Свет
Безбедносните аналитичари не се оптимисти: договорот ќе биде тешко да се спроведе, Нетанјаху може да се откаже ако се загрози неговата позиција

Израел и Хамас постигнаа договор за првата фаза од мировниот план предложен од американскиот претседател Доналд Трамп. Прекинот на огнот, размената на заложници и затвореници и повлекувањето на израелската армија се првите чекори кон можен крај на разорната двегодишна војна во Газа. Велдин Кадиќ од Факултетот за политички науки, Оддел за студии за мир и безбедност, за N1 изјави дека ова е повеќе прекин на непријателствата, размена на затвореници и мало повлекување на Израелските одбранбени сили (ИДФ) до договорената граница, но не верува дека целиот договор ќе може да се спроведе.
Сепак, тој истакнува дека овој договор е важен затоа што имавме секојдневни страдања на луѓето во Газа кои, според мислењата на релевантните меѓународни организации, Меѓународниот суд на правдата и разни експерти за геноцид, ги имаа сите карактеристики на геноцид.
„Ова суспендирање на борбата што сега ја имаме на сила е важно, без оглед на фактот што верувам дека договорот не може да се спроведе, бидејќи во добра мера потсетува на договорот што беше договорен, мислам, во јануари оваа година, односно кој многу брзо пропадна, а кој делумно беше поддржан од администрацијата на Трамп. Но, договорот одеднаш пропадна во еден момент“, рече Кадиќ.
„САД се гарант на договорот, но се пристрасни – тоа е проблемот“
Иако сите со нетрпение го очекуваа крајот на војната, Газа повторно беше бомбардирана синоќа. Останува прашањето за каков договор станува збор, ако се крши примирјето.
„Значи, истото беше и во првата фаза, во првиот мировен договор од јануари. Значи, беше склучено примирје, кое веднаш почна да се крши. А сега има еден проблем, односно со целиот овој процес, кој е клучен на некој начин – гарант на овој договор се Соединетите Американски Држави, кои се многу пристрасни кон Израел. Ова е она што медијаторот никогаш не треба да го прави во мировниот процес. Единствената сила што врши влијание врз Израел се САД. Тие делумно го користат и го принудуваат, може да се каже, на некој начин, за овој мировен договор. Меѓутоа, ако има какви било провокации, без оглед на тоа кој е виновен, јасно е на чија страна ќе бидат САД. На пример, утрово ги прочитав вестите дека името на палестински затвореник, кој е многу важен за Хамас, е отстрането од списокот на луѓе што треба да бидат ослободени, уште од самиот почеток, за што САД се пристрасни до тој степен што можам да најдам некаков изговор за тоа, обвинувањето на Хамас, дека не направил нешто, дека не ослободиле доволно“, изјави тој.
„Тешко е да им се верува на САД“
Тој рече дека Хамас е доста внимателен со ослободувањето на преостанатите израелски затвореници што ги има, а побарале и одредени безбедносни гаранции од САД.
„Во текстот што го прочитав, се наведува дека Хамас се согласил на ова затоа што добил американски безбедносни гаранции врз основа на кои верува дека Израел би можел да се држи до договорот. Сепак, упорно велам во овој процес, проблемот е затоа што клучниот посредник е држава која е многу пристрасна кон Израел, која го етикетира Хамас како терористичка организација, и тешко е Хамас да им верува на САД во такви околности“, рече безбедносниот аналитичар.
„Ако Нетанјаху процени дека договорот ја загрозува неговата политичка моќ – ќе го напушти“
Сепак, прашањето е колку може да му се верува на Бенјамин Нетанјаху, со оглед на тоа што го прекршил во минатото. Кадиќ рече дека сега Хамас и Нетанјаху процениле дека некаков вид примирје е подобар за нив отколку продолжувањето на кризата.
„Намерно го користам зборот Нетанјаху, а не Израел, бидејќи постои голем отпор во рамките на израелската влада кон овој договор. Значи, тој е создаден во околности кога Хамас е ослабен, но далеку од поразен, а од друга страна имате зголемени меѓународни критики кон Израел, иако постигнувањето на нивните цели сè уште не е видливо на хоризонтот. Сега, во такви околности, ми се чини дека обете страни процениле дека некаков вид одмор или прекин на огнот е добра опција за обете страни. Сепак, политичките противници на Нетанјаху го критикуваа за овој минат договор, дека тој многу често знае како да го предаде договорот ако процени дека тој го загрозува неговиот политички опстанок. Израел се соочува со избори следната година, и дури сега владата е на доста несигурни колена, па ако Нетанјаху процени дека во одреден момент договорот ја загрозува неговата политичка моќ, сосема е јасно дека ќе се откаже од него бидејќи неговиот опстанок на власт е сигурно поважен за него од прекинот на огнот за кој зборуваат сега“, нагласи тој.
Фото: принтскрин
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Нетанјаху: Договорот за Газа не беше можен порано

Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху изјави дека сегашниот договор за размена и прекин на огнот во Појасот Газа не можел да се постигне порано и дека тоа е овозможено со комбинација од воена сила и „дипломатски притисок“, првенствено од претседателот на Соединетите Американски Држави, Доналд Трамп.
„Хамас никогаш не се согласи да ги ослободи сите наши заложници додека бевме длабоко во Газа“, рече Нетанјаху, додавајќи дека движењето го прифатило договорот само „кога го почувствувало мечот на вратот“, објави „Тајмс оф Израел“.
Премиерот оцени дека планот на Трамп го изолирал меѓународно Хамас и дека токму овој притисок, во комбинација со воените акции на израелската армија, го принудил Хамас да направи отстапки.
Нетанјаху рече дека приоритет на израелската влада е ослободувањето на заложниците. Тој најави дека телата на убиените заложници ќе бидат вратени „за еврејски погреб“.
Во своето обраќање, премиерот му се заблагодари на американскиот претседател „за неговото светско лидерство“ и неговите „постојани напори за изготвување план за враќање на израелските заложници“.
„Уште еднаш, тој го докажа своето пријателство кон нашиот народ, кон нашата земја“, истакна Нетанјаху.
Тој, исто така, им се заблагодари на врвните помошници на Трамп, специјалниот пратеник Стив Виткоф и неговиот зет, Џаред Кушнер, како и на израелскиот министер за стратешки прашања Рон Дермер и неговиот преговарачки тим, пренесува Танјуг.
Нетанјаху ги пофали силите на Израелските одбранбени сили и ги призна жртвите на семејствата на загинатите, истакнувајќи дека сирените и загубите во текот на претходните две години го претворија празникот Симхат Тор во ден на национална жалост, додека сега се надева дека празникот ќе стане „ден на национална среќа“ со враќањето на киднапираните.
Премиерот рече дека Израел „постигнува огромни победи што го менуваат лицето на Блискиот Исток“ во војната, но предупреди дека конфликтот не е завршен и дека остануваат значајни предизвици. Тој најави дека во следните фази, Хамас ќе биде разоружан, а Газа ќе биде демилитаризирана.
Нетанјаху, исто така, ги отфрли тврдењата на аналитичарите и новинарите дека враќањето на сите заложници не е можно без значителни отстапки кон барањата на Хамас.
Тој рече дека верува оти „силен воен притисок во комбинација со силен дипломатски притисок“ ќе овозможи враќање на сите заложници и дека, како што вели, тоа е сторено.
Фото: принтскрин
Свет
На секои девет дена, ЕУ добива нов милијардер

Европската унија доби 39 нови милијардери оваа година, а вкупното богатство на милијардерите во земјите-членки се зголеми за повеќе од 400 милијарди евра, според новиот извештај на невладината организација Оксфам.
Ова значи дека во ЕУ се раѓа нов милијардер во просек на секои девет дена и дека нивното вкупно богатство се зголемило за повеќе од две милијарди евра секој ден во првата половина од оваа година.
ЕУ има 487 милијардери, чие вкупно богатство се зголемило за 405 милијарди евра, достигнувајќи 2,3 илјади милијарди евра на крајот на јуни.
Најбогатите 3.600 Европејци поседуваат богатство колку и најсиромашните 181 милион, што е еквивалентно на населението на Германија, Италија и Шпанија заедно, според извештајот, во кој се истакнува дека даночните политики низ целиот континент им помогнале на супербогатите да го задржат и зголемат своето богатство.
„Го поврзавме со даночниот систем, бидејќи ова не е случајност. Оваа нееднаквост во богатството е поврзана со политички избори – а особено со неправедниот даночен систем“, рече авторката на извештајот Кјара Путатуро за Политико.
Според неа, даночниот систем во ЕУ е дизајниран на таков начин што најголемиот дел се собира од обичните граѓани – осум од секои 10 евра даночни приходи биле платени од обичните граѓани преку данок на промет и данок на доход.
Девет проценти од вкупните даночни приходи во земјите од ЕУ ги плаќаат компаниите, а само 0,4 проценти доаѓаат од данок на богатство.
Во соопштението на Оксфам се наведува дека платите се оданочуваат со повисока стапка во просек, додека инвестициите и холдинг компаниите се оданочуваат со пониски стапки, што ги прави богатите уште побогати.
Оксфам истакнува дека 10 земји од ЕУ немаат данок на наследство и дека само една членка, Шпанија, има данок на нето богатство.
„Ова значи дека супербогатите често плаќаат многу пониска ефективна даночна стапка на нивниот приход и богатство од обичните луѓе“, се вели во соопштението.
Оксфам, исто така, укажува дека поголемиот дел од новото богатство оди во приватни џебови, а не во јавни буџети и дека европските влади станале релативно посиромашни.
Додека во 1990-тите владите поседувале околу 10 проценти од вкупното богатство, сега тој е само шест проценти.
Доколку владите го задржале тој удел, според проценката на Оксфам, земјите од ЕУ ќе имале дополнителни 3,6 илјади милијарди евра во 2023 година за инвестирање во јавни услуги, училишта и болници.
Извештајот на Оксфам „Европска агенда за оданочување на супербогатите“ беше објавен пред состанокот на европските министри за финансии, каде што ќе разговараат за начините за финансирање на буџетот на ЕУ.
Оксфам наведува дека Европската комисија треба да направи план за оданочување на богатите поединци преку зголемување на транспарентноста преку европскиот регистар на имот.
Комисијата, исто така, треба да се обиде да воспостави заеднички стандарди за даноци на капитална добивка, на пример колку би платило едно лице кога продава акции.
Фото: принтскрин
Свет
(Видео) Реки од луѓе се упатуваат кон северна Газа

Десетици илјади Палестинци се упатија кон северна Газа откако израелската војска соопшти дека стапил на сила договорот за прекин на огнот. Почетокот на израелската офанзива во Газа по нападот на Хамас на 7 октомври предизвика околу еден милион Палестинци да избегаат од северниот дел на регионот.
Првичното повлекување на израелските сили од делови од градот Газа, кое започна денес, го откри ужасниот обем на уништување на станбените области и клучната инфраструктура. Цели населби се сведени на урнатини, објави агенцијата Анадолу. Нивното преместување се одвива по таканаречената Жолта линија во Појасот Газа, во согласност со договорениот договор за прекин на огнот.
Tens of thousands of Palestinians are walking back to Gaza City as Israel's military begins its withdrawal following the ceasefire agreement.
Al Jazeera’s @TareqAzzoum is there, watching what he described as ‘an endless tide of humans.’ pic.twitter.com/vvjDc2tbIP
— Al Jazeera English (@AJEnglish) October 10, 2025
Меѓу најтешко погодените области е областа околу џамијата Саид Сијам во населбата Шеик Радван, во северна Газа.
🇵🇸🇮🇱 Gaza residents are returning to north after the partial Israeli withdrawal. pic.twitter.com/hZyCquixOY
— MAKS 25 🇺🇦👀 (@Maks_NAFO_FELLA) October 10, 2025
Станбените згради во областа или се целосно срушени или се структурно нестабилни и непогодни за живеење од тешкото артилериско гранатирање. Слична судбина го снајде и источниот дел од Шеик Радван, каде што се уништени цели блокови згради и се уништени главните патишта, според агенцијата.
Според достапните информации, израелската армија наводно извршила интензивни операции за рушење и бомбардирање во неколку населби, вклучувајќи го и претходно споменатиот Шеик Радван, пред да започне повлекувањето. Дополнителни снимки, исто така, документираат сериозни штети во областа Ал-Наср, северозападно од градот, каде што илјадници домови се уништени или напуштени.
Според извештаите на израелските медиуми, израелската армија денес започна постепено повлекување на своите трупи од Појасот Газа. Се очекува повлекувањето до локациите наведени во планот на американскиот претседател Доналд Трамп за завршување на војната да биде завршено во рок од 24 часа.