Купјанск, а напредувањето успешно се одвива во насока на Краснолиман, каде, како што тврди, „градот Кировск ќе падне под руска контрола“.
Руските војници влегоа во селото Јампол, каде што продолжуваат со борбените операции, а непријателот, според него, е целосно протеран од шумските области на Серебрјанск.
„Напаѓачките единици на јужната група напредуваат во селото Северни. На правецот Александро-Калиновски се водат борби во близина на Константиновка, нашите единици влегоа во Плешчеевка. Уништувањето на непријателот блокиран јужно од резервоарот Клебан-Бик продолжува“, рече Герасимов.
Тој додаде и дека групата Восток ја развива својата офанзива во регионите Дњепропетровск и Запорожје.
Конечно, тој им додели награди на војниците кои, според руските тврдења, се истакнале за време на борбените операции.
фото: принтскрин