Европа
Пет теми ќе ги одбележат изборите за Европскиот парламент
Изборите за Европскиот парламент треба да го опишат правецот на Европската унија во следните пет години.
Стотици милиони луѓе во 27-те земји на ЕУ имаат право да гласаат на изборите за Европскиот парламент што почнуваат за една недела. Ова се главните прашања кои ќе влијаат на одлуките на гласачите.
Руска инвазија на Украина
Со инвазијата на Украина, рускиот претседател Владимир Путин го уништи безбедносниот консензус што владееше во Европа по Студената војна.
Како одговор на инвазијата, ЕУ воведе повеќекратни санкции кон Русија и испрати милијарди евра финансиска и воена помош за Украина. Економската и воената поддршка за Украина останува популарна во ЕУ, покажува истражувањето на Евробарометар спроведено пред околу три месеци.
Околу 70 отсто од испитаниците одобруваат финансиска помош за Украина, а 60 отсто оружје. Уште повеќе, 83 отсто, поддржуваат грижа за украинските бегалци, од кои има повеќе од четири милиони во ЕУ.
Некои европски земји значително ги зголемија буџетите за одбрана, што е директна последица на руската инвазија. Истражувањето на Европскиот парламент ширум ЕУ во април покажа дека 31 отсто од испитаниците сакаат да се разговара за одбраната и безбедноста за време на изборната кампања.
Трошоците за живот
Економските последици од украинската војна врз цените на енергијата и храната во последниве години беа огромни, поттикнувајќи ја инфлацијата. Околу 31 отсто од анкетираните три месеци пред изборите сакаат ЕУ да ја поддржи нивната национална економија, додека 33 отсто сакаат ЕУ да се справи со сиромаштијата.
Европската централна банка (ЕЦБ) неколкупати ги зголеми каматните стапки од јули 2022 година за да ја спречи инфлацијата, која се искачи на рекордно ниво. Ова ги стави должниците под притисок, додека во исто време високата инфлација ги јадеше заштедите на луѓето.
Се предвидува дека инфлацијата ќе падне на 2,7% во 2024 година, но и покрај ова подобрување, гласачите остануваат загрижени за трошоците за живот.
Климатски промени
На изборите за Европскиот парламент во 2019 година, левиот центар и десниот центар загубија дел од гласовите од либералите, екстремната десница и партиите кои водат кампања за построги политики за климата и животната средина.
Ова доведе до тоа ЕУ да се впушти во големи иницијативи за климата, вклучувајќи го и Европскиот климатски акт од 2021 година, кој го направи постигнувањето на нула емисии на стакленички гасови до 2050 година правно обврзувачки.
Иако јавноста сè уште сака акција за климата, со поддршка од 27 отсто според анкетата на Евробарометар, партиите можеби не сакаат да се посветат на новите климатски политики бидејќи гласачите сè уште имаат приоритет на економијата и одбраната. Освен тоа, годината ја одбележаа и големи протести на земјоделците незадоволни од товарот што им го наметнува зелениот план.
Миграции
Прашањето за мигрантите и барателите на азил е секогаш актуелно на европските избори бидејќи предизвикува поделби и ја загрижува јавноста.
На ниво на ЕУ, 24 отсто од граѓаните сакаат прашањето на миграцијата и азилот да бидат важна тема на европските избори, во просек во текот на целата територија, а највисоко во Малта, Холандија и Ирска со 50, 48 и 42 отсто.
Бројот на луѓе кои ги поминале границите на ЕУ без валидни документи достигна речиси 380.000 во 2023 година, што е највисоко од 2016 година. Како резултат на тоа, барањата за азил се највисоки во последните седум години. Повеќе од 1,14 милиони луѓе поднеле такво барање во 2023 година, што е најмногу од бегалската криза 2015-2016 година.
Унијата, исто така, е домаќин на 4,2 милиони луѓе кои побегнале од војната во Украина во рамките на посебна програма на ЕУ.
Партиите на левиот и десниот центар во своите кампањи ја истакнаа сеопфатната реформа на правилата за миграција наречена Пакт за миграција и азил. Но, екстремно десничарските националистички партии го искористија ова прашање во нивните кампањи и велат дека тоа нема да го реши проблемот.
Екстремната десница
Подемот на екстремно десничарските партии на анкетите стана изборен проблем сам по себе.
Сепак, екстремната десница не е хомогена и не е јасно дали партиите делат доволно заеднички точки за всушност да соработуваат во една од политичките групи на Европскиот парламент.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
Москва го затвори последниот полски конзулат во Русија
Руското МНР денес објави дека го затвора полскиот конзулат во сибирскиот град Иркутск како одговор на минатонеделното затворање на единствениот преостанат руски конзулат во Полска.
Русија го извести полскиот амбасадор за затворањето на конзулатите, кое ќе стапи на сила на крајот од годината „како одговор на одлуката на полските власти да ја повлечат својата согласност за работењето на рускиот генерален конзулат во Гдањск од 23 декември 2025 година“, се вели во соопштението на Министерството за надворешни работи.
Полска минатата недела објави дека ќе го затвори последниот руски конзулат во Гдањск на северот од земјата по саботажата врз железничката линија, за која Варшава ја обвини Русија.
Варшава идентификуваше двајца Украинци, за кои се сомнева дека дејствуваат во име на Москва, како наводни сторители на нападот што оштети клучна железничка линија што се користи за транспорт на оружје, патници и стока во Украина.
Руското министерство во четврток соопшти дека одлуката на полските власти да го затворат рускиот конзулат е „отворено непријателска и неоправдана мерка“ донесена „под апсурден изговор“.
По овие меѓусебни акции, единствените преостанати дипломатски мисии меѓу двете земји се руската амбасада во Варшава и полската амбасада во Москва.
Односите меѓу Варшава и Москва отсекогаш биле затегнати, но тие значително се влошија по инвазијата на Русија на Украина во 2022 година, при што Полска стана еден од клучните сојузници на Киев.
Европа
Инфлуенсерка исчезна во Грац: во Словенија уапсени нејзиното момче, неговиот очув и брат
32-годишната инфлуенсерка Стефани Пипер од Грац е исчезната. Откако нејзиното повремено момче беше уапсено во Словенија, полицијата приведе уште двајца членови на неговото семејство, брат и очув. Стравувањата од најлошиот исход во случајот што ја потресе Австрија се зголемуваат, пишува Krone.
Добро познатата инфлуенсерка е исчезната од недела наутро. Откако се вратила од божиќна забава околу 7 часот, таа испратила порака до пријателка дека безбедно пристигнала дома. Подоцна истиот ден, во раните попладневни часови, требало да се појави на фотосесија во центарот на Грац, но не се појавила. Нејзиното исчезнување било пријавено во полицијата вечерта.
Настаните се одвивале со филмска брзина по пријавата. Во понеделник вечерта, во граничната област меѓу Штаерска и Словенија, уапсен е нејзиниот 31-годишен дечко Петер М., со кого била во повремена врска со години. Сомневањата се зголемиле кога неговиот црвен „голф“ бил пронајден изгорен на паркингот на казиното Монд покрај граничниот премин Шпилје.

Истражителите веруваат дека тој се обидувал да го прикрие злосторството, но исчезнатата жена сè уште ја нема. Осомничениот од Словенија моментално е во притвор во неговата матична земја, а вчера беше донесена одлука за негова можна екстрадиција. Словенечките власти вчера ја претресоа куќата на неговата баба, а исто така ги претресоа и шумите во пограничната област.
Уследи дополнителен шок кога портпаролот на канцеларијата на државниот обвинител во Грац, Арнулф Румполд, потврди дека се уапсени уште двајца мажи. Братот и очувот на поранешното момче се исто така осомничени дека се поврзани со исчезнувањето на младата жена.
Во меѓувреме, сосед на 32-годишната жена потврди дека го видел момчето на осомничената на скалите од нејзината зграда во Грац околу времето на нејзиното исчезнување, зголемувајќи ја можноста дека тој ја чекал таму во заседа. Истрагата е во тек.
фото: принтскрин
Европа
Папата патува во Турција, ќе се сретне со Ердоган
Папата Лав денеска го започнува своето прво патување надвор од Италија како католички лидер со посета на Турција, каде што се очекува да апелира за мир на Блискиот Исток и да се обиде да поттикне единство меѓу долго поделените христијански цркви.
Првиот американски папа ја избра претежно муслиманската Турција како своја прва странска дестинација за да ја одбележи 1700-годишнината од значајниот раноцрковен собор што го создаде Никејското верување, кое сè уште го користат повеќето христијани во светот.
Лав, чиј тридневен распоред во Турција е преполн со настани пред да се упати кон Либан, ќе биде внимателно следен, особено додека ги прави своите први странски посети на чувствителни културни места.
„Тоа е многу важно патување бидејќи сè уште не знаеме многу за геополитичките ставови на Лав, а ова е првата голема можност за него да ги разјасни“, изјави за Ројтерс Масимо Фаџоли, италијански академик кој го следи Ватикан.
70-годишниот Лав, кој со својата придружба долета од аеродромот Фјумичино во Рим кратко пред 8 часот наутро, прво ќе ја посети турската престолнина Анкара, каде што ќе се сретне со претседателот Таип Ердоган и ќе им се обрати на политичките лидери. Тој вечерва ќе лета за Истанбул, дом на патријархот Вартоломеј, духовниот водач на 260-те милиони православни христијани во светот.
фото: епа

