Свет
Блинкен пристигнува во Шангај: проблемите меѓу Кина и САД сериозни
Американскиот државен секретар Ентони Блинкен денеска пристигнува во Шангај во време кога односите меѓу САД и Кина се на постабилна основа, но со низа нерешени прашања кои ја загрозуваат стабилноста на односите на глобалните ривали.
Блинкен ќе се сретне со бизнисмени пред да замине за Пекинг во петок на разговори со министерот за надворешни работи Ванг Ји и најверојатно средба со претседателот Си Џинпинг.
Посетата на Блинкен е најновиот контакт на високо ниво меѓу двете нации кој, заедно со работните групи за прашања кои се движат од глобалната трговија до воените комуникации, ги ублажи јавните несогласувања кои ги спуштија односите на историски најниско ниво на почетокот на минатата година.
Но, Вашингтон и Пекинг постигнаа мал напредок во ограничувањето на кинеското производство на хемикалии што се користат за производство на фентанил, Тајван и понатаму е точка на удар, а тензиите се зголемуваат поради поддршката на Кина за Русија во војната во Украина.
Иако е малку веројатен значителен напредок за време на посетата, двете земји сакаат „отворени линии на комуникација за да се избегнат непријатните сценарија“, рече Алфред Ву, вонреден професор на Школата за јавна политика Ли Куан Ју во Сингапур.
Блинкен ќе побара од Кина да престане со опремување и снабдување на руската воена индустриска база.
Русија ја нападна Украина во февруари 2022 година, само неколку дена откако се согласи на „неограничено“ партнерство со Пекинг, и додека Кина се оддалечи од испораките на оружје, американските власти предупредија дека кинеските компании испраќаат технологија за двојна употреба која им помага на руските воени напори.
Без детали, висок функционер на Стејт департментот рече на брифингот со новинарите во петокот дека Вашингтон е подготвен да „преземе чекори“ против кинеските компании за кои верува дека им штетат на американската и европската безбедност.
Соединетите држави привремено разговараа за воведување санкции на кинеските банки поради поддршката на земјата за Русија, но официјални лица изјавија за Ројтерс дека сè уште немаат планови.
Вашингтон досега се воздржуваше од санкционирање на големите кинески банки – што долго време аналитичарите го сметаа за „нуклеарна“ опција – поради ефектите што може да ги има врз глобалната економија и врз односите меѓу САД и Кина.
Посетата доаѓа откако американскиот Конгрес викендов го усвои законот кој вклучува ново финансирање за Тајван и помалку од еден месец пред островот да го инаугурира новиот претседател Лаи Чинг-те, кој како и неговиот претходник го отфрли барањето на Кина за островот.
Висок функционер на Стејт департментот рече дека страните треба „да избегнуваат преземање провокативни дејствија кои би можеле да ги подигнат тензиите и да покажат воздржаност“ пред инаугурацијата.
„Тоа ќе биде нашата порака понатаму“, додаде официјалниот претставник.
Проблем е и TikTok
Напорите да се принуди кинеската ByteDance да ја продаде својата апликација TikTok или да се соочи со забрана од САД, исто така добиваат на сила во Конгресот, што е знак за зголемената подготвеност на Вашингтон да се соочи со Пекинг за економски прашања.
Блинкен се очекува да ги покрене прашањата за човековите права, вклучувајќи го и третманот на Кина кон муслиманите во западниот регион Ксинџијанг.
Други американски претставници неодамна се сретнаа или се слушнаа со кинески колеги како дел од пошироките напори на САД да ги одржат отворените линии на комуникација.
Министерката за финансии Џенет Јелен беше во Пекинг и во јужниот град Гуангжу претходно овој месец, а минатата недела министерот за одбрана Лојд Остин разговараше со својот кинески колега за прв пат по 18 месеци.
Советникот за национална безбедност на Бајден, Џејк Саливан, исто така одржува редовни разговори со Ванг.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Синот на Моамер Гадафи ослободен по 10 години поминати во либански затвор
Најмладиот син на покојниот либиски лидер Моамер Гадафи, Ханибал Гадафи, беше ослободен денеска по речиси една деценија во притвор поради исчезнувањето на шиитски муслимански свештеник, објави либанската национална новинска агенција.
Ханибал Гадафи беше киднапиран од милитанти во Сирија во 2015 година, каде што живееше во егзил со сопругата и децата откако неговиот татко беше убиен во востанието што избувна во Либија во 2011 година.
Либанските власти го притворија истата година и го обвинија за криење информации за судбината на имамот Муса ал-Садр, шиитски муслимански водач кој исчезна со своите придружници за време на патувањето во Либија во 1978 година. Ханибал имал само две години кога Садр исчезнал и немал никаква висока функција во Либија како возрасен.
Организациите за човекови права ги осудија околностите на неговото притворање, нарекувајќи ги обвиненијата лажни. Во 2023 година, Ханибал започна штрајк со глад во знак на протест, а неговото здравје последователно се влоши, што бараше хоспитализација.
Минатиот месец, либанското судство нареди негово ослободување и одреди кауција од 11 милиони долари. Неговите адвокати се жалеа и судот ја намали кауцијата на околу 900.000 долари. Ажурираната одлука, исто така, вклучуваше укинување на забраната за патување.
„Ослободувањето на Гадафи дојде откако неговите адвокати платија кауција“, објави државната новинска агенција.
Мистериозното исчезнување на муслиманскиот свештеник Садр пред речиси половина век предизвика децении обвинувања меѓу Либија и Либан.
Фото: ЕПА
Регион
Италија покренува истрага за „воени туристи“ кои пукале во цивили во Сараево
Обвинителството во Милано покрена истрага за италијански државјани кои наводно платиле огромни суми пари на српските паравоени сили за да пукаат во цивили за забава за време на опсадата на Сараево од 1993 до 1995 година. Таканаречените „викенд снајперисти“ учествувале во брутален „лов на луѓе“ во градот во кој биле убиени 11.000 граѓани, објавија италијанските дневни весници „Ил Џорно“ и „Ла Република“, пренесува „Анса“.
Според италијанските медиуми, станува збор главно за крајно десничарски фанатици и ентузијасти за оружје кои им плаќале на српските војници да учествуваат во опсадата и да пукаат во жителите на главниот град на Босна и Херцеговина. За да се идентификуваат овие „воени туристи“, во Милано е покрената истрага за утврдување на нивниот идентитет.
Случајот го отвори обвинителот Алесандро Гобис под обвинение за убиство со умисла со особено сурови и подмолни мотиви. Истрагата моментално се води против непознати лица, а е покрената врз основа на жалба поднесена од новинарот и писател Ецио Гавацени, со помош на двајца адвокати и поранешниот судија Гвидо Салвини.
Според сведоштва собрани низ цела северна Италија, „викенд снајперистите“ се собирале во Трст, од каде биле однесени во ридовите околу Сараево. Таму, откако им платиле на паравоените сили на босанските Срби предводени од Радован Караџиќ, можеле да пукаат врз жителите на опколениот град. Досието вклучува и извештај за „богати странци кои се занимавале со нехумани активности“, кој до обвинителството го испратила поранешната градоначалничка на Сараево, Бенџамина Кариќ.
Гавацени во својот извештај наведува дека досега има само „траги“, но дека постоел „ценовник“ за убиства: „децата чинат повеќе, отколку мажите (по можност во униформа и вооружени), а старите лица би можеле да бидат убиени бесплатно“. Тој, исто така, се повикува на документарецот од 2022 година „Сараево Сафари“ од режисерот Миран Жупаниќ, во кој се појавува и анонимен сведок.
Во наредните недели, се очекува обвинителот Гобис да спроведе детална истрага и да ги испраша лицата именувани од авторот во извештајот.
Иако истрагата се фокусира на Италијанците, некои извори споменуваат и Американци, Канаѓани и Руси кои биле подготвени да платат за да „играат војна“. Поранешен босански разузнавач изјавил дека клиентите биле „сигурно многу богати луѓе“ кои „можеле да си дозволат таков адреналински наплив“.
Босанското разузнавање веруваше дека зад сето тоа стои Српската служба за државна безбедност, користејќи ја инфраструктурата на поранешната српска чартер компанија „Авиогенекс“. Јовица Станишиќ, кој беше осуден за воени злосторства од Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија, се споменува како клучна фигура во операцијата.
Фото: ЕПА
Свет
Оваа мала ракета ќе ја брани Европа од беспилотни летала
Низ Европа и САД, одбранбените компании се зафатени со производство на мали, евтини ракети. Тие се обидуваат да се справат со предизвикот што го поставува војната во Украина: како да се спречат стотици беспилотни летала без да банкротираат, пишува The Telegraph.
На 9 септември, НАТО беше принуден да испрати авиони Ф-16 за да собори околу дваесетина беспилотни летала што ја преминаа границата со Полска. Ракети во вредност од околу 570.000 евра беа испукани за да се пресретнат беспилотните летала Шахед, секој во вредност од помалку од една десетина од таа сума, а половина од обидите беа неуспешни. Како одговор, европските лидери ветија дека ќе воспостават „ѕид од беспилотни летала“ на источното крило на НАТО, кој би вклучувал разни системи за електронско војување и пресретнување.
Една од компаниите споменати погоре е Франкенбург Технолоџи, чиј извршен директор Кусти Салм ја претстави ракетата Марк 1. Со големина на багет, Марк 1 е дизајниран да биде прва линија на одбрана од руски напади со беспилотни летала. Со должина од само 65 сантиметри, ракетата е помала од просечната човечка рака.
🔴 The size of a baguette, the mass-made Mark 1 will be the front-line of defence against Russian drone attacks
Find out more ⬇️https://t.co/hxVRm4WPo0 pic.twitter.com/7hRZn45DNe
— The Telegraph (@Telegraph) November 10, 2025
Создавањето евтина ракета е предизвик дури и за најдобрите ракетни инженери. Ракетите во западните одбранбени арсенали имаат тенденција да имаат одлични карактеристики, но се скапи, а нивните можности се незамисливи. Спротивно на тоа, креаторите на малиот Марк 1 сакаат тој да биде само „доволно добар“. Може да лета само два километри и би се мачел да функционира во пустинска топлина или арктички студ. Рамнотежата е постигната помеѓу евтините делови и целокупната точност, која компанијата има за цел да ја зголеми на 90 проценти – моментално е околу 56 проценти.
„Не се извинуваме за фактот дека произведуваме оружје“, вели Салм, поранешен висок функционер во естонското Министерство за одбрана. „Не се плашиме да кажеме дека ги произведуваме за да соборуваме руски беспилотни летала со долг дострел. И не се извинуваме за фактот дека ова ќе биде најпотребната способност во западниот свет во следните пет до десет години.“
Фабрики за Mark 1 веќе се основани во две членки на НАТО, со цел да се произведуваат стотици ракети дневно. Иако не сакаше да ја открие цената, Салм вели дека е околу една десетина од цената на постојните системи за воздушна одбрана, како што е ракетата „Стингер“, која чини речиси 500.000 евра.
Постојат уникатни предизвици во обидот да се набие боева глава, сензори и гориво во ракета што не е многу подолга од тастатура. Во толку мала ракета, додека горивото гори, промената на тежината драматично влијае на аголот на наклон. Тимот на Франкенбург експериментирал со „форма, положба на крилото, центар на гравитација, центар на притисок, знаете, сите тие работи“ за да се максимизира точноста, вели Салм. За да го реши овој предизвик со ограничен буџет, Франкенбург ангажираше некои од најголемите умови во оваа област.
Главен инженер е Андреас Баперт, кој го дизајнираше многу бараниот систем за воздушна одбрана Iris-T, кој сега се користи низ НАТО и во Украина. Тие, исто така, донесоа главен инженер кој работеше на проектот за ракети Spear III во MBDA UK, клучен проект за одбраната на Обединетото Кралство. На тимот му се придружија и „латвиски генијалци“, вели Салм.

