Литванското Министерство за одбрана објави дека руски воени авиони накратко го нарушиле воздушниот простор на Литванија вечерва, што предизвикало брза реакција од ловците на НАТО кои беа во редовна патрола.

„Нашите сили дејствуваа брзо со помош на ловци на НАТО кои патролираа. Литванија е силна и подготвена. Секој сантиметар од нашата земја е заштитен“, објави министерството на платформата „Икс“. Не беа објавени детали за видот на рускиот авион, времетраењето на инцидентот или точната локација.

Литванскиот претседател Гитанас Науседа остро го осуди инцидентот.

„Остро го осудувам нарушувањето на литванскиот воздушен простор од страна на ловци и транспортни авиони на Руската Федерација од Калининград. Ова е грубо кршење на меѓународното право и територијалниот суверенитет на Литванија, на кое мора да одговориме.“

Инцидентот следеше по сличен инцидент во септември, кога три руски борбени авиони МиГ-31 влегоа во естонскиот воздушен простор во близина на островот Ваиндло и останаа таму околу 12 минути. Инцидентот предизвика остри реакции од Талин и НАТО, кои го опишаа летот како „неодговорен“. Во тој случај, италијански борбени авиони Ф-35 распоредени како дел од мисијата за надзор на балтичкиот воздушен простор беа соборени, додека Москва негираше какво било прекршување.

Напната ситуација во воздухот
Нарушувањата на воздушниот простор на балтичките држави од страна на руски авиони се ретки, но многу чувствителни, особено по почетокот на руската инвазија на Украина во 2022 година. Сојузничките борбени авиони редовно ги пресретнуваат руските авиони што летаат без планови за летање, транспондери или радио комуникации, иако повеќето од овие летови остануваат надвор од воздушниот простор на НАТО.

Кон крајот на септември, Литванија ги овласти своите вооружени сили да соборуваат беспилотни летала што влегуваат во нејзиниот воздушен простор, откако неколку руски беспилотни летала паднаа на литванска територија во близина на границата.

Балтичката мисија за надзор на воздушниот простор на НАТО работи од воздухопловните бази во Шјауљај, Литванија и Амари, Естонија, обезбедувајќи трајна воздушна одбрана за трите балтички држави.

Моментално, мисијата ја командуваат шпанските воздухопловни сили, кои распоредија осум ловци „Еурофајтер Тајфун“ во базата Шјауљај. Италијанските „Тајфуни“ се стационирани во естонската база Емари, каде што обезбедуваат дополнителна брза поддршка во случај на инциденти.

Рускиот претседател, Владимир Путин, го даде својот прв директен одговор на американските санкции воведени врз Русија.

Тој рече дека санкциите нема да влијаат на руската економија, но ги опиша како „непријателски чин“ што не придонесува за зајакнување на односите со САД. Тој потврди дека ќе има одредени загуби, но дека руската енергетска индустрија се чувствува безбедно. Путин рече дека Русија спаѓа во групата земји кои се почитуваат себеси и немаат намера да донесуваат одлуки под притисок, додавајќи дека дијалогот е секогаш подобар од војната.

Според него, замената на руската нафта на светскиот пазар ќе трае долго и ќе доведе до пораст на цените.

Зборувајќи за откажаниот самит со Доналд Трамп во Будимпешта, Путин рече дека средбата била предложена од американската страна.

Тој додаде дека Трамп веројатно не мислел дека средбата е откажана, туку одложена, кога зборуваше вчера во Белата куќа, објави Скај.

Во меѓувреме, Володимир Зеленски одржа серија средби со неколку од 27-те европски лидери на состанокот на Европскиот совет во Брисел.

Пред своето обраќање, украинскиот претседател сподели објави на социјалните мрежи за неговите разговори со полскиот премиер Доналд Туск, германскиот канцелар Фридрих Мерц и финскиот премиер Петери Орп.

Претходно се сретна и со францускиот претседател Емануел Макрон и чешкиот премиер Петр Фиал.

Украинскиот претседател, Володимир Зеленски им се обрати на лидерите на состанокот на Европскиот совет утрово. Украинскиот претседател рече дека постои едно оружје кое, како што истакна, може да „го промени текот на војната“.

„Само погледнете колку стана нервозен Путин кога се појави оваа тема, тој разбира дека оружјето со долг дострел може да го промени текот на војната“, рече Зеленски. Зборувајќи за видовите на такво оружје, тој меѓу другите ги спомена ракетите Томахавк.

Американскиот претседател Доналд Трамп досега одби да испорача Томахавк на Украина, но затоа синоќа потврди строги санкции против руските нафтени гиганти Роснефт и Лукоил.

Зеленски им се заблагодари на собраните лидери, но рече дека одлуката за замрзнатите руски средства мора да се донесе што е можно поскоро. Доколку биде одобрена, рече Зеленски, тој ќе искористи значаен дел од тие пари за купување европско оружје.

„Мора да ги искористиме тие замрзнати средства на начин што ќе ѝ даде до знаење на Русија дека мора да плати за сопствената војна што ја води. Затоа, ве молам да донесете одлука што е можно поскоро – руските средства треба целосно да се искористат за одбрана од руската агресија“, рече тој.

Според дипломатски извори, лидерите на земјите-членки се согласиле дека Русија не е подготвена да се вклучи во значајни разговори за постигнување мир и завршување на војната и дека е потребно да се продолжи со притисокот за да се принуди Путин да седне на преговарачка маса.

Дискусијата за Украина ќе продолжи попладне, додека за време на работниот ручек ќе разговараат за зајакнување на европската одбрана.

Унгарскиот премиер Виктор Орбан не учествуваше во дискусијата, кој остана во Будимпешта, каде што денес се одбележува годишнината од Унгарската револуција од 1956 година. Тој ќе пристигне во Брисел подоцна попладне.

Унгарија не сака да ги поддржи заклучоците од самитот за Украина, па затоа најверојатно ќе биде објавена изјавата на другите 26 земји-членки.