Свет
Трамп во говорот пред Конгресот вети реформи и јакнење на моќта и сојузите
Американскиот претседател Доналд Трамп рече во вторникот вечерта по локално време дела е отворен за широката реформа на американскиот систем за имиграцијата, ублажувајќи ја значително својата досегашна антиимиграциска реторика во својот прв претседателски говор пред американскиот Конгрес по турбулентниот прв месец мината во Белата куќа, но ги посочи реформите, јакнењето на сојузите и барањето на нови партнери на САД.
Во обраќањето до нацијата, длабоко поденеле околу неговиот избор, 45-от американски претседател, Доналд Трамп, нагласи дека сака да се фокусира на решавањето на проблемите, со јакнење на американската економија преку големата даночна реформа, вложувањето на билиони долари во инфраструктурни проекти и реформа на системот за здравствена грижа воведен од неговиот демократски претходник Барак Обама, или ткн Обамакер.
По првиот месец на чело на САД кој го одбележа судирот со дел од јавноста околу неговата привремена забрана за влез на американска територија на државјаните на седум доминантно муслимански земји, Трамп во својот говор повика на надминување на овој хаотичен период којшто кај многумина предизвика сомневања во неговите способности успешно да ја води земјaта.
Повика на национално единство, главно зборувајќи умерено избегнувајќи ги нападите врз политичките противници и медиумите.
Реформата на имиграцијата е можна како компромис меѓу републиканците и демократите
Трамп рече дека широкиот план за имиграциски реформи е можен доколку демократите и републиканците се подготвени да постигнат компромис. Нагласи дека системот би требало да биде втемелен на способностите и на достигнувањата, а не на доаѓањето на неквалификувани имигранти, Рече и дека таа реформа треба да ги зголеми платите на Американците и да им помогне на бројни семејства да влезат во ткн средна класа.
„Верувам дека стварната и позитивна имиграциска реформа е можна доколку се фокусираме на следните цели: подобрување на работните места и платите за Американците, јакнење на националната безбедност и обновување на почитувањето на нашите закони“, рече републиканскиот претседател, кој во текот на предизборната кампања во текот на ланската 2016 година заземаше остар став кон имигрантите, во прв ред дека тие „им ги крадат“ работните места на Американците.
Трамп во текот на првите седмици минати во Белата куќа повторуваше дека ќе го изгради ветениот ѕид на границата со Мексико и ќе ги забрза депортациите на илегалните доселеници, во прв ред на оние кои се судриле со законите. Истовремено покажа, пак, разбирање за децата коишто влегле во САД заедно со родителите, „сонувачите“ кој засега се заштитени од ланските укази кои ги потпиша Обама, а Трамп уште не ги поништи.
За новото поглавје на американската големина
Трам во својот говор ги повика Американците да се обединат зад неговите политики, за да се испише „ново поглавје на американската големина“. Рече дека сака да спроведе голема даночна реформа којашто би го олеснила товарот врз средната класа и истовремени да ги намали корпоративните даноци, но не изнесе никакви поединости за ваквите планови.
Го повика, исто така, Конгресот во кој доминираат републиканците да го реформираат системот за здравствена грижа кој го воведе неговиот претходник а кој претходно го оцени ниту како достапен, ниту како ефикасен, за да им се овозможи на граѓаните да им се зголеми можноста на избор во здравственото осигурување, да се прошири пристапот до него и да се намалат трошоците. Републиканците, инаку, се поделени околу тоа како да се изведе реформата на Обамакер, додека демократите се единствени околу тоа како треба да се задржи системот кој овозможува здравствено осигурување на милион Американци со пониски примања.
Говорот пред Конгресот новиот американски претседател беше многу поконвеционален од неговиот инаугурален говор на 20-ти јануари, во кој ја отслика мрачната слика на состојбата на американската нација, забележуваат агенциите.
Поддршка за НАТО, јакнење на вооружените сили
Дел од својот претседателски говор Трамп посвети на надворешната политика, истакнувајќи ја својата поддршка на традиционалните американски сојузници во НАТО, но инсистирајќи на тоа дека сојузниците мора да трошат повеќе на одбраната.
„Нашата надворешна политика бара директен, силен и осмислен начин на ангажирање во светот. Токму американското лидерство, темелено на клучните безбедносни интереси, е она што го споделуваме со нашите сојузници ширум светот“, рече Трамп.
Особено се обиде да ги убеди сојузниците во НАТО дека новата американска администрација ќе продолжи да ги негува со децении воспоставените сојузи. Сепак, не ја спомена една од главните причини за загриженоста кај дел од европските сојузници, неговото симпатизирање на рускиот претседател Владимир Путин во текот на предизборната кампања.
Како сигнал за можните настојувања да се постигнат подобри односи со Русија, Трамп порача дека „Америка е подготвена да најде нови пријатели, да воспостави нови партнерства, секаде каде што постои заеднички интерес“.
„Сакаме складност и стабилност, а не војни и судири“ истакна Трамп, додавајќи дека сепак планира силно да ја зајакне американската воена моќ.
„Силно го поддржуваме НАТО, сојузот кој е искован низ врските во текот на двете светски војни, со кои се скршени фашизмот и, и Студената војна во кој е победен комунизмот. Но нашите партнери мора да ги исполнат своите финансиски обврски. И сега, по нашите силни и искрени разговори, почнуваат да го прават токму тоа“, рече Трамп.
Потоа додаде импровизирајќи од говорницата „Всушност, можам да ви кажам дека парите само пристигнуваат. Баш убаво“, но не кажа никакви поединости.
И додека во својот говор се обиде да ги примири американските сојузници, Трам, сепак, јасно даде на знаење дека од нив се очекуваат поголеми придонеси.
„Очекуваме од нашите партнери, без разлика дали се во НАТО, на Блискиот исток или на Пацифик, да преземат директна и смислена улога, како стратешка така и во воените операции, и да го платат својот чесен дел од трошоците“, порача американскиот претседател.
Трамп, исто така, рече дека заедно со сојузниците ќе работи на уништувањето на џихадистичката Исламска држава, опишувајќи ја оваа радикална исламистичка групација како „мрежа дивјаци кои не ги почитуваат законите“. Го истакна притоа и „нескршливиот сојуз“ меѓу САД и Израел.
Во потрага по нови пријатели
Трамп изјави дека САД ги заштитувале туѓите граници, оставајќи своите отворени. Тој изложи притоа необична, кога станува збор за американските челници, слика на светот, во која Америка иако претендира на лидерство, но истовремено е отворена и за нови партнерства и целосна соработка со своите сојузници.
„Америка е подготвена за нови пријатели и да воспостави нови партнерства, онаму каде што се совпаѓаат заедничките интереси“, рече Трамп.
Истакна, исто така, дека неговата работа е да ја претставува Америка и дека тој ги уважува правата на другите земји да го изберат сопствениот пат.
„Независните земји, имаа најдобар начин да ги изразат ставовите на луѓето. И Америка го уважува правото на сите земји да си го избираат сопствениот пат. Мојата работа се состои во тоа да ги претставувам САД, но знаеме дека Америка е повеќе самодоволна, коа има помалку а не повеќе конфликти“, рече Трамп.
„Ние мораме да се учиме на грешките од минатото, видовме војни и разорувања, кои беснееја низ целиот свет… Единственото долгорочно решение за овие хуманитарни катастрофи е да се создадат услови, за раселените лица да можат безбедно да се вратат во своите домови и да го започнат долгиот процес на закрепнување“, порача американскиот челник.
Повик на единство
Трамп го заврши својот говор со повик на единство, што е типично за обраќањата на американските претседатели во Конгресот, но не беше карактеристично за неговите претходни говори.
„Ние сме еден народ, со иста судбина. Во нас тече иста крв, му одаваме почит на исто знаме, и сите нас не создал единствениот Бог. Размислувајќи вака, оваа вечер можеме да ја гледаме како почеток на новото поглавје на американската величина“, заклучи Трамп./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
ЕУ го предупредува Трамп: Путин мора да одговара за воените злосторства
Висок функционер на Европската Унија предупреди дека мировниот план на Доналд Трамп за Украина не смее да го ослободи Владимир Путин од одговорност за воените злосторства, поставувајќи јасна црвена линија за Брисел за каков било иден договор.
Во едно интервју, европскиот комесар за правда и демократија, Мајкл Мекграт, нагласи дека разговорите за прекин на огнот не смеат да резултираат со тоа што Русија ќе избегне гонење за своите постапки, објави „Политико“.
Коментарите на Мекграт одразуваат длабока загриженост низ цела Европа поради нацрт-договорот на САД, кој наводно вклучувал „целосна амнестија за дела извршени за време на војната“ и планови за брза реинтеграција на Русија во глобалната економија. Таквиот пристап кон рехабилитацијата на Кремљ е спротивен на меѓународната осуда на бројни злосторства, како што се киднапирањето на 20.000 украински деца и бруталните напади врз цивили во Буча, Мариупол и други градови.
„Не мислам дека историјата ќе суди благонаклоно за секој обид да се заборават руските злосторства во Украина“, рече Мекграт. „Тие мора да бидат одговорни за тие злосторства, а тоа ќе биде пристапот на Европската Унија во сите овие дискусии.“
„Ако го направиме тоа, да дозволиме неказнивост за тие злосторства, ќе сееме семе на следната рунда агресија и следната инвазија“, додаде тој. „И верувам дека тоа би била историска грешка од огромни размери.“
Украинските власти започнаа повеќе од 178.000 истраги за наводни руски злосторства од почетокот на инвазијата. Минатиот месец, панел на Обединетите нации откри дека руските власти извршиле злосторства против човештвото со напади со беспилотни летала врз цивили, како и воени злосторства со присилно преместување и депортација.
„Не можеме да се откажеме од правата на жртвите на руската агресија и руските злосторства“, рече Мекграт. „Милиони животи се одземени или уништени, а луѓето се насилно отстранети, а имаме изобилство докази.“
Додека ЕУ работи со партнерите за формирање специјален суд за кривично дело агресија, а Меѓународниот кривичен суд издаде налог за апсење на Путин во март 2023 година за нелегална депортација на деца, Трамп и неговиот тим покажаа мал интерес за негово гонење.
Претседателот на САД постојано го опишува својот руски колега во позитивно светло, зборувајќи за „добри разговори“ и надежи за нови економски и енергетски партнерства. Двајцата лидери, исто така, наводно разговарале за организирање хокеарски натпревари меѓу САД и Русија по завршувањето на војната.
Овој тон продолжува и во нацрт-мировниот план од 28 точки што неодамна го презентираше тимот на Трамп. Во документот се наведува дека „Русија ќе биде реинтегрирана во глобалната економија“ и се повикува на нејзино враќање во групата Г8, од која беше исклучена во 2014 година по анексијата на Крим.
Планот, исто така, предвидува склучување долгорочен договор за економска соработка меѓу САД и Русија во клучни сектори како што се енергетиката, инфраструктурата, вештачката интелигенција и рударството на ретки метали.
Планот на САД, исто така, предлага постепено укинување на санкциите врз Русија, но европските лидери инсистираат дека одлуката за санкциите на ЕУ е исклучиво нивна одговорност. Сепак, не сите членки на ЕУ го делат истиот став.
Унгарија постојано блокираше нови пакети санкции, особено оние поврзани со нафтата и гасот од кои зависи. Во исто време, истакнати политичари во Германија ја споменаа можноста за укинување на санкциите врз гасоводот „Северен тек“.
фото/епа
Свет
(Видео) Незапаметени поплави во Индонезија: 440 мртви, повеќе од 400 лица се водат како исчезнати
Азија е погодена од разорни поплави кои одзедоа стотици животи и загрозија милиони луѓе. Во Индонезија, спасувачките екипи се тркаат со времето за да пронајдат најмалку 400 исчезнати лица за кои се стравува дека се закопани во лизгање на земјиштето откако циклонските дождови го опустошија регионот пред речиси една недела.
Властите потврдија дека бројот на жртви само на островот Суматра надмина 440, додека бурите и обилните дождови низ Тајланд, Малезија, Филипините и Шри Ланка убија повеќе од 900 луѓе овој месец.
Heart-breaking devastation in North Sumatra, Indonesia 💔🇮🇩. At least 442 dead after floods and landslides hit Huta Garoga. The aftermath looks like a tsunami, leaving communities in shock.#ClimateImpact #EmergencyAidpic.twitter.com/L7nxvq601g
— Naji Ali (@naji1_ali) December 1, 2025
Индонезија е погодена од исклучително редок тропски циклон, Сенјар, кој предизвика катастрофални лизгања на земјиштето, однесе домови и поплави илјадници згради. Според Националната агенција за управување со катастрофи, луѓе се водат како исчезнати во провинциите Ацех, Северна Суматра и Западна Суматра. Помошта се испраќа по воздушен и морски пат, но некои села се уште се отсечени, а има и извештаи за кражба на храна и вода, објавува Би-Би-Си.
The number of people killed by floods and landslides in Indonesia has risen to 442https://t.co/tTyl0URZKz
— پولیس راډیو / Policeradio.af (@MOIPoliceRadio) December 1, 2025
Уништувањето е предизвикано од исклучително голем и долготраен систем на грмотевици, изјави Ерма Јулихастин, експерт за клима во Националната агенција за истражување и иновации на Индонезија. Таа истакна дека просечните месечни врнежи од дожд за погодените области се околу 150 мм, додека некои области ја регистрирале таа количина само за еден ден.
„Ако падне над 100 мм за еден ден, тоа е екстремно, особено ако достигне 200 мм“, рече Јулихастин. Според неа, на 23 ноември, на западниот брег на Суматра паднале 160 мм дожд, а еден ден подоцна, на 24 ноември, дури 226 мм.
Devastating footage aftermath of terrible floods in Huta Godang, South Tapanuli, North Sumatra, Indonesia 🇮🇩 pic.twitter.com/efDxr5lQlW
— Disaster News (@Top_Disaster) November 30, 2025
Југоисточна Азија се соочува со некои од најлошите поплави во историјата. Покрај Индонезија, циклонот Сенјар донесе обилни дождови и лизгање на земјиштето во Тајланд и Малезија, каде што загинаа околу 170 лица. Уште три лица загинаа во Виетнам додека се приближуваше тропската бура Кото, додека претходно минатиот месец дождовите во таа земја веќе одзедоа најмалку 90 животи.
фото/епа
Регион
Откажан концертот на Аца Лукас на Јахорина; Додик: Тој го повреди српскиот народ
Концертот на српскиот пејач Аца Лукас што требаше да се одржи на 12 декември во Олимпискиот центар во Јахорина беше откажан. Причината за откажувањето е фотографијата на која пејачот е во друштво на поранешниот воен командант на Армијата на РБиХ, Насер Ориќ.
„Фотографијата предизвика загриженост и возбуда кај јавноста во Република Српска. Јавноста ќе биде навремено информирана за новиот изведувач кој ќе настапи наместо најавениот, додека сите други програми во рамките на Скијачкото отворање ќе бидат реализирани според планот“, се вели во соопштението на Олимпискиот центар.
]Фотографијата објавена од самиот Ориќ предизвика бурни реакции. Тоа го вознемири претседателот на Сојузот на независни социјалдемократи (СНСД) и до неодамна претседателот на Република Српска, Милорад Додик.
„Аца Лукас длабоко нè повреди сите нас во Република Српска со поврзувањето со Насер Ориќ. Злосторствата што Насер Ориќ и неговите војници ги извршија против српскиот народ во областа на Сребреница и Братунац беа монструозни, и затоа Лукас, фотографирајќи се со него, длабоко ги повреди потомците на жртвите и српскиот народ.
По овој чин, Аца Лукас го изгуби кредибилитетот за каков било иден настап во Република Српска, особено на отворањето на зимската сезона во Јахорина“, напиша Додик на X.
Насер Ориќ е бошњачки воен командант кој ја предводеше одбраната на енклавата Сребреница за време на војната во Босна и Херцеговина. За Бошњаците, тој е симбол на одбраната на Сребреница од српските сили до нејзиниот пад во јули 1995 година.
Во исто време, многу Срби го сметаат за одговорен за злосторства против српските цивили во околните села во текот на 1992 и 1993 година.
Тој беше обвинет за воени злосторства против Србите од страна на Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија (МКТЈ) во Хаг, но беше ослободен во 2008 година. Судот заклучи дека, иако злосторствата биле извршени, не е докажано дека Ориќ лично ги наредил или можел да ги спречи.
Подоцна беше уапсен во Швајцарија по српска потерница, но исто така беше ослободен од сите обвиненија по судењето во Босна и Херцеговина.
Ориќ го бранеше Лукас во интервју за Аваз вчера. „Гледам дека сега прават предавник од човек. Јадицата и мотиката беа кренати, а јас му се приближив и го замолив за фотографија. Верувам дека тој дури и не знаеше кој сум. Тоа е толку апсурдно, и на крајот на краиштата, јас не сум воен злосторник, туку почесен војник на Армијата на Република Босна и Херцеговина кој беше ослободен од сите обвиненија во Хаг“, забележа тој.
Тој истакна дека немало лоша намера и дека фотографијата е направена на забава во куќата на заеднички пријател.
„Го сакам Аца, ја почитувам неговата работа и неговите песни, едноставно сакам да го слушам човекот како пее и тоа е сè. Гледам дека и Додик се огласи и бара на Аца да му се забрани да учествува на концертот. И Додик знае дека и јас бев добар за него и му се јавив кога му требав. Тој многу добро знае за што зборувам“, тврди Ориќ.
Лукас се огласи преку Инстаграм по веста за откажувањето на концертот.

„Никогаш не побарав поддршка од Милорад Додик! Тој го направи тоа неколку пати, и ја доби! Жал ми е што Миле денес е само претседател на една партија. Не ги делам луѓето по националност, религија или боја на кожа, а најмалку од сè, не ги прашувам моите обожаватели кои доаѓаат да се сликаат со мене за нивните лични карти да ги знаат нивните имиња.
Никогаш не учествував во ужасите на војната! Никогаш не учествував во поделбата на луѓето и земјите затоа што ги сакам сите луѓе на светот! И во секој агол од планетата каде што пеев, бев достоен претставник на мојот народ и на сите други народи на Балканот“, рече Лукас.
фото/инстаграм

