Свет
Шведската опозиција бара одговори за наводната шпионажа на САД
Во неочекуван сојуз, Левицата и шведските демократи, кои ги претставуваат спротивните краеви на шведскиот политички спектар, се здружија во барањето одговор од владата за наводната шпионажа на САД, пренесува „Спутник“.
Данското радио претходно објави извештај за укажувачи од Одбранбената разузнавачка служба на земјата (ФЕ) за шпионирањето на Националната агенција за безбедност на САД (НСА) против данската, норвешката и шведската одбранбена индустрија преку пристап до Центарот за податоци на островот „Амагер“ крај Копенхаген. Оттаму, НСА, наводно, го таргетирала интернет-сообраќајот од министерствата и одбранбените компании, како данската „Терма“ и шведската „Сааб“.
Според дански извори, шпионажата се случила во исто време кога данската држава ја почнала последната рунда набавки на борбени авиони, во која претендент бил „грипен“ на „Сааб“. Данската држава на крајот купи 27 борбени авиони „Ф-35“ произведени во САД.
Пратеникот на Левицата, Хакан Свенилинг, ја праша министерката за надворешни работи од редовите на социјалдемократите, Ен Линд, какви мерки презеле министерот и владата воопшто во врска со пријавената шпионажа, а пратеникот од Демократската партија во Шведска, Бјорн Содер, побара одговор од министерот за одбрана, Петер Хултквист.
„Ова можеби влијаеше на шведската одбранбена индустрија на многу негативен начин и мора да се разјасни“, објасни Шодер за националниот радиодифузер СВТ нагласувајќи дека владата многу бавно дејствува.
Како одговор министерот за внатрешни работи од редовите на социјалдемократите, Микаел Дамберг, истакна дека владата ја чека истрагата на Данска и дека тој не може да ја коментира точноста на информациите што се појавија во медиумите.
„Од друга страна, се разбира, јас и соодветните шведски власти со голем интерес ја следиме данската истрага“, рече Дамберг уверувајќи дека владата многу сериозно ги сфаќа сите форми на шпионажа против Шведска.
Норвешка претходно почна разговори со Данска во врска со обвинувањата за шпионажа на ниво на министри за одбрана. Според данското радио, НСА го користела центарот за податоци „Амагер“ со неговиот систем Xkeyscore, што го открил свиркачот Едвард Сноуден во 2013 година и што е клучна карактеристика на целиот апарат за пресретнување на НСА. Програмата овозможува голема количина податоци преку фибер-каблите да се просејуваат со помош на клучни зборови, како што се имиња на луѓе на врвни позиции во целните организации.
Основана во 1937 година, „Сааб АБ“ е една од водечките шведски компании за одбрана. Помеѓу 1947 и 1990 година служеше како матична компанија на реномираниот производител на автомобили „Сааб аутомобиле“.
Нејзиниот главен фокус, сепак, се борбени авиони, борбено оружје, ракетни системи, торпеда, сензорски системи и подземни возила без екипаж, како и решенија за надзор од воздух, радари и средства за електронска борба. Со речиси 17.000 вработени, „Сааб“ се смета за столб на шведскиот воено-индустриски комплекс.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
(Видео) Борбен авион се урна на аеромитинг во Дубаи
Индиски борбен авион „Теџас“ се урна денеска за време на аеромитинг во Дубаи, при што загина неговиот пилот, соопштија индиските воздухопловни сили (IAF).
Борбениот авион летал на ниска надморска височина околу 14:15 часот по локално време пред да се сруши и да експлодира во огнена топка, според сведоци. Снимките од местото на настанот покажуваат црн чад што се издига од зад оградената писта.
My heart is heavy 💔…
Such a devastating moment at the #DubaiAirShow. India’s fighter jet #Tejas crashed tragically today, leaving everyone in shock and sorrow. 🙏😔
May God watch over the pilot. Prayers for safety and strength 🙏 pic.twitter.com/LXNC8VXK42
— Daphi (@Dafi_syiemz) November 21, 2025
„Формиран е истражен одбор за да се утврди причината за несреќата“, соопшти IAF.
Ова е втор познат пад на борбен авион кој е напојуван од мотори на „Џенерал Електрик“ и е клучен за напорите на Индија да ја модернизира својата флота на воздухопловните сили, која е составена претежно од руски и поранешни советски борбени авиони. Првата несреќа се случи минатата година за време на вежба во Индија.
Несреќата се случи на последниот ден од најголемиот авијациски настан на Блискиот Исток, кој започна во понеделникот.
Свет
Европските лидери на итен телефонски разговор со Зеленски за мировниот план на САД
Се очекува европските лидери да одржат итни разговори со украинскиот претседател Володимир Зеленски за мировните планови на САД.
„Блумберг“ објави дека се очекува голем број европски лидери – вклучувајќи го Британецот Кир Стармер, Французинот Емануел Макрон и Германецот Фридрих Мерц – да се приклучат на итен телефонски повик со Зеленски напладне по европско време за да разговараат за предлогот на САД и Русија за завршување на војната.
Ројтерс, исто така, потврди дека Мерц се откажал од планираниот настан за да го ослободи својот распоред за да се придружи на телефонскиот повик.
Се очекува понатамошен состанок на маргините на самитот на Г20 во Јужна Африка во сабота, објави „Блумберг“.
Германскиот таблоид „Билд“ информира дека се очекува Мерц да има телефонски разговор не само со Зеленски, туку и со американскиот претседател Доналд Трамп.
Претходно, САД подготвија мировен план за Украина и Русија кој содржи 28 точки, а предвидува Украина да се откаже од дополнителни територии на исток, да ја ограничи армијата и формално да се откаже од членството во НАТО, објави Аксиос.
Германскиот министер за надворешни работи Јохан Вадефул денес изјави дека верува оти планот поддржан од Соединетите Американски Држави за завршување на војната во Украина е само список на прашања што треба итно да се разгледаат меѓу Украина и Русија, истакнувајќи дека тоа не е конечен план.
Тој изјави дека имал долг телефонски разговор со специјалниот претставник на САД, Стив Виткоф.
„Сè е сè уште во состојба на флуктуација, а американскиот државен секретар Марко Рубио, исто така, рече дека разговорите подразбираат составување список на теми и опции што сè уште треба да се разгледаат и дискутираат“, рече Вејдфул во емисијата „Хојт џурнал“ на телевизискиот канал „ЗДФ“.
Вејдфул оцени дека секој обид да се доведат двете страни на преговарачка маса е достоен за поддршка.
„Ставот на Германија е европска позиција, што значи дека ја поддржуваме Украина. Сакаме да се осигураме дека Украина може да разговара за овие прашања од позиција на сила“, рече Вејдфул, цитиран од Танјуг.
Приказната за можната промена на границите и успехот на Русија во нејзината агресија не е нешто прифатливо за Украина, изјави денес амбасадорката на Украина во Соединетите Американски Држави, Олга Стефанишина.
На Глобалниот самит на жените 2025 во Вашингтон, Стефанишина нагласи дека територијалниот интегритет на Украина и промената на границите на Украина не можат да бидат на преговарачката маса.
„Да се каже дека Украина ги менува своите граници и дека Русија успева во својата воена агресија не е прифатливо. Секако, загрозувањето на независноста на Украина и дозволувањето на Русија да има мислење за нова агресија не е прифатливо“, додаде таа, пренесува Укринформ.
Стефанишина нагласи дека „ако сме сериозни во врска со 28-те руски точки, тие навистина немаат смисла“.
„Мислам дека сме сигурни во себе и го поддржуваме лидерството на претседателот (САД) Трамп, но лично сум загрижена што Русите секогаш избегнуваат разговор лице в лице. Мојот најголем страв е дека Русите ќе продолжат да го одложуваат процесот и да играат тактички игри“, рече таа.
Вршителката на должноста амбасадор на САД, Џули Дејвис, претходно изјави дека таа и секретарот на американската армија, Ден Дрискол, во четвртокот имале исклучително конструктивни дискусии со украинското раководство за прекин на војната.
„Европската унија ќе продолжи да ја поддржува Украина, бидејќи Украина е жртва на агресија“, изјави денес претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен и истакна дека санкциите против Русија предизвикуваат штета на нејзината економија.
„Украина може да смета на нас, бидејќи ова не е само агресија против Украина, туку агресија против принципите на Повелбата на ОН“, изјави Фон дер Лајен во говор во Јоханесбург, каде што присуствува на самитот на Г20, пренесува Ројтерс.
Според неа, ЕУ воведе 19 пакети санкции и тие имаат ефект.
„Ова може да се види кога ќе се погледнат растечките проблеми на руската економија – галопирачка инфлација, растечки каматни стапки и прегреана воена економија. Полека, но сигурно, податоците покажуваат дека санкциите функционираат“, нагласи фон дер Лајен.
Првиот самит на Г-20 на африканскиот континент се одржува во Јоханесбург.
Свет
Јапонија одобри делумно рестартирање на најголемата нуклеарна централа во светот
Гувернерот на Ниигата, Хидео Ханазуми, одобри делумно рестартирање на нуклеарната централа „Кашивазаки-Карива“, најголемата во светот по капацитет, јави „Ројтерс“. Со тоа се отстранува последната голема пречка за ТЕПКО, кој планира повторно да ги активира реакторите 6 и 7. Ханазуми најави гласање доверба во префектурното собрание и истакна дека остануваат прашања поврзани со безбедноста и со подготвеноста за инциденти.
Двата реактора имаат капацитет од 2.710 MW, околу една третина од вкупниот капацитет на електраната. ТЕПКО веќе ги заврши инспекциите на реакторот 6, што би било прво рестартирање на компанијата по Фукушима во 2011 година.
Одлуката доаѓа во услови на растечка побарувачка за електрична енергија во Јапонија. Аналитичарите проценуваат дека вклучувањето на реакторот 6 би можело да го намали увозот на ЛНГ до 4 милиони тони во 2026 година. ТЕПКО во меѓувреме се соочува со критики за неправилно ракување со доверливи документи во централата.

