Свет
Би-би-си: Воведувањето царини е најголемата коцка во политичката кариера на Трамп

Политичките ставови на Доналд Трамп се менуваа со децении, но една работа остана иста – од 1980-тите, тој тврди дека царините се најдобриот начин за зајакнување на американската економија. Сега тој реши со овој потег да го стави на линија својот претседателски мандат и политичката кариера.
Актуелниот американски претседател најави воведување големи царини за увоз од голем број земји, вклучително и американски сојузници, конкуренти и противници.
Во говорот што беше мешавина од славење и самопофалба, Трамп потсети на неговата долгогодишна поддршка за царините и критиките за договорите за слободна трговија како НАФТА и Светската трговска организација.
Тој рече дека очекува отпор од „глобалистите“ и „посебните интереси“, но ги повика Американците да веруваат на неговите инстинкти. „Запомнете, сите предвидувања на нашите противници за трговијата во последните 30 години беа целосно погрешни“, рече Трамп.
Царини до 50 отсто за „најлошите престапници“
Трамп најави дека ќе воведе царини до 50 отсто за „најлошите престапници“. 53 отсто одат за Кина, 20 отсто за Европската Унија и Јужна Кореја, а основната стапка за сите земји ќе биде 10 отсто. Канада засега нема да добие дополнителни царини, но нема да добие ниту олеснување.
Во својот втор мандат, опкружен со советници кои го делат неговиот светоглед и со републиканско мнозинство во Конгресот, Трамп е во позиција конечно да го спроведе она што тој го нарекува „трговска политика насочена кон Америка“. Според него, токму таквите политики ги направија САД богата нација пред повеќе од сто години и ќе го прават тоа повторно.
„Со години, чесните американски граѓани мораа да гледаат одстрана како другите земји стануваат богати и моќни, често на наша сметка“, рече Трамп. „Денес го менуваме тоа. Денес ќе ја направиме Америка повторно голема – и поголема од кога било досега“, додаде тој.
Економски ризик без преседан
Но, економските експерти предупредуваат дека потегот на Трамп може да има катастрофални последици. Тие велат дека високите царини ќе се прелеат на американските потрошувачи преку повисоки цени и може да предизвикаат глобална рецесија.
Поранешниот главен економист на Меѓународниот монетарен фонд, Кен Рогоф, изјави за Би-би-си дека шансите САД, најголемата светска економија, да влезе во рецесија сега се зголемени на 50 отсто.
„Тој само што фрли нуклеарна бомба врз глобалниот трговски систем“, рече Рогоф. „Последиците од царините од ова ниво на увозот во САД се едноставно запрепастувачки“, додаде тој.
Од сојузник во противник
Потегот на Трамп, исто така, се заканува да ги влоши односите со сојузниците. САД се обидуваат да ги зајакнат врските со Јапонија и Јужна Кореја во последниве години како противтежа на Кина. Но, сега овие три земји најавија дека заедно ќе реагираат на американската трговска политика.
Ако успее, Трамп ќе го преобликува глобалниот економски поредок што самите САД помогнаа да се воспостави по Втората светска војна. Ветува дека ќе го оживее американското производство, ќе генерира нови приходи и ќе ја намали зависноста од глобалните синџири на снабдување кои пропаднаа за време на пандемијата на Ковид.
Тоа е амбициозен план и многумина го сметаат за целосно нереален. Но, Трамп, кој опсесивно сака да остави длабока трага во историјата, го гледа ова како можеби неговата најголема можност. Во својот говор тој ден го нарече „ден на американското ослободување“.
Историски ден со неизвесен исход
Сепак, едно е сигурно, доколку Трамп ја спроведе својата најава до крај, тоа ќе биде историски пресврт во американската трговска политика. Прашање е само дали ќе остане запаметен како успех или економски неуспех.
Иако целиот говор беше триумфален и исполнет со самодоверба, малку сомнеж се провлече на крајот.
„Тоа ќе биде ден кога, се надевам, за неколку години ќе погледнете наназад и ќе кажете: знаете што, тој беше во право“, рече Трамп.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Колесник: Складиштата со нуклеарно оружје во Полска ќе станат цели за руски ракети

Локациите на нуклеарно оружје во Полска ќе станат легитимна цел на руската армија, изјави членот на Комитетот за одбрана на државната дума, Андреј Колесник. Тој нагласи дека ваквите провокации од страна на Полјаците би можеле да доведат до трета светска војна.
„Или можеби ќе сфатиме дека мора да започнеме превентивен удар врз нуклеарниот потенцијал што е во Полска? Трета светска војна, светот ќе се сруши – нема опции. Значи, ова е пат што води кон ескалација и на крајот до Трета светска војна. Дали им е потребно? Секој претседател сака да ја покаже својата сила и цврстина. Не мислам дека Полска ќе има корист од ова. Значи, за нас, ова е само уште една цел. Или ќе бидат крстосувачки ракети – нема разлика. Некои [руски] ракети ќе бидат пренасочени кон Полска“, забележа Колесник.
Пратеникот нагласи дека досега Русија беше доста попустлива кон непријателските потези на Полска за распоредување конвенционално оружје.
Развојот на нуклеарниот капацитет би бил пресвртница во односите меѓу двете земји, додаде тој.
„Ќе имаме нови цели на полска територија ако Полска одлучи да стане цел. Претходно бевме попустливи по ова прашање: конвенционално оружје, авијација. Полска порано беше пријателска земја. Но, во изминатите 30 години, тие се направија целосно бескорисни ако одлучат да распоредат нуклеарно оружје на нивна територија“, заклучи Колесник.
Претходно, полскиот претседател Карол Навроцки изјави дека земјата треба да добие пристап до заедничка употреба на нуклеарно оружје од страна на сојузниците. Затоа, Варшава треба да се приклучи на програмата на НАТО за нуклеарно одвраќање.
Фото: принтскрин
Свет
(Видео) Два летачки автомобили се судрија во Кина

Два летачки автомобили од кинескиот производител на електрични возила Xpeng Inc. се судрија во воздух за време на тест лет на аеромитинг во Чангчун, повторно отворајќи прашања за безбедноста на технологијата, објави Bloomberg.
Според Xpeng Aeroht, стартап компанија која стана подружница на Xpeng во 2020 година, едно од таканаречените електрични возила за вертикално полетување и слетување (eVTOL) се запалило при слетувањето, додека другото успеало безбедно да слета.
Flying Car collision in China raised safety concerns for eVTOL Industry for the Urban Air Mobility (UAM) networks while confronting real-world risks.
The flying car collision in Changchun shocked a crowd during an airshow rehearsal on September 16, raising questions on… pic.twitter.com/FdXmJeLtVK
— FL360aero (@fl360aero) September 17, 2025
Снимките од инцидентот покажуваат облак од црн чад што се издига од урнатиот eVTOL на рамно тревно поле, со противпожарни возила во близина. Двата летачки автомобили се приближиле еден до друг и воспоставиле контакт за време на тест летот, а властите оттогаш ја расчистиле областа и започнале истрага за причината, соопшти Xpeng Aeroht.
The XPENG X2 is a two-seater flying car developed by XPENG AEROHT. It adopts an enclosed cockpit with a minimalist teardrop-shaped design. To reduce weight, the XPENG X2 has a complete carbon fiber structure.
Credit: XPENG AEROHT #flyingcars #technology #engineering #evtol… pic.twitter.com/mucyJU12kU
— Wevolver (@WevolverApp) February 7, 2025
Според Bloomberg, инцидентот би можел да биде сериозен удар за Xpeng Aeroht, кој се подготвува да започне со испораки на својот модел на носач на авиони – класично електрично возило кое доаѓа со посебен eVTOL модул. Копнениот носач на авиони моментално е достапен за нарачка во Кина, а масовното производство се очекува во 2026 година.
Кина долго време промовира визија за таканаречената економија на ниска надморска височина, што би и користело на индустријата eVTOL и би го поттикнало нивното масовно усвојување. Сепак, остануваат прашањата за безбедноста и сигурноста на летачките возила што треба да превезуваат луѓе на кратки растојанија, а се предвидува дека многу од нив ќе бидат без пилоти, пренесува медиумот.
Xpeng Aeroht изјави дека никој не е повреден, иако на местото на несреќата се видени служби за итни случаи. Во видеата споделени на социјалните медиуми, може да се видат пожарникари како истураат вода врз летачкото возило што гори, додека претставник на компанијата сè уште не одговорил на прашањата за можни повреди.
Несреќата со eVTOL се случи само една недела откако Xpeng ги повлече повеќето од своите електрични возила P7+ поради дефект на контролниот систем.
Свет
ОН: Жените од Газа се принудени да се породуваат на улица поради израелските напади

Обединетите нации соопштија дека жените во Појасот Газа се принудени да се породуваат на улица, додека илјадници се раселени поради израелските воени операции што траат од октомври 2023 година, пренесува Анадолија.
„Израелската офанзива во Газа ги принудува жените да се породуваат на улица, без болници, лекари или чиста вода“, изјави портпаролот на ОН, Стефан Дујарик, на прес-конференција, повикувајќи се на Фондот за население на ОН (УНФПА).
„Ситуацијата се влошува од час во час“
„УНФПА вели дека 23.000 жени се оставени без грижа, а околу 15 бебиња се раѓаат секоја недела без медицинска помош“, додаде тој.
Дујарик повика на итна заштита на цивилите, велејќи дека ситуацијата на терен „се влошува од час во час“. Тој нагласи дека „издавањето наредби за раселување не ги ослободува страните во конфликтот од нивната одговорност да ги заштитат цивилите за време на непријателствата“.
Тој рече дека Израел „уште еднаш им наредил“ на луѓето во градот Газа да ја напуштат областа во следните 48 часа и „да се движат кон југ преку привремениот премин на патот Салах ад Дин, кој поминува низ центарот на Појасот Газа“.
„Илјадници луѓе продолжуваат да бегаат поради активните непријателства. Патиштата, како што можете да замислите, се пренатрупани. Луѓето се гладни, а децата се трауматизирани“, рече тој.
Тој, исто така, нагласи дека Израел продолжува да ги попречува операциите за помош во енклавата, велејќи дека „вчера, две хуманитарни операции за прием на пратки храна од преминот Газа беа откажани или одбиени“.
„Другите мисии беа овозможени, но се соочија со пречки на терен. Преминот Зиким беше затворен петти ден по ред“, рече тој.
Фото: принтскрин