Свет
Не сме биле поблиску до војна од распадот на СФРЈ – ЕУ го чека следниот потег на Путин

„Европа не била поблиску до војна од распадот на Југославија“, мрачно коментира за Би-би-си неименуван висок дипломат на ЕУ мислејќи на растечките тензии на истокот на континентот и акумулацијата на руски војници на границата со Украина.
Атмосферата во Брисел е многу напната и постои реален страв дека Европа се движи кон најтешката безбедносна криза во последните децении. Но, долготрајната војна не е единствената причина за загриженост.
Се смета дека Русија сè уште нема финансиска моќ да почне нова војна, како и дека ја нема потребната јавна поддршка. Имено, ЕУ го предупредува Кремљ дека може да има екстремни последици доколку Русија одлучи да преземе воена акција во Украина.
Шведска, од друга страна, распореди стотици свои војници на стратешки важниот остров Готланд во Балтичкото Море, а Данска веќе го зајакна своето присуство во областа.
Зголемените тензии повторно ја разгореа дебатата во Финска и Шведска за тоа дали да се приклучат на НАТО.
Најголемата грижа на западните сојузници повеќе не е дали Русија ќе ја нападне Украина со конвенционален воен пристап, туку дали Москва се обидува да ја дестабилизира Европа и да ја смени политичката рамнотежа на континентот во своја полза, пишува Би-би-си.
Минатата година полскиот премиер Матеуш Моравјецки за британскиот сервис изјави дека Западот мора да се разбуди од геополитичкиот сон кога намерите на Москва се доведени во прашање, пренесува „Јутарњи лист“.
Се чини дека земјите од ЕУ, дефинитивно, се разбудиле сега, но, според Би-би-си, како што често се случува кога станува збор за надворешната политика, европските лидери не се способни да се обединат кога треба да се донесе јасна одлука за тоа што да се прави во врска со руско-украинскиот конфликт.
Иако воените сили се собираат на границата, Москва негира дека планира инвазија. Тие испратија низа барања до Северноатлантскиот сојуз обвинувајќи ги за кршење на правилата за меѓународна безбедност.
Меѓу другото, рускиот претседател Владимир Путин бара на Украина, како и на која било друга членка на поранешниот Советски Сојуз, да ѝ се забрани влез во НАТО.
Што ќе направи Путин сега е крајно нејасно. Западот смета дека Кремљ инвестирал премногу, и финансиски и други ресурси, за да се повлече сега, без победа или нешто слично.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.