Европа
Пет теми ќе ги одбележат изборите за Европскиот парламент
Изборите за Европскиот парламент треба да го опишат правецот на Европската унија во следните пет години.
Стотици милиони луѓе во 27-те земји на ЕУ имаат право да гласаат на изборите за Европскиот парламент што почнуваат за една недела. Ова се главните прашања кои ќе влијаат на одлуките на гласачите.
Руска инвазија на Украина
Со инвазијата на Украина, рускиот претседател Владимир Путин го уништи безбедносниот консензус што владееше во Европа по Студената војна.
Како одговор на инвазијата, ЕУ воведе повеќекратни санкции кон Русија и испрати милијарди евра финансиска и воена помош за Украина. Економската и воената поддршка за Украина останува популарна во ЕУ, покажува истражувањето на Евробарометар спроведено пред околу три месеци.
Околу 70 отсто од испитаниците одобруваат финансиска помош за Украина, а 60 отсто оружје. Уште повеќе, 83 отсто, поддржуваат грижа за украинските бегалци, од кои има повеќе од четири милиони во ЕУ.
Некои европски земји значително ги зголемија буџетите за одбрана, што е директна последица на руската инвазија. Истражувањето на Европскиот парламент ширум ЕУ во април покажа дека 31 отсто од испитаниците сакаат да се разговара за одбраната и безбедноста за време на изборната кампања.
Трошоците за живот
Економските последици од украинската војна врз цените на енергијата и храната во последниве години беа огромни, поттикнувајќи ја инфлацијата. Околу 31 отсто од анкетираните три месеци пред изборите сакаат ЕУ да ја поддржи нивната национална економија, додека 33 отсто сакаат ЕУ да се справи со сиромаштијата.
Европската централна банка (ЕЦБ) неколкупати ги зголеми каматните стапки од јули 2022 година за да ја спречи инфлацијата, која се искачи на рекордно ниво. Ова ги стави должниците под притисок, додека во исто време високата инфлација ги јадеше заштедите на луѓето.
Се предвидува дека инфлацијата ќе падне на 2,7% во 2024 година, но и покрај ова подобрување, гласачите остануваат загрижени за трошоците за живот.
Климатски промени
На изборите за Европскиот парламент во 2019 година, левиот центар и десниот центар загубија дел од гласовите од либералите, екстремната десница и партиите кои водат кампања за построги политики за климата и животната средина.
Ова доведе до тоа ЕУ да се впушти во големи иницијативи за климата, вклучувајќи го и Европскиот климатски акт од 2021 година, кој го направи постигнувањето на нула емисии на стакленички гасови до 2050 година правно обврзувачки.
Иако јавноста сè уште сака акција за климата, со поддршка од 27 отсто според анкетата на Евробарометар, партиите можеби не сакаат да се посветат на новите климатски политики бидејќи гласачите сè уште имаат приоритет на економијата и одбраната. Освен тоа, годината ја одбележаа и големи протести на земјоделците незадоволни од товарот што им го наметнува зелениот план.
Миграции
Прашањето за мигрантите и барателите на азил е секогаш актуелно на европските избори бидејќи предизвикува поделби и ја загрижува јавноста.
На ниво на ЕУ, 24 отсто од граѓаните сакаат прашањето на миграцијата и азилот да бидат важна тема на европските избори, во просек во текот на целата територија, а највисоко во Малта, Холандија и Ирска со 50, 48 и 42 отсто.
Бројот на луѓе кои ги поминале границите на ЕУ без валидни документи достигна речиси 380.000 во 2023 година, што е највисоко од 2016 година. Како резултат на тоа, барањата за азил се највисоки во последните седум години. Повеќе од 1,14 милиони луѓе поднеле такво барање во 2023 година, што е најмногу од бегалската криза 2015-2016 година.
Унијата, исто така, е домаќин на 4,2 милиони луѓе кои побегнале од војната во Украина во рамките на посебна програма на ЕУ.
Партиите на левиот и десниот центар во своите кампањи ја истакнаа сеопфатната реформа на правилата за миграција наречена Пакт за миграција и азил. Но, екстремно десничарските националистички партии го искористија ова прашање во нивните кампањи и велат дека тоа нема да го реши проблемот.
Екстремната десница
Подемот на екстремно десничарските партии на анкетите стана изборен проблем сам по себе.
Сепак, екстремната десница не е хомогена и не е јасно дали партиите делат доволно заеднички точки за всушност да соработуваат во една од политичките групи на Европскиот парламент.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
Зеленски стигна во Берлин, ќе се сретне со американскиот преговарачки тим
Украинскиот претседател Володимир, Зеленски, пристигнал во Берлин, каде што во текот на денот треба да се сретне со американскиот преговарачки тим за да разговара за предлогот за постигнување мир во Украина.
– Се фокусираме на тоа како сигурно да ја гарантираме безбедноста на Украина, така што искуството со Будимпештанскиот меморандум и руската инвазија никогаш повеќе нема да се случи. Сметаме на конструктивни разговори – рече Зеленски во објава на платформата X.
Тој рече дека сè уште не добил официјален одговор од Соединетите Американски Држави на најновите предлози за мировен план.
Пред неговото пристигнување, Зеленски нагласи дека сака да ги убеди Американците да ја поддржат идејата за замрзнување на фронтовската линија во Украина во нејзината сегашна состојба пред било какви преговори со Москва.
Американската делегација ја предводат специјалниот пратеник Стив Виткоф и Џаред Кушнер, зетот на претседателот Доналд Трамп.
Извори од германската влада за „Билд“ изјавија дека разговорите со претставниците на Украина во Берлин ќе траат два дена , а дека денес ќе се одржат прелиминарни разговори со советници за надворешна политика, вклучувајќи ги и претставниците на САД и Украина.
Европа
Речиси три четвртини од Европејците ја поддржуваат ЕУ, рекордна поддршка за еврото и за заедничка одбрана
Речиси три четвртини од граѓаните на Европската Унија (ЕУ) сметаат дека нивната земја имала корист од членството во Унијата, покажува најновиот Евробарометар.
Според податоците, 59% од Европејците се оптимисти за иднината на ЕУ, а 73% се чувствуваат како граѓани на Унијата. Довербата во институциите останува висока, при што 48% изјавиле дека им веруваат на европските институции.
Анкетата покажува и рекордна поддршка за еврото – 74% од испитаниците го поддржуваат воведувањето на единствената валута, а во Еврозоната процентот изнесува 82%.
Во однос на заедничката одбрана и безбедност, 79% од граѓаните го поддржуваат воспоставувањето на заедничка политика меѓу земјите-членки, што е втор највисок резултат од 2004 година. Повеќе од две третини (67%) сметаат дека ЕУ е „место на стабилност“ во свет полн со немири, а 83% веруваат дека Унијата треба да ги диверзифицира трговските односи за да ја зајакне економската независност.
77% од Европејците сметаат дека инвазијата е закана за безбедноста на ЕУ, додека 73% ја поддржуваат економската блокада на Русија. Повеќе од три четвртини (81%) го поддржуваат приемот на бегалци од Украина, а 57% се согласуваат со финансирање на набавката и испораката на воена опрема за Киев.
Граѓаните сметаат дека главните приоритети на буџетот на ЕУ треба да бидат вработувањето, социјалните прашања и јавното здравје (42%), образование, култура и медиуми (36%) и одбрана и безбедност (35%).
Истражувањето, спроведено помеѓу 9 октомври и 5 ноември 2025 година во сите 27 земји-членки, вклучуваше 26.445 интервјуа лице в лице.
Европа
ЕУ замрзна 210 милијарди евра руски пари за да ја поддржи Украина, Москва го оцени потегот како „објава на војна“
Европската унија одлучи да ги замрзне средствата на руската централна банка во вредност од околу 210 милијарди евра на неопределено време, со цел тие да се користат за финансиска поддршка на Украина, јавува Ројтерс. Каматата на замрзнатите средства ќе биде наменета за Киев, додека главниот капитал останува блокиран.
Според Ројтерс, Украина ќе мора да го врати заемот само кога Русија ќе ги исплати воените репарации. Од 27-те земји членки на ЕУ, само Унгарија и Словачка гласаа против мерката.
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, преку социјалната мрежа X порача дека одлуката е „силна порака до Русија“. Таа нагласи дека мерката е јасен знак дека додека продолжува бруталната војна во Украина, трошоците за Русија ќе продолжат да растат, и дека ЕУ ќе направи сè за да го направи својот сосед посилен „и на бојното поле и на преговарачката маса“.
Москва го оцени потегот како „кражба“ и „објава на војна“. Поранешниот руски претседател Дмитриј Медведев го нарече планот потенцијален „чин на војна“. Амбасадорот на Русија во Германија, Сергеј Нечаев, исто така, го оцени како „кражба“, додека портпаролката на Министерството за надворешни работи, Марија Захарова, објави дека Русија ќе даде „најстрога реакција“.
Кремљ веќе презеде правни чекори: руската централна банка поднесе тужба против белгиската финансиска куќа „Евроклир“, која управува со околу 185 милијарди евра од замрзнатите руски средства. Останатите 25 милијарди евра се сместени во банки во Белгија и Франција. Русија ја обвинува „Евроклир“ за нелегално спречување пристап до средствата.
Во посебна изјава, руската централна банка го нарече планот на ЕУ за користење на средствата за помош на Украина „нелегален и спротивен на меѓународното право“.
ЕУ го нарекува овој инструмент „заем за репарација“, кој треба да се утврди на претстојниот самит, а замрзнувањето на средствата претставува значителен притисок врз Кремљ, кој досега се обидува да најде правни и дипломатски начини за реакција.

