Свет
Планетата Марс има цврсто јадро, открија научниците
Научниците од НАСА, проучувајќи во самото срце на планетата Марс, открија структура што не ја очекуваа. Длабоко во внатрешноста на планетата, сеизмичките податоци од лендерот InSight открија цврста маса со пречник од околу 600 километри.
Ова откритие не само што е во спротивност со претходните сознанија за целосно течното јадро на Црвената планета, туку и не се вклопува во сегашното разбирање на нејзиниот состав, пишува Science Alert.
„Невообичаено е Марс да има цврсто јадро“, рече тимот предводен од сеизмологот Хуисинг Би од Универзитетот за наука и технологија на Кина.
„Раните студии сугерираа дека јадрото на Марс содржи значителна количина на лесни елементи, што ја намалува температурата на јадрото и го прави малку веројатно јадрото да кристализира, со оглед на неговата релативно висока температура.“
Само во последните неколку години научниците успеаја детално да ја мапираат внатрешноста на Марс. Заслугата за ова му припаѓа и на лендерот InSight, кој од 2018 до 2022 година бележеше земјотресни бранови и удари од метеорити користејќи исклучително чувствителен сеизмометар.
Овие бранови, рефлектирајќи се низ внатрешноста на планетата, реагираат различно, во зависност од густината на материјалот, создавајќи еден вид акустичен „рендген“ на Марс. Податоците собрани во текот на четири години ја обезбедија првата детална внатрешна мапа на Марс, откривајќи структура слична на Земјината: тврда кора, истопена површина и густо јадро во центарот.
Постојат клучни разлики помеѓу внатрешноста на Земјата и Марс, и токму тие ги охрабрија научниците да продолжат со истражувањата.
„За разлика од Земјата, Марс денес нема глобално магнетно поле“, објаснија истражувачите. „Наместо тоа, делови од неговата кора се силно магнетизирани, што ни кажува дека Марс некогаш, во далечното минато, имал магнетно поле.“
Глобалното магнетно поле на планетата управува со „динамо“ во нејзиното јадро, кое зависи од конвекцијата во течниот надворешен дел од јадрото.
„Се верува дека овој механизам игра важна улога во одржувањето на магнетното поле на Земјата денес. Спротивно на тоа, за Марс, работите изгледа функционираат поинаку“, додадоа тие во студијата објавена во списанието Nature.
Бидејќи InSight беше стациониран само на една локација, за разлика од мрежата на сеизмички станици на Земјата, тимот се потпираше на податоци од удари на метеорити кои испраќаат бранови низ планетата. Со анализа на 23 такви настани, тие беа во можност да применат техники што вообичаено се користат за податоци од повеќе ќелии.
„Овој пристап ни овозможи да изолираме специфични сеизмички фази врз основа на тоа како тие стигнуваат до ќелиите. Можевме да детектираме бранови што патуваат низ самиот центар на марсовското јадро и рефлексија од внатрешната граница на јадрото, што дава клучни заклучоци за цврсто внатрешно јадро“, наведуваат истражувачите.
Тие пронајдоа неколку различни видови бранови кои, независно еден од друг, укажуваат на постоење на цврсто јадро.
„Овие повеќекратни фази се клучни, бидејќи тие се потврдуваат меѓусебно и сите постојано укажуваат на истиот заклучок: Марс навистина има цврсто внатрешно јадро.“
Што значи ова откритие за иднината?
Како точно може да постои цврсто јадро и покрај високата температура и присуството на полесни елементи како што се сулфур, кислород и јаглерод, засега останува нејасно. Научниците ќе треба да спроведат ново моделирање за да ги испитаат условите на температура, притисок и состав што би можеле да го објаснат ова откритие. И покрај ова, резултатите се исклучително возбудливи, пишува научниот портал.
Понатамошните истражувања би можеле да доведат до подлабоки увиди во тоа како Марс го изгубил своето „динамо“ и своето глобално магнетно поле, но исто така би можеле да откријат нови детали за еволуцијата на карпестите планети – оние за кои се верува дека имаат најголем потенцијал за развој на живот.
„Големината и својствата на внатрешното јадро на Марс служат како клучна референца за разбирање на термичката и хемиската еволуција на планетата“, заклучија истражувачите.
Фото: принтскрин
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Во САД укината универзалната препорака за вакцинација против хепатит Б за новороденчиња
Американските советници за вакцинација ја укинаа долгогодишната препорака сите новороденчиња во САД да ја примаат вакцината против хепатит Б веднаш по раѓањето. Наместо тоа, вакцината ќе се дава само на бебиња чиишто мајки (помалку од 1 отсто) се позитивни на вирусот.
За останатите новороденчиња, комитетот одлучи лекарите и родителите самостојно да одлучуваат кога ќе започне вакцинацијата, со препорака првата доза да се даде пред детето да наполни два месеца.
Јавноздравствени експерти и медицински здруженија ја критикуваа одлуката, предупредувајќи дека може да го загрози напредокот постигнат од 1991 година, кога рутинската вакцинација драматично го намали бројот на заразени деца.
Американскиот центар за контрола и превенција на болести (ЦДЦ), со новото раководство назначено од министерот Роберт Ф. Кенеди Џуниор, ќе ги користи препораките за изработка на јавноздравствени упатства. Стручњаците предупредуваат дека ставањето акцент на „изборот на родителите“ е главен аргумент на противниците на вакцините.
Светската здравствена организација и понатаму препорачува сите новороденчиња да се вакцинираат што е можно побрзо по раѓањето, бидејќи 95% од заразените бебиња развиваат хроничен хепатит.
Свет
Администрацијата на Трамп смета дека Европа е во ризик од цивилизациско бришење
Европа се соочува со „цивилизациско бришење“ и можеби еден ден ќе го загуби статусот на сигурен сојузник на САД, смета администрацијата на Доналд Трамп во голем стратегиски документ, што предизвика бурна реакција од Европејците, пишува „Ројтерс“.
Новата Стратегија за национална безбедност, објавена на веб-страницата на Белата куќа во текот на ноќта меѓу четвртокот и петокот, ја осуди Европската унија како антидемократска и наведе дека целта на САД треба да биде да ѝ помогнат на Европа да ја исправи својата моментална траекторија.
Документот ги обвини европските влади за „поткопување на демократските процеси“, вклучувајќи ги напорите – како што се наведува – да се спречи наводната волја на европската јавност да се стави крај на војната во Украина.
„На долг рок, повеќе од веројатно е дека во рок од неколку децении, одредени членки на НАТО ќе станат мнозински неевропски“, стои во документот.
„Затоа, отворено е прашањето дали тие ќе го гледаат своето место во светот или својот сојуз со САД на ист начин како оние што ја потпишаа НАТО-повелбата.“
Во документот од 33 страници, со вовед што го потпишал Трамп, се наведува дека Европа е во економски пад, но дека нејзините „вистински проблеми се уште подлабоки“. Меѓу нив се истакнати „активностите на ЕУ кои ја поткопуваат политичката слобода и суверенитетот, миграциските политики кои го трансформираат континентот, цензурата на слободата на говор и сузбивањето на политичката опозиција како и губењето на националните идентитети“.
Во текстот се додава: „Ако сегашните трендови продолжат, континентот ќе биде непрепознатлив за 20 години или помалку“, пренесе „Индекс“.
Реагирајќи на објавата на документот, германскиот министер за надворешни работи Јохан Вадефул изјави дека САД остануваат клучен безбедносен сојузник, но дека „прашањата за слободата на изразување или организирањето на нашите слободни општества“ не спаѓаат во таа категорија.
„Сметаме дека сме способни самите да разговараме за овие прашања и дека не ни е потребен надворешен совет“, порача тој.
Додека Трамп бара крај на војната во Украина, документот ги обвинува Европејците за слабост. Иако имаат „значајна предност во тврда моќ“, се наведува, многумина на континентот „ја сметаат Русија за егзистенцијална закана“.
Се нагласува дека „клучен интерес на САД е да преговараат за брз прекин на непријателствата во Украина“, но дека Вашингтон е „во судир со европски функционери кои имаат нереални очекувања од војната, сместени во нестабилни малцински влади, од кои многу ги газат основните демократски принципи за да ја сузбијат опозицијата“.
Свет
Ројтерс: САД очекуваат Европа да преземе поголем дел од одбранбените обврски до 2027 година
Американската администрација поставила јасен стратешки рок за своите европски сојузници во НАТО. Според меѓународната новинска агенција Ројтерс, повикувајќи се на извори, САД очекуваат Европа да го преземе најголемиот дел од одбранбените одговорности на алијансата до 2027 година.
Тоа особено се однесува на клучните области како што се извидување и распоредување ракетни системи. Според пишувањето на новинската агенција, анонимни американски функционери веќе ги известиле своите европски колеги дека, доколку овој услов не се исполни, Вашингтон може да го преиспита своето учество во неколку механизми за координација на одбраната во рамките на НАТО.
Публикацијата исто така укажува дека тековните напори на европските земји да го зголемат сопствениот одбранбен потенцијал сè уште не ја задоволуваат американската страна.
Овој скептичен став се огледува и во новата Стратегија за национална безбедност на САД, која, според Ројтерс, напоменува дека денес „не е сосема јасно“ дали Европа ќе има доволно силна армија и одржлива економија за две децении.
Во тој контекст, бројни експерти, како што претходно е наведено во аналитичките материјали, ја гледаат желбата на САД да ѝ го пренесат на Европа правото на сопствена одбрана како потенцијален чекор кон формирање посебен воен блок.
Таквите активности, според аналитичарите, би можеле да бидат дел од подготовките за конфликт од големи размери, во кој Америка настојува да избегне директно учество во рамките на постојните обврски на НАТО алијансата.

