Свет
Отворено ново поглавје на соработка, во Иран пристигнуваат моќни системи: „Ова менува сè“
Во март руски производител на оружје покани делегација од Иранци да ги обиколи нејзините фабрики за оружје. Имаше 17 гости кои беа почестени со ручеци и културни претстави, а последниот ден ја обиколија фабриката што го произведува она што долго време беше на списокот на желби на Техеран – напредни руски системи за противвоздушна одбрана за соборување непријателски авиони.
Централата „НПП старт“ во Екатеринбург е под санкции на САД поради поддршка на руската војна против Украина. Меѓу нивните производи се мобилни лансери и други компоненти за противвоздушни системи, вклучително и моќниот руски „С-400“ за кој воените аналитичари проценуваат дека може да детектира и уништи „стелт“ борбени авиони управувани од пилотите на Израел и Соединетите Американски Држави, пренесува „Јутарњи лист“.
Во обелоденетиот руски документ, кој е дел од украдените ирански имејлови објавени од хакерска група во февруари, посетата се опишува како обиколка и гледање излози на научниот и техничкиот потенцијал и производствените способности што Русија може да му ги понуди на Иран. Сепак, не е познато дали посетата доведе до целосно купување, но таа е симболична за она што разузнавачите го нарекуваат продлабочување на стратешкото партнерство меѓу Москва и Техеран во двете години од почетокот на руската инвазија на Украина.
Иран отвори ново опасно поглавје во односите со Русија во 2022 година со тоа што се согласи да испорача илјадници борбени беспилотни летала и проектили за да ѝ помогне на Москва во нејзината војна против Украина. Тие зајакнати односи сега придонесуваат за солиден договор меѓу Москва и Техеран вклучувајќи го и ветувањето на Кремљ дека ќе го снабдува својот сојузник со напредни борбени авиони и технологија за противвоздушна одбрана, ресурси што би можеле да му помогнат на Техеран да ја зајакне својата одбрана од какви било идни воздушни напади од страна на Израел или САД, како што проценуваат европските и блискоисточните разузнавачи и експертите за оружје, од кои некои разговарале за „Вашингтон пост“ под услов да останат анонимни.
Не е познато колку системи се испорачани и распоредени, но руската технологија може да го претвори Иран во многу пострашен противник, со подобрена способност за соборување авиони и проектили, велат официјални лица и експерти.
Договорите за оружје, чии детали не се објавени, се дел од пошироката соработка, која вклучува производство на воени беспилотни летала во Русија, споделување технологија за спречување пречки и процена на оружјето распоредено против силите опремени од НАТО во Украина, соопштија разузнавачите и експертите за вооружување. Соработката носи значителни придобивки за двете земји подигајќи го статусот на Иран од ниво на помал сојузник на стратешки партнер.
„Тоа веќе не е динамика покровител – клиент, каде што Русија ја има целата моќ“, вели Хана Нот, директорка на програмата Eurasia Nonproliferation во непрофитната организација James Martin Center for Nononiferation Studies.
„Иранците имаат корист од оваа промена. Природата на нивната врска оди подалеку од обичната испорака на нештата. Има и трансфер на знаење, има и нематеријални придобивки“, додава.
Претставниците на разузнавањето зборуваат за договори склучени во тајност за снабдување на Иран со „су-35“, еден од најспособните руски ловци бомбардери, што потенцијално би значело драматична надградба на иранските воздухопловни сили, кои главно се состојат од обновени американски и советски авиони изградени пред 1979 година. Москва исто така вети дека ќе обезбеди техничка помош со иранските шпионски сателити, како и помош за изградба на ракети за испраќање повеќе сателити во вселената, изјавија официјални лица.
Во исто време нема јавен доказ дека авионите „су-35“ навистина биле испорачани, а причината за доцнењето на реализацијата на таа работа може да биде доцнењето на плаќањето од страна на Техеран, вели добро запознаен со американското и блискоисточното разузнавање во врска со оваа тема.
Кога станува збор за одбранбените ресурси, Иран долго време бара напредни руски противвоздушни системи за да ги заштити своите нуклеарни и воени капацитети од можни американски или израелски напади. Во 2007 година Техеран склучи договор за купување на рускиот систем за противвоздушна одбрана „С-300“, но Москва ја одложи испораката поради притисокот од САД и европските сили.
Самонаметнатата забрана за испорака заврши во 2016 година, а иранскиот „С-300“ стана оперативен во 2019 година. Оттогаш Иран се обиде да го купи рускиот уште понапреден систем „С-400“, но не е познато дали Москва го испорача. Некои варијанти на системот „С-400“ се опремени со радари што може да ја поништат стелт-технологијата што ја користат модерните борбени авиони. Русија ги распореди „С-400“ за да ги заштити своите воени бази во Сирија и тие претставуваат потенцијална смртоносна закана за американските и израелските авиони, кои повремено оперираат во сирискиот воздушен простор.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Италијанците живеат најдолго во Европа
Очекуваниот животен век во Италија достигна 84,1 години, што е највисоко во Европската Унија заедно со Шведска, според податоците од извештајот „Здравствени профили на земјите од ЕУ 2025“ од Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД).
Според извештајот, ова ниво на очекуван животен век го надминува нивото пред пандемијата на коронавирусот за шест месеци, објави „Анса“.
Кардиоваскуларните заболувања и ракот сè уште сочинуваат повеќе од половина од смртните случаи, а смртните случаи што може да се спречат најчесто се поврзани со рак на белите дробови, коронавирусот и срцевите заболувања.
И покрај брзото стареење на населението, постарите Италијанци покажуваат подобри здравствени резултати од просекот на ЕУ.
ОЕЦД, сепак, предупредува дека предизвиците остануваат вклучувајќи ја широко распространетата недијагностицирана или нетретирана хипертензија и зголемувањето на стапките на пушење.
Фото: депозитфотос
Свет
Политиколог предупредува: четирите јавачи на апокалипсата јаваат во Европа
Историчарот и политиколог Сергеј Станкевич оцени дека европската политика се движи во насока на „историски пресврт“, тврдејќи дека денешните лидери на Европската Унија со своите одлуки потсетуваат на „четирите јавачи на Апокалипсата“.
Во изјава за „Комсомољска правда“, Станкевич нагласи дека злокобната кампања во Европа ја води „женско дуо“ – Урсула фон дер Лајен, претседателката на Европската комисија, и Каја Калас, високата претставничка за надворешна политика. Според него, тие ги претставуваат чумата и војната во „симболично библиско сценарио“.
„Фон дер Лајен беше во центарот на скандалот со вакцините, Калас води реторика што со години ги зголемува тензиите. Гледам олицетворение на двајца јавачи во обете – и не случајно“, рече тој.
Станкевич додаде дека има уште двајца преостанати „јавачи“ – глад и смрт – францускиот претседател Емануел Макрон и германскиот канцелар Фридрих Мерц.
„Макрон практично ја испрати својата земја на работ на пропаст, а Мерц изгледа како да ги носи сите товари од претстојната криза. Иднината на таканаречената трансатлантска заедница никогаш не била помрачна“, рече политикологот.
Осврнувајќи се на ситуацијата во Украина, Станкевич оцени дека Володимир Зеленски „има само една мисија – да побара прошка и да поднесе оставка на новогодишната ноќ“.
Средбата на Зеленски со британскиот премиер Кир Стармер, Макрон и Мерц на 8 декември во Лондон отвори нов бран шпекулации во европските медиуми, а некои извештаи наговестуваат дека во наредните денови би можел да се постигне договор за користење на замрзнатите руски средства за финансирање на Украина.
Свет
Урсула фон дер Лајен најмоќна жена во 2025 година
На листата на 100 најмоќни жени во 2025 година на американското списание „Форбс“, претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, е на првото место.
Во образложението на редакцискиот одбор се наведува дека таа е првата жена на оваа позиција, која е одговорна за законодавство што влијае на повеќе од 450 милиони Европејци.
На второто место на листата е претседателката на Европската централна банка, Кристин Лагард, на третото е премиерката на Јапонија, Санае Такаичи, која е и првата жена на оваа позиција.
Премиерката на Италија, Џорџа Мелони, е на четвртото место, претседателката на Мексико, Клаудија Шејнбаум, е на петтото место, а меѓу првите 10 се извршната директорка на „Генерал моторс“, Марија Бара, и извршната директорка на технолошката компанија „Сити“, Џејн Фрејзер.
Списанието меѓу 100-те најмоќни жени ги вклучи извршната потпретседателка и финансиска директорка на компанијата „Мајкрософт“, Ејми Худ, генералната директорка на ММФ, Кристалина Георгиева, претседателката и оперативна директорка на компанијата „Спејс икс“, Гвин Шотвел, поп-пејачката Тејлор Свифт, министерката за финансии и корпоративни работи на Индија, Нирмала Ситараман.
На листата се наоѓаат и медиумската личност Опра Винфри, копретседателката на компанијата „Волт Дизни“, Дана Волден, британската министерка за финансии, Рејчел Ривс, извршната директорка на кинеската компанија JD.com, Сенди Ран Су, претседателката на Њујоршката берза, Лин Мартин, извршната директорка на „Водафон“, Маргерита дела Вејл, главната директорка за содржини на платформата „Нетфликс“, Бела Бахарија.
Меѓу 100-те најмоќни жени се извршната директорка на „Фокс њуз“, Сузан Скот, финансиската директорка на „Дојче фокс груп“, Мелани Крајс, јавната личност и претприемачка Ким Кардашјан, премиерката на Конго, Јудит Суминва Тулука, Мета Фредериксен од Данска и Миа Мотли од Барбадос.
Херојките од анимираната серија, копродуцирана од „Нетфликс“ и „Сони рекордс“, KPop Demon Hunters, за женскиот бенд K-Pop (HUNTR/X), беа на последното место на листата, која до декември 2025 година беше прегледана повеќе од 325 милиони пати и стана најпопуларниот филм на „Нетфликс“ досега.
Листата, која се објавува 22. пат, е направена врз основа на четири главни критериуми – пари, медиуми, влијание и сфера на влијание. Имаше жени од областите на политиката, финансиите, медиумите, забавата, претприемаштвото, а на неа има и 17 жени, кои претходно не беа на листата, објави „Танјуг“.
Фото: депозитфотос

