Свет
Техеран се соочува со историска водна криза: „нултиот ден“ сè поблиску
Иранскиот главен град Техеран најверојатно е само на неколку недели од таканаречениот „нулти ден“, предупредуваат експертите – денот кога чешмите ќе пресушат во големи делови од градот, додека земјата се соочува со сериозна криза во снабдувањето со вода. Клучните резервоари се празни, некои од најдлабоките се сведени на плитки езерца, додека властите се борат да ја намалат потрошувачката на вода, а жителите очајно се обидуваат да ја зачуваат за да избегнат катастрофа.
„Доколку денес не донесеме итни одлуки, во иднина ќе се соочиме со проблем што нема да можеме да го решиме“, изјави иранскиот претседател Масуд Пезешкијан.
„Не е новост дека Иран складира вода поради сушата. Но, разликата сега е што оваа криза го погодува главниот град “, рече Кавех Мадани, директор на Институтот на Обединетите нации за вода, животна средина и здравје.
Техеран, каде што живеат околу 10 милиони луѓе, би можел целосно да остане без вода ако нивото на потрошувачка не се намали, стравуваат експертите.

Корените на кризата лежат во комбинација од неколку фактори, вклучувајќи, како што велат инженерите, децении лошо управување со водните ресурси и растечка нерамнотежа помеѓу понудата и побарувачката. Сето ова е дополнително влошено од климатската криза , пишува „CNN“.
Иран моментално поминува низ една од најлошите суши во својата историја – петта година по ред.
Земјата се соочува и со неподносливи топлотни бранови. Овој месец, температурите во некои делови од Иран достигнаа повеќе од 50 степени Целзиусови, според климатологот и историчар на метеоролошки податоци Максимилијан Херера. Според веб-страниците за временска прогноза, еден ден во јули се забележани нереални 65 степени, што го прави Иран едно од најжешките места на земјата. Од друга страна, има се помалку дождливи денови – за 40 проценти оваа година, ако се спореди со претходната.
„Како одговор на кризата, властите го намалија притисокот на водата во Техеран за речиси половина, што влијаеше на околу 80 проценти од домаќинствата“, изјави гувернерот на покраината Техеран, Мохамад Садек Мотамедијан.

Вода се доставува до главниот град на Иран со цистерни, а оние што можат да си ја дозволат набрзина инсталираат резервоари за складирање вода.
Минатата недела, владата прогласи неработен ден во Техеран и други делови од земјата за да заштеди вода и електрична енергија.
„Сега се разгледува можноста за неработна недела, со цел граѓаните да го напуштат градот и со тоа да ја намалат потрошувачката“, кажа портпаролката на владата Фатеме Мохаџерани.

Браната Амир Кабир е една од петте главни акумулации што го снабдуваат Техеран со вода. Нејзиното ниво на водата во акумулацијата падна на најниско ниво во историјата.
Експертите предупредуваат дека нема едноставно решение за оваа криза. Според Кавех Мадани, владата се одлучува за привремени, „фластериски“ мерки, како што се нови проекти за пренасочување на водните текови. Техничките решенија како што се десалинизацијата (отстранување на солта од морската вода) и рециклирањето на отпадните води мора да бидат дел од решението, додаде тој, но „тие решенија само привремено ги ублажуваат симптомите, без да ја решат основната причина“.
Тој се залага за целосна трансформација на економијата – транзиција од земјоделство кое троши огромни количини вода (која моментално сочинува околу 90 проценти од потрошувачката на вода во Иран) кон услужни дејности и индустрија кои имаат значително помал „воден отпечаток“.
Овој вид реформа, вели тој, би бил болен и скап – и економски и политички – и е многу малку веројатен под сегашната влада и со постојните санкции наметнати врз Иран од страна на Соединетите Американски Држави и други земји.
„Ќе има надеж да се избегне „нултиот ден“, доколку Техеран издржи до крајот на септември“, заклучи Мадани.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
Британија ја гради својата прва мала нуклеарна електрана: ќе биде во северен Велс
Велика Британија денес објави дека го избрала северен Велс како локација за својата прва нуклеарна електрана со мал модуларен реактор (SMR), додека продолжува со плановите за проширување на нуклеарната инфраструктура на земјата.
Владата во јуни објави дека ќе потроши 2,5 милијарди фунти (2,8 милијарди евра) за SMR, кои се поевтини и побрзи за изградба од големите нуклеарни централи, во обид да ја зголеми енергетската безбедност и да помогне во исполнувањето на климатските цели.
Одлуката на Велика Британија да го избере Вилфа на Англеси, остров во северен Велс, како локација за својата прва SMR централа беше критикувана од американскиот амбасадор во невообичаено силна изјава пред објавувањето.
Соединетите Американски Држави се залагаа за голем проект во Вилфа, дом на стара нуклеарна централа која беше затворена во 2015 година.
Британската влада изјави дека проширувањето на нуклеарната програма би можело да вклучува изградба на нова голема електрана, додавајќи дека ѝ задала задача на државната компанија GB Energy-Nuclear да пронајде соодветна локација за голема електрана до есента 2026 година.
Во јуни, владата го избра дизајнот на Rolls-Royce за малите реактори. Новите мини-реактори таму ќе снабдуваат еквивалент на три милиони домови и ќе поддржат до 3.000 работни места во локалната заедница за време на изградбата, со планови за поврзување со мрежата во 2030-тите.
Во моментов во изградба се две големи нуклеарни централи во Велика Британија, една во Хинкли Поинт во западна Англија и една во Сајзвел во источна Англија.
фото: принтскрин
Свет
Боинг мора да им исплати 28 милиони долари на семејството на жртва од авионската несреќа
Поротата на федералниот суд во Чикаго во средата наложи Боинг да исплати повеќе од 28 милиони долари на семејството на работничка за животна средина на Обединетите нации која загина во несреќата на Боинг 737 МАКС во Етиопија во 2019 година.
Пресудата за семејството на Шика Гарг е прва во низата тужби поднесени по таа несреќа и уште една во Индонезија во 2018 година, во која загинаа вкупно 346 лица.
Според спогодбата постигната меѓу страните синоќа, семејството на Гарг ќе добие 35,85 милиони долари – целиот износ на пресудата плус 26 проценти камата – а Боинг нема да поднесе жалба, според адвокатите на семејството.
Шанин Спектер и Елизабет Крофорд, кои го застапуваа семејството, во изјава соопштија дека пресудата „обезбедува јавна одговорност за погрешното однесување на Боинг“.
Гарг имала 32 години кога летот 302 на „Етиопијан ерлајнс“ од Адис Абеба, Етиопија, до Најроби, Кенија, се урна само неколку минути по полетувањето, рекоа нејзините адвокати.
Во тужбата се тврди дека авионот Боинг 737 MAX бил неисправно дизајниран и дека Боинг не ги предупредил патниците и јавноста за неговите опасности.
Летото на „Етиопијан ерлајнс“ се урна пет месеци откако авионот на „Лион ер“ од летот 610 се урна во Јаванското Море во Индонезија. Неисправен систем за автоматска контрола на летот придонел за двете несреќи.
фото: принтскрин
Свет
(Видео) Трамп потпиша договор: се стави крај на најдолгата блокада на владата на САД во историјата
Американскиот претседател Доналд Трамп потпиша закон со кој се става крај на најдолгото затворање на владата во историјата на САД, откако Претставничкиот дом гласаше за повторно започнување на помошта за храна, исплата на стотици илјади федерални работници и оживување на контролата на воздушниот сообраќај.
Претставничкиот дом, кој е под контрола на републиканците, го усвои пакетот со 222 гласови „за“ и 209 „против“, при што поддршката на Трамп во голема мера ја држи неговата партија заедно и покрај жестокото противење од демократите, кои се лути што 43-дневното затворање иницирано од нивните колеги од Сенатот не успеа да обезбеди договор за продолжување на федералните субвенции за здравствено осигурување.
Потписот на Трамп на законот, кој Сенатот го одобри претходно оваа недела, би ги вратил федералните работници на работа уште во четврток, иако не е јасно колку брзо ќе продолжат целосните владини услуги и операции.
President Trump signs bill to OFFICIALLY reopen the government, ending the Democrat Shutdown.
Let's get our country WORKING again. 🇺🇸 pic.twitter.com/QJqX90k9sC
— The White House (@WhiteHouse) November 13, 2025
Тоа би го продолжило финансирањето до 30 јануари и би ја одржало федералната влада на добар пат да продолжи да додава околу 1,8 трилиони долари годишно на својот долг од 38 трилиони долари.
„Се чувствувам како да повторно доживеав епизода од „Seinfeld“. Поминавме 40 дена и сè уште не знам каков беше заплетот“, рече републиканскиот претставник Дејвид Швајкерт од Аризона, споредувајќи го однесувањето на пратениците во Конгресот со несреќите во популарната американска ситком серија од 1990-тите.
„Навистина мислев дека ова ќе трае 48 часа: луѓето ќе добијат момент да го искажат својот гнев и ние ќе се вратиме на работа“, додаде тој. „Што се случува сега кога гневот стана политика?“
Крајот на затворањето нуди надеж дека услугите што се критични за воздушниот сообраќај ќе се опорават на време за критичниот бран патувања за Денот на благодарноста, кој е само за две недели. Враќањето на помошта за храна за милиони семејства, исто така, би можело да ослободи простор во буџетите на домаќинствата за трошење, бидејќи сезоната на божиќни шопинг влегува во полн ек.
фото: принтскрин

