Европа
Британската МИ 5 објави тајни досиеја за озлогласената Кембриџ-петорка

Објавени се строго доверливи досиеја од британската разузнавачка служба МИ 5, во кои се детализирани признанијата од прва рака на тројца од најозлогласените двојни агенти во Велика Британија, вклучувајќи ги Ким Филби и Ентони Блант, кои шпионирале за Советскиот Сојуз.
Филби и Блант беа, заедно со Гај Бурџис, Доналд Меклин и Џон Кернкрос, дел од петорката на Кембриџ – група поранешни студенти на Универзитетот „Кембриџ“, кои пренесуваа информации на Советскиот Сојуз од 30-тите до барем 50-тите.
Декласифицираните документи на британската тајна домашна разузнавачка агенција, објавени од Националниот архив, даваат детален преглед на групата чии тајни активности ја фасцинираа јавноста и инспирираа безброј шпионски филмови и романи.
Меѓу документите е и нецелосното признание на шест страници од 1963 година на Ким Филби, кој се смета за водач на петорката од Кембриџ и кој стана високорангирана личност во британската странска шпионска агенција МИ 6, во која тој, конечно, ја призна својата измама по долгогодишно сомневање.
Тој раскажува како во 1934 година се сретнал со еден човек наречен Ото на поттик на сопругата Лизи, која била членка на Комунистичката партија.
„Накратко, тој ми предложи да работам за организација што подоцна можев да ја идентификувам како OGPU (советска тајна служба). Со големо внимание го објаснив мојот став и тој ме испрашуваше долго. Тој остана на својата понуда, а јас прифатив“, напиша Филби.
Тој исто така опишува како помогнал да се регрутираат Бурџис и Меклин, а подоцна ги известил дека Меклин ќе биде разоткриен во 1951 година, што кулминирало со нивното бегство во Советскиот Сојуз. Самиот Филби побегна во СССР набргу по признанието, а во 2010 година беше почестен со спомен-плоча во седиштето на Службата за надворешно разузнавање во Москва.
Во досиејата поврзани со Блант има транскрипт од интервју од 1964 година, спроведено од службеникот на МИ 5, Артур Мартин, во кое тој конечно признава во замена за имунитет од гонење. Во тоа време тој беше уметнички советник на покојната кралица Елизабета, улога што ја задржа до 1972 година. Неговата вмешаност во петорката од Кембриџ беше јавно откриена дури во 1979 година.
Белешка од март 1973 година вели дека приватниот секретар на кралицата разговарал со неа за Блант. „Таа сето тоа го сфати многу смирено и без изненадување“, беше кажано.
Кернкрос, последниот од шпионскиот синџир, кој беше јавно идентификуван во 90-тите, во интервју во 1964 година во САД призна дека и тој бил регрутиран од советското разузнавање. „Кернкрос призна дека шпионирал од 1936 до 1951 година“, се наведува во телеграмата испратена од Вашингтон.
Некои од документите ќе бидат дел од специјалната изложба во Националниот архив наречена „МИ 5: Официјални тајни“, на која ќе бидат прикажани датотеки, фотографии, документи и опрема што ја користеле шпионите во текот на 115-годишната историја на агенцијата. „Иако голем дел од нашата работа мора да остане тајна, оваа изложба ја одразува нашата постојана посветеност да бидеме што е можно поотворени“, рече актуелниот шеф на МИ 5, Кен Мекалум.
Други документи објавени денес во врска со работата на МИ 5 од 1909 година до 70-тите го откриваат интересот на МИ 5 за актерот Дирк Богард за кој се веруваше дека бил контактиран од советските разузнавачи, но по интервјуто, сомнежите беа отфрлени.
Имаше и брошура, користена од 1939 до 1951 година, која даваше совети како да се биде добар набљудувач. „Не се препорачува маскирање на лицето. Ова може да се смета за суштинско во шпионските филмови, но во пракса е за жалење. Лажни мустаќи или брада лесно се откриваат, особено под силно светло во ресторан, паб или во метро“, се објаснува.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Европа
Ќе се обидеме сами да произведеме патнички авион со широк труп, велат Русите

Русија планира да развие сопствен патнички авион со широк труп, бидејќи плановите за заедничко производство со Кина сè уште не се спроведени, изјави шефот на Ростек, Сергеј Чемезов.
„Кинезите одлучија дека засега ќе го произведуваат сами. Ќе се обидеме и ние да произведуваме наш сопствен авион. Откако ќе го произведеме моторот PD-35, ќе изградиме наш сопствен авион со широк труп“, им рече Чемезов на новинарите во Самара.
Русија и Кина разговараа за заедничкиот развој на руско-кинескиот широкотрупен патнички авион CR929 и во 2014 година потпишаа договор за соработка. Основана е Кинеско-руската меѓународна корпорација за комерцијални авиони (CRAIC), која стана главен оператор на проектот.
Комерцијалните испораки требаше да започнат по 2025 година, но пандемијата на Ковид ги принуди партнерите да го одложат рокот за 2028 или 2029 година. Нова пречка беа западните санкции врз Русија, кои го променија форматот на соработка. Кина го презеде проектот, а Русија стана договорен производител само на одредени делови од авионот.
„Го променивме форматот на учество во проектот, па затоа се потребни соодветни промени и во меѓувладините документи. Со други зборови, приближно како во проектот за хеликоптери, односот ги вклучува клиентот и подизведувачот“, објасни првиот вицепремиер на Русија Денис Мантуров пред новинарите во мај 2024 година.
фото: принтскрин
Европа
Ердоган сака да ја замолчи опозицијата: демонстрантите се судрија со полицијата, фрлен е солзавец

Турската полиција се судри со поддржувачите на турската опозициска партија пред седиштето на Републиканската народна партија (ЦХП) денеска, користејќи солзавец за комесарот, назначен од судот, да може да влезе во зградата.
Властите го блокираа пристапот до канцеларијата на партијата во неделата вечерта откако десетици пратеници и членови на ЦХП се забарикадираа таму за да го спречат комесарот да ја преземе контролата со своите соработници.
Судот минатата недела пресуди да го отстрани раководството на партијата во Истанбул поради наводни нерегуларности на конгресот на партијата во 2023 година.
Поранешниот пратеник на ЦХП, Ѓурсел Текин, официјално ја презеде контролата врз партискиот огранок попладнето. Текин, кој се судри со лидерот на ЦХП, Озгур Озел, ја бранеше пресудата, нарекувајќи ја непристрасна и дека „не е дел од проблемот“.
ЦХП ја обвинува владата на претседателот Таип Ердоган за организирање политичка кампања против нив. Озел го замени долгогодишниот лидер на партијата, Кемал Киличдароглу, пред две години и ја предводеше партијата до неочекувана победа на локалните избори минатата година, обезбедувајќи контрола врз поголемиот дел од градските совети во земјата.
Оттогаш неколку градоначалници од опозицијата се уапсени под обвинение за корупција, вклучувајќи го и градоначалникот на Истанбул, Екрем Имамоглу, клучен ривал на Ердоган.
Озел би можел да биде отстранет со судска наредба на 15 септември. Владата негира дека врши притисок врз судството.
фото: принтскрин
Европа
(Видео) Швајцарските лекари штрајкуваат со глад поради Газа: „Владата е кукавичка“

Швајцарските лекари денес започнаа штрајк со глад пред парламентот поради војната во Газа, барајќи Берн да заземе покритичен став кон израелската војна во палестинската енклава.
Швајцарија ги осуди некои израелски дејствија во конфликтот, како што е нападот врз болница минатиот месец, но се воздржа од преземање посилни чекори што ги бараат демонстрантите, како што се воведување санкции врз Израел или признавање на палестинска држава. Додека продолжува септемвриската сесија на парламентот, лекарите протестираат во парови пред зградата, носејќи стетоскопи и лажни медицински мантили испрскани со крв, менувајќи се во 24-часовен ритам.
Протестот следеше по акциите на швајцарските универзитети и други протести за време на викендот, додека гладот зафаќа делови од Газа. „Можеме да кажеме дека владата во моментов е тивка, неактивна, би рекол доста кукавичка и ѝ недостасува многу храброст. И мислам дека денес е време за промени“, рече професорот Карл Бланше, директор на Женевскиот центар за хуманитарни студии, кој учествува во протестот.
Министерството за надворешни работи сè уште не одговорило на барањето за коментар. Како одговор на протестното писмо на организаторите на протестот, министерството во јули изјави дека е шокирано од страдањето во Газа и повика на прекин на огнот и испорака на хуманитарна помош.
Швајцарија, неутрална земја со блиски врски со Израел, се приклучи на санкциите на Европската Унија против Русија поради Украина, што предизвика обвинувања за двојни стандарди од некои критичари. Двајца швајцарски државјани беа убиени во нападите врз Израел на 7 октомври 2023 година, што ја предизвика војната во Газа.
фото: принтскрин