Свет
Претседателот на Чешка: Решеноста на Трамп може да го доближи крајот на војната во Украина

Претседателот на Чешката Република, Петр Павел, се надева дека одлучноста и неодоливиот стил на новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп може да помогнат да се принуди претседателот на Русија, Владимир Путин, да направи отстапки и да отвори простор за дипломатија во војната во Украина, иако патот до мирот ќе биде долг и тоа е невозможно да се постигне за 24 часа.
„Доколку директниот контакт на Доналд Трамп со Владимир Путин доведе до тоа Русија да биде поподготвена да направи отстапки и да ѝ даде простор на дипломатијата, тогаш тоа би претставувало голем чекор напред“, рече Павел во интервју за чешкиот таблоид „Блеск“.
Тој оцени дека би било вредно барем да се запре војната, дури и по цена на неправеден мир, на пример, според сценариото на тимот на Трамп за демилитаризирана зона по должината на сегашната линија на фронтот.
„Преку праведен мир, значи не на оној што ќе го награди агресорот, можеби не на денот кога примирјето ќе стапи во сила, туку да создаде можност во иднина да се врати меѓународното право, односно територијалниот интегритет и суверенитет на Украина на целата нејзина територија“, рече тој.
Чешкиот претседател рече дека предуслов е двете завојувани страни првин да почнат да преговараат, а потоа воопшто да прифатат решение.
„Мислам дека првин е потребна волјата на завојуваните страни за почеток на преговорите, па дури потоа може да се зборува како да се постигне мир бидејќи патот до мирот секако ќе биде долг и не може да се заврши за 24 часа“, рече Павел.
Во интервјуто што денеска го објави „Блеск“ претседателот на Чешка потсети дека додека украинскиот претседател Зеленски зборува за подготвеност за преговори, Русија го извршува најголемиот воздушен напад досега кога цели првенствено на инфраструктура, односно цивилни цели.
„Намерата е да се парализира Украина како земја што успева да ги обезбеди потребите за живот на своето население и на тој начин да ја принуди да се согласи на мир под какви било услови“, рече Павел.
Чешкиот претседател исто така изрази страв од првите потези и назначувањето клучни луѓе во идната американска администрација и предупреди дека тоа води до пресврт и нестабилност, што не е добро за безбедноста во светот, а исто така се покажало дека бизнис-стилот во политиката, напорот да се води државата како компанија, едноставно, не функционира.
„Секоја промена што не носи еволуција, туку револуција, предизвикува страв. Некои изјави на Трамп, на пример, во однос на одбраната, дека речиси сите генерали ќе бидат сменети бидејќи не одговараат на идеите на новата администрација, имаат карактеристики на револуција“, рече чешкиот претседател.
Павел предупреди дека светот во оваа геополитичка ситуација не може да си дозволи такви земјотреси, кои предизвикуваат нестабилност.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.