Од регулација на цената на пилешкото до оданочување на цигарите, Хамас се обидува да го прошири својот притисок врз Газа, бидејќи американскиот план полека ја обликува иднината на енклавата, велат жителите на Газа, предизвикувајќи сомнежи дали Хамас ќе се откаже од власта како што вети.

Прекинот на огнот стапи на сила во октомври и Хамас брзо ја врати контролата врз областите од кои Израел се повлече, егзекутирајќи десетици Палестинци кои ги обвини за соработка со Израел, кражба или други злосторства. Странските сили бараат групата да се разоружа и да ја распушти владата, но сè уште не се согласиле кој ќе ги замени.

Сега некои жители на Газа велат дека сè повеќе ја чувствуваат контролата на Хамас на други начини. Властите следат сè што влегува во Појасот Газа контролиран од Хамас, наплаќаат давачки за некои приватно увезени стоки, вклучувајќи гориво и цигари, и ги казнуваат трговците за кои веруваат дека преценуваат за своите стоки, според десетина жители на Газа, од кои тројца се директни трговци.

Исмаил Ал-Тавабта, шеф на канцеларијата за медиуми на владата на Хамас, рече дека извештаите за даноците на цигари и гориво се неточни. Властите извршуваат само итни хуманитарни и административни задачи, а воедно вложуваат силни напори за контрола на цените, рече Тавабта. Тој ја повтори подготвеноста на Хамас да ја предаде власта на нова технократска влада. „Нашата цел е транзицијата да биде непречена“, рече Тавабта.

Хатем Абу Далал, сопственик на трговски центар во Газа, рече дека цените се високи бидејќи не влегува доволно стока во Газа. Владини претставници се обидуваат да воведат ред во економијата, одејќи наоколу, проверувајќи стока и одредувајќи цени, рече трговецот.

Планот на американскиот претседател Доналд Трамп за Газа обезбеди прекин на огнот на 10 октомври и ослободување на последните преживеани заложници заробени за време на нападот на Хамас врз Израел на 7 октомври 2023 година. Планот предвидува воспоставување преодна власт, распоредување на меѓународни безбедносни сили, разоружување на Хамас и почеток на обновата на Газа.

Но, Ројтерс оваа недела објави, повикувајќи се на повеќе извори, дека де факто поделбата на Газа изгледа сè поверојатна, со израелските сили сè уште распоредени во повеќе од половина од територијата и напорите за спроведување на следната фаза од планот се несигурни.

Одговарајќи на прашање за тврдењата на жителите на Газа дека Хамас оданочува некои стоки, портпаролот на американскиот Стејт департмент рече дека затоа Хамас не може и нема да владее со Газа. Мохамед Калифа, дуќанџија во областа Нусеират во централна Газа, рече дека цените постојано се менуваат и покрај обидите да се регулираат. „Како берза“, рече тој.

„Цените се високи. Нема приходи, околностите се тешки, животот е тежок, а зимата доаѓа“, рече Калифа. Нова влада во Газа може да се формира откако Обединетите нации ќе го одобрат планот на Трамп, рече портпаролот, додавајќи дека е постигнат напредок во формирањето на меѓународни безбедносни сили.

Увозник на храна во Газа рече дека Хамас не се вратил на политика на целосно оданочување, но дека „сè се следи и евидентира“. Тие следат сè што влегува, имаат контролни пунктови по патиштата, запираат камиони и ги испрашуваат возачите, рече увозникот под услов да остане анонимен.

Манипулаторите на цените се казнуваат, што помогна да се намалат некои цени, но тие сепак се многу повисоки отколку пред војната.

Активист и коментатор од Газа Сити, Мустафа Ибрахим, рече дека Хамас ги искористува тешкотиите во спроведувањето на планот на американскиот претседател „за да го зајакне своето владеење“. „Дали ќе му биде дозволено да продолжи да го прави ова? Мислам дека ќе продолжи сè додека не се воспостави алтернативна влада“, рече тој.

Фото: принтскрин

Будимпешта и Братислава би можеле да ја блокираат иницијативата за запленување на замрзнатиот руски имот со цел да се обезбеди финансирање за Украина поради корупцискиот скандал што избувна во Киев, според „Политико“.

Вчера, министрите за финансии на ЕУ го завршија својот состанок во Брисел, каде што повторно разговараа за прашањето за експропријација на руски имот, но не успеаја да постигнат договор. Весникот забележува дека само неколку земји-членки изразиле идеја за целосно напуштање на планот, без да прецизира колку земји го делат ова мислење. За возврат, другите земји од ЕУ би можеле да воведат построги услови за користење на таквата помош „од страв дека ќе заврши во погрешни раце“, пишува „Политико“.

Иако земјите од ЕУ не постигнаа консензус за рускиот имот, Данска, како актуелен претседавач, ѝ наложи на Европската комисија да започне со развој на правна рамка за конфискација на имот. Самитот на ЕУ ќе се одржи во декември, каде што би можела да се донесе конечна одлука за ова прашање.

„Комисијата е во трка со времето за да предложи заем за репарации, за да можат да започнат технички разговори за финансискиот инженеринг зад иницијативата. Чекањето до следниот самит на лидерите на ЕУ на 18 декември е бесмислено – освен ако ЕУ не е подготвена да ја пушти Украина да падне“, истакнува весникот.

Политико забележува дека дури и ако одлуката за експропријација на руски средства се донесе во декември, ќе помине долго време пред Киев да ги добие првите плаќања. Процедурните правила може да бараат гласање за иницијативата во Европскиот парламент, како и во националните парламенти на неколку земји, што може да трае со месеци. Како резултат на тоа, Брисел можеби ќе мора да ѝ одобри на Украина привремен заем.

Доколку Киев не добие нови рати финансиска поддршка од ЕУ или ММФ пред април 2026 година, земјата ќе мора да ги намали трошоците почнувајќи од овој месец. Првично, владата ќе ги користи средствата првично буџетирани за 2027 година, како што се дивиденди од државните банки. После тоа, ќе се обиде да издаде обврзници, а кога тие средства ќе бидат потрошени, Киев ќе почне да ги суспендира плаќањата кон општините и да ги замрзнува средствата за реконструкција. Како последно средство, владата ќе ја суспендира исплатата на плати на службениците, пензионерите, медицинските работници и војската – нешто што никогаш не се случило за време на периодот на специјалната воена операција, според написите.

Фото: принтскрин

„Блу Ориџин“, вселенската компанија на основачот на „Амазон“, Џеф Безос, успешно ја лансираше својата џиновска ракета „Њу Глен“, што претставува клучен момент за компанијата. Ракетата полета од Флорида, носејќи два сателити на НАСА на долго патување до Марс, и за прв пат компанијата успеа безбедно да ја слета првата фаза од ракетата на офшор платформа. Двојниот подвиг претставува голем чекор напред во напорите на „Блу Ориџин“ да стане сериозен конкурент на „СпејсИкс“, објавува CNN.

Ракетата „Њу Глен“ полета од вселенската станица „Кејп Канаверал“ непосредно пред 16 часот по локално време во четвртокот. Лансирањето на мисијата, наречена „Ескапејд“, првично беше закажано за недела, но беше одложено поради лоши временски услови. По успешното полетување, „Блу Ориџин“ постигна уште една клучна цел: првата фаза од ракетата, позната како бустер, успешно слета на офшор платформа наречена „Џеклин“ по мајката на Безос.

pic.twitter.com/tcU5bePWbL

— Jeff Bezos (@JeffBezos) November 14, 2025

Ова е огромно достигнување за компанијата, особено по неуспешниот обид за слетување за време на нејзиниот прв лет во јануари. Во тој момент, моторите не успеаја да се рестартираат за слетувањето, но инженерите се чини дека го решија тој проблем во текот на изминатите десет месеци. Можноста за повторна употреба на првата фаза од ракетата е клучна за деловниот модел на компанијата бидејќи значително ги намалува трошоците за лансирање, стратегија што ја усоврши нејзиниот главен конкурент, SpaceX.

New Glenn испорача два сателити во вселената за мисијата Escapade, која има една од највозбудливите мисии од сите – истражување на Марс. Но, нивниот пат до Црвената планета ќе биде индиректен. Сателитите прво беа испратени во Lagrange Point 2 (L2), гравитациски стабилна точка во вселената на околу 1,5 милиони километри од Земјата, каде што ќе „чекаат“ вистински момент за да го продолжат своето патување.

Кон крајот на 2026 година, кога Марс и Земјата ќе бидат во оптимална позиција, сателитите ќе го напуштат L2 и ќе се упатат кон нивната крајна дестинација. Се очекува тие да влезат во орбитата на Марс во септември 2027 година. Дури тогаш ќе започне нивната научна мисија: проучување на атмосферата на Марс за да се открие зошто планетата ја изгубила својата густа атмосфера пред милијарди години и мерење на нивоата на зрачење, што е клучно за идните човечки мисии.

„За време на мисијата Ескапејд, двата сателити истовремено ќе ја измерат речиси целата горна атмосфера и магнетосфера на планетата, на надморски височини помеѓу приближно 160 и 10.000 километри“, се вели во соопштението од Универзитетот во Калифорнија, Беркли, кој ја води мисијата. „Координираните набљудувања од повеќе точки се неопходни за разоткривање на синџирот на причина и последица во системот.“

Фото: принтскрин