Свет
Си-ен-ен: Смртта на Раиси доаѓа во тешко време за Блискиот Исток и за самиот Иран
Смртта на иранскиот претседател Ебрахим Раиси и министерот за надворешни работи во хеликоптерска несреќа доаѓа во особено тешко време на Блискиот Исток – и за самиот Иран, според анализата на Си-Ен-Ен.
Војната на Израел против Хамас и хуманитарната катастрофа што следеше во Газа во последните седум месеци го „загреаја“ глобалното јавно мислење и ги зголемија тензиите низ Блискиот Исток.
Тоа фрли ново светло и на повеќедецениската војна во сенка меѓу Иран и Израел, пишува Си-Ен-Ен.
Минатиот месец, Иран започна напад со беспилотни летала и ракети врз Израел, што е негов прв директен напад врз земјата како одговор на израелското бомбардирање на иранскиот конзулат во Дамаск, при што беше убиен главниот командант на елитната иранска револуционерна гарда (ИРГЦ).
„Израел возврати една недела подоцна, погодувајќи цели во близина на иранскиот град Исфахан, но со значително помал воен одговор.
Оттогаш, директните удари меѓу двете страни престанаа. Но, војната продолжува, при што милитантните групи поддржани од Иран како Хамас и Хезболах сè уште се борат против израелските сили.
Во последниве години, тврдокорното раководство на Иран се соочи со „експлозија на незадоволство“ на улиците, бидејќи нацијата издржа години на санкции предводени од САД.
Во 2022 година, земјата беше потресена од демонстрации предводени од младите против свештеничката власт и влошените економски услови. Ова се случи по смртта на Махса Амини во притвор на озлогласената „иранска морална полиција“.
Иранските власти тогаш, како одговор на протестите, започнаа акција насочена кон борба против несогласувањето на народот.
Тоа сузбивање доведе до кршење на човековите права, од кои некои претставуваат „злосторства против човештвото“, според извештајот на Обединетите нации објавен во март.
И додека протестите во голема мера згаснаа, противењето на свештеничкото раководство останува длабоко вкоренето кај многу Иранци, особено кај младите, кои копнеат за реформи, платени работни места и оддалечување од системот во кој се „задушени“ од религиозното владеење.
Инаку, овластувањата на иранскиот претседател се помали од оние на врховниот лидер Али Хамнеи, кој е последниот арбитер за внатрешните и надворешните работи во Исламската Република.
Бидејќи Раиси е мртов, најверојатно ќе треба да се одржат нови избори.
Уставот на Иран налага дека потпретседателот – моментално Мохамед Мокбар – ќе ја преземе функцијата привремен претседател и дека новите претседателски избори ќе се одржат во рок од 50 дена.
Ова значи дека иранскиот свештенички естаблишмент, предводен од Хамнеи, сега треба да најде нов лидер кого ќе може да го поддржи во ситуација на интензивна регионална несигурност и незадоволство во сопствената земја“, анализира Си-Ен-Ен.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
„Донецк и размена на територии“: Целиот транскрипт од разговорот меѓу луѓето на Трамп и Путин
Блумберг објави транскрипт од телефонски разговор помеѓу Стив Виткоф, специјалниот претставник на американскиот претседател Доналд Трамп за мировни мисии, и Јури Ушаков, главен советник за надворешна политика на рускиот претседател Владимир Путин.
Разговорот се одржал на 14 октомври, траел малку повеќе од пет минути, а транскриптот е составен откако Блумберг ја слушнал снимката од повикот.
Подолу е целосната содржина на разговорот, во форма на транскрипт.
(телефонот ѕвони)
Стив Виткоф: Здраво, Јури.
Јури Ушаков: Да, Стив, здраво, како си?
СВ: Добро, Јури. Како си?
ЈУ: Добро сум. Честитки, пријателе.
СВ: Ви благодарам.
ЈУ: Одлично си ја завршил работата. Навистина одлична работа. Ви благодарам многу. Ви благодарам, ви благодарам.
СВ: Ви благодарам, Јури, и ви благодарам за вашата поддршка. Знам дека вашата земја ја поддржа и сум благодарен.
ЈУ: Да, да, да. Да. Знаете, затоа ја суспендиравме организацијата на првиот руско-арапски самит.
СВ: Да.
ЈУ: Да, затоа што мислиме дека правите вистинска работа таму во регионот.
СВ: Слушајте, ќе ви кажам нешто. Мислам, мислам дека ако можеме да ја средиме оваа работа со Русија и Украина, сите ќе скокаат од радост.
ЈУ: Да, да, да. Да, треба да решите само еден проблем. (смеа)
СВ: Кој?
ЈУ: Руско-украинска војна.
СВ: Знам! Како да ја решиме?
ЈУ: Пријателе, само сакам твој совет. Дали мислиш дека би било корисно нашите шефови да разговараат по телефон?
СВ: Да, мислам дека би било.
ЈУ: Мислиш дека би било. И кога мислиш дека тоа би можело да биде можно?
СВ: Мислам дека штом ќе предложиш, мојот човек е подготвен да го стори тоа.
ЈУ: Во ред, во ред.
СВ: Јури, Јури, би сакал овака. Мој предлог.
ЈУ: Да, ве молам.
СВ: Би се јавил и само би повторил дека му честитате на претседателот за ова достигнување, дека го поддржавте, дека го поддржавте, дека го почитувате тоа што тој е човек на мирот и дека навистина сте задоволни што го гледате тоа. Би рекол тоа. Мислам дека затоа овој повик ќе биде многу добар.
Затоа што – ќе ви кажам што му кажав на претседателот. Му кажав на претседателот дека Руската Федерација отсекогаш сакала мировен договор. Тоа е моето верување. Му кажав на претседателот дека верувам во тоа. И мислам дека прашањето е – проблемот е што имаме две земји кои тешко се согласуваат за компромис и кога ќе го постигнеме тоа, ќе имаме мировен договор. Дури размислувам дека можеби можеме да излеземе со некаков мировен предлог од 20 точки, како што направивме во Газа. Излеговме со мировниот план на Трамп од 20 точки и мислам дека можеме да го сториме истото со вас. Поентата е следнава…
ЈУ: Добро, добро, пријателе мој. Мислам дека тоа е точка за која нашите лидери можат да разговараат. Стив, се согласувам со тебе дека ќе честита, дека ќе каже дека Трамп е вистински човек на мирот и така натаму. Тоа е она што ќе го каже.
СВ: Но, еве што мислам дека би било одлично.
ЈУ: Во ред, во ред.
СВ: Што ако, што ако… само послушај ме…
ЈУ: Ќе разговарам со мојот шеф за тоа и ќе ти се јавам. Во ред?
СВ: Да, затоа што слушај ме што зборувам. Само сакам можеби да му кажеш на претседателот Путин, затоа што знаеш дека имам најголема почит кон претседателот Путин.
ЈУ: Да, да.
СВ: Можеби треба да му каже на претседателот Трамп: знаеш, Стив и Јури разговараа за многу сличен план од 20 точки за мир и тоа може да биде нешто што мислиме дека би можело малку да ги помести работите, отворени сме за такво нешто – да истражиме што би било потребно за да се постигне мировен договор. Сега, меѓу нас двајцата, знам што е потребно за да се постигне договор: Донецк и можеби некаква територијална размена некаде. Но, велам, наместо да зборуваме така, ајде да разговараме повеќе со надеж затоа што мислам дека ќе постигнеме договор. И мислам, Јури, претседателот ќе ми даде многу простор и слобода да постигнам договор.
ЈУ: Разбирам…
СВ: …па ако можеме да ја создадеме таа можност да кажеме потоа – разговарав со Јури и имавме разговор што мислам дека би можел да доведе до одлични работи.
ЈУ: Во ред, тоа звучи добро. Тоа звучи добро.
СВ: И уште нешто: Зеленски доаѓа во Белата куќа во петок.
ЈУ: Знам. (смеа)
СВ: И ќе одам на тој состанок затоа што сакаат да бидам таму, но мислам, ако е можно, треба да разговараме со вашиот шеф пред тој состанок во петок.
ЈУ: Пред, пред – да?
СВ: Точно така.
ЈУ: Во ред, во ред. Го послушав твојот совет. Ќе разговарам со мојот шеф за тоа и ќе ти се јавам, во ред?
СВ: Во ред, Јури, се слушаме наскоро.
ЈУ: Одлично, одлично. Ви благодарам многу. Ви благодарам.
СВ: Поздрав, поздрав.
ЈУ: Поздрав.
(повикот завршува)
фото: принтскрин
Европа
Една четвртина од Европејците не ги плаќаат сметките на време: младите се најтешко погодени
По неколку години тврдоглава инфлација и зголемување на трошоците за живот, ценовните притисоци се намалуваат низ цела Европа. Сепак, и покрај подобрувањето на економската состојба, еден од четири Европејци сè уште не ги плаќа своите сметки на време, според најновиот извештај на Intrum за европските плаќања на потрошувачите, објавува Euronews.
Иако ситуацијата е подобра отколку во 2023 година, кога 37% од граѓаните доцнеа со своите плаќања, фактот дека 24% сè уште не ги плаќаа своите долгови на време открива длабоки разлики меѓу земјите и социјалните групи.
„Гледаме јасна поделба помеѓу оние кои се чувствуваат финансиски сигурни и оние кои сè уште живеат од месец во месец. Многу потрошувачи остануваат во ‘режим на преживување’, се двоумат дали да инвестираат или да трошат повеќе, обележани со години економска неизвесност“, рече Агњешка Кункел, извршен директор на Intrum TFI.
Стапката на домаќинства кои ги плаќаат сите сметки на време варира од земја до земја. Шпанија и Австрија се најдобри во овој поглед, со 83%, додека Грција е рангирана најниско со 67%.
Трајните ефекти од кризата со трошоците за живот
Цели 43% од потрошувачите во Европа изјавиле дека последните години имале трајно негативно влијание врз нивната финансиска благосостојба, при што помладите генерации честопати се најтешко погодени. Цели 63% од испитаниците од Генерацијата Z изјавиле дека доцнењето со плаќањето сметки оваа година е редовна појава, а не еднократен настан.
Многу Европејци сè уште живеат од ден за ден, според Intrum. Само шест од десет редовно издвојуваат фонд за итни случаи за црни денови, додека 29% признаваат дека извештаите за економска нестабилност ги прават вознемирени.
Овогодинешниот извештај, исто така, покажува промена во причините за доцнење со плаќањето. Недостатокот на средства повторно стана доминантен проблем, а овој феномен особено влијае на Генерацијата Z. 52% од испитаниците изјавиле дека нивната главна причина за неплаќање е тоа што немаат доволно пари за да ги платат сметките.
Дополнителен товар за младите е таканаречениот аспиративен притисок. Како што истакнува Агњешка Кункел, социјалните мрежи честопати создаваат нереални стандарди, охрабрувајќи ги младите купувачи да се задолжуваат за да бидат во чекор со своите врсници. Според анкетата, 31% велат дека обидот да се реплицира животниот стил на инфлуенсер ги довел во долгови.
фото: принтскрин
Свет
Трамп се откажа од ултиматумот за Украина
Американскиот претседател Доналд Трамп вчера се повлече од ултиматумот што ѝ го даде на Украина да го прифати американско-рускиот мировен план до четврток и ги минимизираше извештаите дека неговиот преговарач Стив Виткоф ги советувал Русите како да му пристапат во врска со договорот.
Според Ројтерс, Трамп разговарал со новинарите на авионот „Ер Форс Уан“, на пат кон Флорида за Денот на благодарноста.
„Напредок во преговорите“
Трамп рече дека американските преговарачи постигнуваат напредок во разговорите со Русија и Украина и дека Москва се согласила на некои отстапки, без да образложува.
Рамката на САД за завршување на војната, за која првпат објави Ројтерс минатата недела, предизвика загриженост во Европа и Киев дека администрацијата на Трамп се обидува да изврши притисок врз Украина да прифати договор во голема корист за Москва.
Трамп потврди дека неговиот претставник Стив Виткоф ќе отпатува во Москва следната недела за да се сретне со Владимир Путин, и дека неговиот зет Џаред Кушнер, кој беше вклучен во постигнувањето кревко примирје во војната меѓу Израел и Хамас, е исто така вклучен во процесот.
Од строг рок до повлекување
Трамп во последните денови го таргетираше Денот на благодарноста, овој четврток, како датум до кој сака Украина да се согласи на договор што би ја завршил војната со Русија. Но, тој и неговите помошници сега го напуштаат „строгиот рок“.
„Мојот рок е кога ќе биде готово“, рече Трамп во претседателскиот авион.
Блумберг: Виткоф им дал упатства на Русите како да им пристапат на Трамп
Блумберг њуз претходно објави дека Виткоф во телефонски разговор на 14 октомври со Јуриј Ушаков, главниот советник за надворешна политика на Путин, рекол дека треба да „работат заедно“ на план за прекин на огнот и дека Путин треба да му го презентира предлогот на Трамп.
Според Блумберг, Виткоф советувал и како да се организира евентуален телефонски разговор меѓу Трамп и Путин пред посетата на Володимир Зеленски на Белата куќа и како да се искористи неодамна постигнатиот договор за Газа како „влезна точка“.
Запрашан за тие наводи, Трамп рекол дека не ја слушнал снимката од разговорот на која се темели текстот на Блумберг, но тоа – како што тврди – не го изненадува. „Знаете, тоа е сосема стандардна форма на преговори“, рекол Трамп. „Претпоставувам дека истото ѝ го кажува и на Украина“.
„Русија има предност на бојното поле“
Трамп исто така рекол дека Русија во моментов се чини дека има предност во војната и дека би било „во најдобар интерес на Украина“ да се постигне договор. Според него, дел од украинската територија би можела да биде освоена од Москва секако „во следните неколку месеци“.
Трамп исто така потврдил дека се преговараат безбедносни гаранции за Украина со европските партнери.
фото: принтскрин

