Свет
Си-ен-ен: Смртта на Раиси доаѓа во тешко време за Блискиот Исток и за самиот Иран
Смртта на иранскиот претседател Ебрахим Раиси и министерот за надворешни работи во хеликоптерска несреќа доаѓа во особено тешко време на Блискиот Исток – и за самиот Иран, според анализата на Си-Ен-Ен.
Војната на Израел против Хамас и хуманитарната катастрофа што следеше во Газа во последните седум месеци го „загреаја“ глобалното јавно мислење и ги зголемија тензиите низ Блискиот Исток.
Тоа фрли ново светло и на повеќедецениската војна во сенка меѓу Иран и Израел, пишува Си-Ен-Ен.
Минатиот месец, Иран започна напад со беспилотни летала и ракети врз Израел, што е негов прв директен напад врз земјата како одговор на израелското бомбардирање на иранскиот конзулат во Дамаск, при што беше убиен главниот командант на елитната иранска револуционерна гарда (ИРГЦ).
„Израел возврати една недела подоцна, погодувајќи цели во близина на иранскиот град Исфахан, но со значително помал воен одговор.
Оттогаш, директните удари меѓу двете страни престанаа. Но, војната продолжува, при што милитантните групи поддржани од Иран како Хамас и Хезболах сè уште се борат против израелските сили.
Во последниве години, тврдокорното раководство на Иран се соочи со „експлозија на незадоволство“ на улиците, бидејќи нацијата издржа години на санкции предводени од САД.
Во 2022 година, земјата беше потресена од демонстрации предводени од младите против свештеничката власт и влошените економски услови. Ова се случи по смртта на Махса Амини во притвор на озлогласената „иранска морална полиција“.
Иранските власти тогаш, како одговор на протестите, започнаа акција насочена кон борба против несогласувањето на народот.
Тоа сузбивање доведе до кршење на човековите права, од кои некои претставуваат „злосторства против човештвото“, според извештајот на Обединетите нации објавен во март.
И додека протестите во голема мера згаснаа, противењето на свештеничкото раководство останува длабоко вкоренето кај многу Иранци, особено кај младите, кои копнеат за реформи, платени работни места и оддалечување од системот во кој се „задушени“ од религиозното владеење.
Инаку, овластувањата на иранскиот претседател се помали од оние на врховниот лидер Али Хамнеи, кој е последниот арбитер за внатрешните и надворешните работи во Исламската Република.
Бидејќи Раиси е мртов, најверојатно ќе треба да се одржат нови избори.
Уставот на Иран налага дека потпретседателот – моментално Мохамед Мокбар – ќе ја преземе функцијата привремен претседател и дека новите претседателски избори ќе се одржат во рок од 50 дена.
Ова значи дека иранскиот свештенички естаблишмент, предводен од Хамнеи, сега треба да најде нов лидер кого ќе може да го поддржи во ситуација на интензивна регионална несигурност и незадоволство во сопствената земја“, анализира Си-Ен-Ен.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Мерц обвинет за пренасочување на парите за одбрана, за финансирање на поголем социјален буџет
Германскиот канцелар Фридрих Мерц се соочува со обвинувања од економските институти и централната банка дека пренасочува милијарди евра од новиот државен долг, наменет за инвестиции во одбраната и инфраструктурата, за финансирање на поголем социјален буџет и тековни расходи, што, според нив, ризикува „поткопување на конкурентноста на Германија“ наместо да го стимулира растот на БДП.
„Бундесбанк“ и два економски институти предупредија дека значителен дел од планираното дополнително владино задолжување веројатно ќе се искористи за области што треба да се финансираат од редовниот буџет, вклучувајќи даночни олеснувања и субвенции, според „Фајненшл тајмс“.
По победата на федералните избори во февруари, Мерц постигна договор со социјалдемократите и Зелените за ублажување на уставното ограничување за задолжување, познато како „кочница за долг“, за инвестирање во инфраструктура и одбрана.
Новите одредби отворија можност за дополнителни инвестиции до 1.000 милијарди евра во овие две области во текот на следната деценија, што, според очекувањата, треба да го стимулира растот на бруто домашниот производ (БДП) по четири години стагнација, анализираат медиумите.
Институтот за економија од Келн, кој е финансиран од здруженија на работодавачи, изрази загриженост, наведувајќи дека најмалку 40 проценти од планираниот дополнителен долг до 2029 година ќе се користи за покривање на дефицитот во редовниот буџет.
Коалицијата на канцеларот Мерц користи „цела низа механизми за заобиколување“ за да ги заобиколи правилата што диктираат дека дополнителниот долг мора да биде насочен кон нови инвестиции во одбраната и инфраструктурата, според соопштението.
„Оваа буџетска игра ризикува да ја поткопа идната конкурентност на Германија“, рече економистот Тобијас Хенс.
„Бундесбанк“ претходно предупреди дека дополнителното задолжување „се користи во значителна мера за создавање фискален простор“, што значи дека долгот ќе расте „без соодветно зголемување на одбранбениот капацитет и инфраструктурата“.
Централната банка прогнозира дека буџетскиот дефицит на Германија ќе се зголеми на 3,5 проценти од БДП следната година, а потоа ќе достигне околу 4 проценти, од приближно 2 проценти во 2025 година.
Министерот за финансии на покраината Баден-Виртемберг, Дањал Бајац (Зелените), оцени дека Берлин „во голема мера ги надминува политички договорените ограничувања“ на новите правила за задолжување, нарекувајќи го тоа „дрзок потег“ што ги намалува очекуваните позитивни ефекти врз економскиот раст.
„Голем дел од парите одат на мерки што не ја зајакнуваат нашата инфраструктура или конкурентност“, рече Бајац.
На барање за коментар, федералното Министерство за финансии објави дека сите буџети до 2029 година ќе бидат во согласност со правилата дефинирани со уставниот амандман, според кои најмалку 10 проценти од основниот буџет мора да се користат за инвестиции, пренесува Танјуг.
Фото: принтскрин
Свет
(Видео) Се урна турски воен авион во близина на границата меѓу Азербејџан и Грузија
Турски воен товарен авион се урна денес во близина на границата меѓу Азербејџан и Грузија, соопшти турското Министерство за одбрана, пренесува „АП њуз“.
Министерството објави на социјалните мрежи дека авионот Ц-130 полетал од Азербејџан и се враќал во Турција. Сè уште не е познато колку членови на екипажот биле на авионот. Започната е операција за пребарување и спасување во координација со азербејџанските и грузиските власти, соопшти министерството.
🇬🇪🇦🇿🇹🇷 TUAF543 | Turkish Air Force C-130 (reg. 68-01609) Aircraft tracked departing Ganja earlier today, later signal lost over Georgian territory.
Footage below apparently shows the crash of the same aircraft, currently under verification. pic.twitter.com/1Qjt0FiBtY
— Visioner (@visionergeo) November 11, 2025
Воените товарни авиони Ц-130 се широко користени од турските вооружени сили за транспорт на персонал и логистички операции. Турција и Азербејџан одржуваат тесна воена соработка.
Видео кое наводно го прикажува моментот на несреќата беше емитувано на турската приватна телевизија НТВ и други медиуми. Снимките покажуваат како авионот остава трага од бел чад зад себе.
Фото: принтскрин
Свет
Претседателот на Чешка: Руските нарушувања на воздушниот простор на НАТО мора да бидат запрени со сила
Повторените нарушувања на воздушниот простор на земјите-членки на НАТО од страна на Русија не треба да се толерираат бесконечно и на нив мора да се одговори со сила, изјави денес чешкиот претседател Петр Павел.
За време на дискусијата со средношколци во регионот Карлови Вари, Павел рече дека верува оти е потребен соодветен одговор на нарушувањето на воздушниот простор на членките на НАТО и дека Русија мора да ја покаже својата сила, објавува „Чешки весник“.
Тој додаде дека ова не значи дека секое нарушување на воздушниот простор ќе биде казнето со соборување на авион, туку дека тоа ќе биде неопходно ако Русија продолжи да се однесува на овој начин.
Павел изјави дека е убеден дека во спротивен случај, Русија нема да се двоуми ниту за момент доколку некоја од земјите-членки на НАТО го наруши нејзиниот воздушен простор.
Тој како пример ги наведе инцидентите што Русија ги предизвика во Турција, кога беше на чело на Воениот комитет на НАТО, кога постојано го нарушуваше турскиот воздушен простор, што престана кога таа земја собори руски авион во ноември 2015 година.
„И дури по десеттото кршење, кое очигледно беше намерно, дека тоа беше провокација и дека Русија тестираше колку далеку може да оди, Турците се налутија и соборија еден од руските авиони. И владееше мир“, рече чешкиот претседател.
Тој додаде дека, и покрај стравувањата во тоа време дека ова ќе ги ескалира односите со НАТО, Русија се откажа од понатамошни обиди за нарушување на турскиот воздушен простор.
„Русите денес нè тестираат на ист начин. Тие тестираат како функционира воздушната одбрана на поединечните земји, како функционира интегрираниот систем за воздушна одбрана на НАТО, колку сме решени да се спротивставиме на тоа за сопствена одбрана. И од руска гледна точка, слабоста не заслужува ништо повеќе од тоа да се избрише“, заклучи Павел.
Фото: принтскрин

