Свет
Си-ен-ен: Смртта на Раиси доаѓа во тешко време за Блискиот Исток и за самиот Иран
Смртта на иранскиот претседател Ебрахим Раиси и министерот за надворешни работи во хеликоптерска несреќа доаѓа во особено тешко време на Блискиот Исток – и за самиот Иран, според анализата на Си-Ен-Ен.
Војната на Израел против Хамас и хуманитарната катастрофа што следеше во Газа во последните седум месеци го „загреаја“ глобалното јавно мислење и ги зголемија тензиите низ Блискиот Исток.
Тоа фрли ново светло и на повеќедецениската војна во сенка меѓу Иран и Израел, пишува Си-Ен-Ен.
Минатиот месец, Иран започна напад со беспилотни летала и ракети врз Израел, што е негов прв директен напад врз земјата како одговор на израелското бомбардирање на иранскиот конзулат во Дамаск, при што беше убиен главниот командант на елитната иранска револуционерна гарда (ИРГЦ).
„Израел возврати една недела подоцна, погодувајќи цели во близина на иранскиот град Исфахан, но со значително помал воен одговор.
Оттогаш, директните удари меѓу двете страни престанаа. Но, војната продолжува, при што милитантните групи поддржани од Иран како Хамас и Хезболах сè уште се борат против израелските сили.
Во последниве години, тврдокорното раководство на Иран се соочи со „експлозија на незадоволство“ на улиците, бидејќи нацијата издржа години на санкции предводени од САД.
Во 2022 година, земјата беше потресена од демонстрации предводени од младите против свештеничката власт и влошените економски услови. Ова се случи по смртта на Махса Амини во притвор на озлогласената „иранска морална полиција“.
Иранските власти тогаш, како одговор на протестите, започнаа акција насочена кон борба против несогласувањето на народот.
Тоа сузбивање доведе до кршење на човековите права, од кои некои претставуваат „злосторства против човештвото“, според извештајот на Обединетите нации објавен во март.
И додека протестите во голема мера згаснаа, противењето на свештеничкото раководство останува длабоко вкоренето кај многу Иранци, особено кај младите, кои копнеат за реформи, платени работни места и оддалечување од системот во кој се „задушени“ од религиозното владеење.
Инаку, овластувањата на иранскиот претседател се помали од оние на врховниот лидер Али Хамнеи, кој е последниот арбитер за внатрешните и надворешните работи во Исламската Република.
Бидејќи Раиси е мртов, најверојатно ќе треба да се одржат нови избори.
Уставот на Иран налага дека потпретседателот – моментално Мохамед Мокбар – ќе ја преземе функцијата привремен претседател и дека новите претседателски избори ќе се одржат во рок од 50 дена.
Ова значи дека иранскиот свештенички естаблишмент, предводен од Хамнеи, сега треба да најде нов лидер кого ќе може да го поддржи во ситуација на интензивна регионална несигурност и незадоволство во сопствената земја“, анализира Си-Ен-Ен.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Орбан: Срамно е како ЕУ се однесува кон Србија
Унгарскиот премиер Виктор Орбан денес изјави дека Србија е клучна земја во Западен Балкан и дека начинот на кој Европската унија се однесува кон Белград е срамен и неправеден.
Орбан го изјави ова пред самитот на Европската унија и земјите од Западен Балкан во Брисел, одговарајќи на прашање за отсуството на Србија од состанокот, објавија регионалните медиуми.
Тој изјави дека Западен Балкан претставува економска резерва на злато за Европската Унија и дека Србија игра клучна улога во регионалната стабилност и заштитата на Европа од мигрантските текови.
„Не можеме ништо да направиме без Србија. Она што се случува тука, мислам на третманот и однесувањето кон Србија, е срамно. Тоа е целосно неправедно и неприфатливо“, рече Орбан.
Унгарскиот премиер истакна дека Србија сочинува повеќе од една третина од вкупното население на Западен Балкан, додека, според него, најмалку половина од економијата на регионот е поврзана со таа земја. Тој додаде дека околу две третини од извозот на Западен Балкан е поврзан со Србија.
„Без Србија, невозможно е да се направи нешто на Западен Балкан“, тврди Орбан.
Тој оцени дека, за да се најдат решенија за постојните предизвици, Европската унија прво треба да ја прифати Србија како членка, а дури потоа да го продолжи процесот на проширување со другите земји во регионот.
„Ние го правиме токму спротивното. Не е добро. Лошо е, неправедно и срамно. Затоа ние Унгарците мора да ја поддржиме Србија да продолжи напред“, заклучи Орбан.
Српскиот претседател Александар Вучиќ изјави доцна синоќа дека Србија нема да присуствува на денешниот самит ЕУ-Западен Балкан во Брисел, наведувајќи дека не сака владата на земјата да трпи притисок, но повтори дека Белград останува посветен на членството во ЕУ.
фото/депозитфотос
Свет
Убиен почитуван професор од МИТ, бил застрелан пред неговиот дом
Шок и неверување владееше во престижниот Масачусетски институт за технологија (МИТ) и во мирното бостонско предградие Бруклин по веста за бруталното убиство на почитуван професор.
Нуно Ф.Г. Луреиро, 47, професор по нуклеарни науки, инженерство и физика и директор на Центарот за наука за плазма и фузија на МИТ, беше застрелан повеќе пати во понеделникот вечерта во својот дом на улицата Гибс. Починал од повредите во болница рано наутро во вторник, потврди канцеларијата на окружниот обвинител на округот Норфолк, Мајкл В. Морисеј, според „Бостон тајмс“.
Соседка која живее во станот над Луреиро рече дека слушнала повеќе истрели во понеделник вечерта. Кога ја отворила вратата, затекнала ужасна сцена – Лоуреиро лежел на грб на влезот од зградата.
Полициските службеници на местото на настанот пронашле чаури во лобито и куршуми во ѕидот. Информациите за убиецот се спротивставени; еден полицаец пријавил сив седан кој возел со исклучени светла, додека друг споменал син или црн седан.
Шефицата на полицијата во Бруклин, Џенифер Пастер, изјави дека истрагата за убиство е активна и во тек. „За да го заштитиме интегритетот на истрагата, ограничени сме во информациите што можеме да ги споделиме во овој момент и бараме разбирање и трпение од заедницата“, рече Пастер.
Иако ФБИ понуди помош на државните власти, таа во овој момент не е побарана. Специјалниот агент Тед Докс нагласи дека злосторството не изгледа поврзано со пукањето што се случи во саботата на Универзитетот Браун, каде што беа убиени двајца студенти.
Во вторник вечерта на улицата Гибс се одржа бдение во спомен на убиениот професор. Според соседите, Лоуреиро имал три деца, а неговата смрт ја потресе целата заедница.
Претседателката на МИТ, Сали Корнблут, изрази сочувство до семејството. „Соочени со оваа шокантна загуба, нашите мисли се со неговата сопруга и нивното семејство, како и со неговите многубројни посветени студенти, пријатели и колеги“, рече Корнблут, додавајќи дека универзитетот ги поддржува сите погодени од оваа трагедија.
Лоуреиро пораснал во малиот град Визеу, Португалија, и уште од мал знаел дека сака да биде научник. Тој дипломирал физика од Лисабон, докторирал од Империјал колеџ во Лондон и продолжил со постдокторски истражувања на престижниот универзитет Принстон и Националната лабораторија за истражување на фузија во Велика Британија.
По враќањето во Португалија, се приклучил на МИТ во 2016 година. Опишан како „признаен теоретски физичар и научник за фузија“, во 2024 година бил именуван за директор на Центарот за плазма и фузиска наука на МИТ, кој има повеќе од 250 истражувачи и студенти.
Неговото почитување во научната заедница се одразува во фактот дека ја добил Претседателската награда за научници и инженери во рана кариера, највисокото признание што владата на САД им го доделува на научниците во рана кариера.
Свет
Зеленски бара конкретни чекори против Русија
Украинскиот претседател Володимир Зеленски ги повика сојузниците на Украина да му дадат поддршка на Киев и да и покажат на Русија дека војната е бесмислена, пред клучниот самит на Европската унија на кој треба да се разговара за замрзнатите средства на Русија.
„Исходот од овие состаноци – исходот за Европа – мора да биде таков што Русија ќе почувствува дека нејзината желба да продолжи со борбите следната година ќе биде бесмислена бидејќи Украина ќе има поддршка“, рече Зеленски во своето вечерашно обраќање.
Тој ги повика украинските партнери да донесат одлука за користење на речиси 250 милијарди долари замрзнати руски државни средства во Европската унија, од кои повеќето се чуваат во белгискиот Euroclear, за поддршка на заем за Украина.
Владите на ЕУ минатата недела се согласија да ги задржат средствата замрзнати до понатамошно известување, наместо да гласаат на секои шест месеци дали да го продолжат статусот.
Некои европски лидери се спротивставија на планот, плашејќи се дека тоа би можело да претставува правни ризици за нив.
„Ни треба сите наши партнери да имаат храброст да ја видат вистината, да ја признаат вистината и да дејствуваат соодветно“, рече Зеленски. Тој додаде дека постапките на Русија покажуваат дека таа има намера да продолжи да се бори следната година.
„Сојузниците во Соединетите Американски Држави често велат дека се чини дека Русија сака да ја заврши војната. Но, Русија испраќа сосема поинаква реторика и сигнали, вклучително и официјални наредби до својата војска“, рече Зеленски.
фото/депозитфотос

