Свет
(Видео) По 50 години, САД се обидоа да испратат вселенско летало на Месечината, мисијата не успеа

„Астроботик технолоџи“, компанијата што го разви лунарниот лендер „Перегрин“, објави помалку од 24 часа по неговото успешно лансирање дека се откажува од мисијата за слетување на лендерот на Месечината. Компанијата наведува дека имало критична загуба на погонско гориво поради истекување во леталото.
По успешното лансирање и одвојување од ракетата, „Перегрин“ не можел да се постави во положба свртена кон Сонцето, најверојатно, поради проблем со погонот, и не можел да ги полни батериите, пишува Си-ен-ен. Тоа беше првата американска мисија за слетување на Месечината од 1972 година, односно од ерата на мисиите „Аполо“. Ако сè се одвиваше според планот, лендерот требаше да слета на Месечината на 23 февруари.
Покрај научните инструменти на НАСА, лендерот превезувал и пратки од две други компании. Фирмата „Селестис“ објави дека нејзината пратка содржи 69 индивидуални останки вклучувајќи ги и оние на починатиот креатор на „Ѕвездени патеки“, Џин Роденбери, писателот на научна фантастика, Артур Кларк, и кучето по име Индика-Нудл Фабијано.
Клиентите плаќале цени почнувајќи од 12.995 долари за испорака, според веб-страницата на компанијата. Народот Навахо, најголемото домородно племе во Америка, изрази загриженост поради присуството на кремирани човечки останки на леталото нарекувајќи ја мисијата сквернавење на Месечината, која има свето место во нивната култура.
Што се однесува до научниот аспект, НАСА имаше пет инструменти на „Перегрин“ за мерење на нивото на радијација, површинскиот и подземниот воден мраз, магнетното поле и екстремно тенкиот слој на гас – егзосферата. Мисијата беше да се анализира составот на егзосферата на Месечината и да се следи како таа се менува во текот на осум или повеќе дена на Земјата.
„Перегрин“ исто така требаше да истражи како точно молекулите на водата се ослободуваат од површината во текот на денот и повторно се заробуваат ноќе, односно подобро да нè води до механизмот зад циркулацијата на водата на Месечината.
Во август минатата година Индија стана четвртата земја досега што успеа да изврши меко или контролирано слетување на Месечината откако Русија не успеа да го стори тоа истиот месец. САД, Кина и поранешниот Советски Сојуз се единствените што го постигнаа тоа досега.
Меко слетување на Месечината или кое било друго небесно тело значи контролирано спуштање вселенско летало на површината, без значително оштетување на леталото и/или неговите научни инструменти.
Тешкото слетување се однесува на спуштање на земјата, при што има значителни оштетувања на леталото и при кое често доаѓа до губење контакт. Овој тип на слетување може да биде намерно или планирано, но може да биде и неуспешен обид за меко слетување.
Мисијата „Перегрин“ беше организирана како дел од програмата на НАСА за истражување на Месечината, „Артемида“. Друга приватна американска компанија во рамките на оваа програма на НАСА планира да го лансира својот лендер во февруари на ракетата „Фалкон 9“ на „Спејс икс“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
ОН: Најмалку 21.000 палестински деца имаат попреченост од почетокот на војната во Газа

Комитетот на ОН за правата на лицата со попреченост (CRPD) денес објави дека најмалку 21.000 деца во Појасот Газа имаат некаков вид попреченост како резултат на војната меѓу Израел и Хамас, која трае речиси две години.
„Околу 45.500 деца претрпеле повреди предизвикани од војната“, додаде експертскиот комитет на ОН, кој се состанува двапати годишно во Женева.
CRPD нагласува дека Израел мора да спроведе посебни мерки за заштита на децата со попреченост од напади и да спроведе протоколи за евакуација на населението имајќи ги предвид лицата со попреченост. Во спротивно, смета CRPD, израелските повици за евакуација во Газа „честопати не стигнуваат“ до луѓето кои страдаат од оштетување на слухот или видот, што ја прави евакуацијата невозможна.
Експертите посочуваат на друг проблем поврзан со евакуацијата, а тоа е дека лицата со попреченост се „принудени да бегаат во опасни и недостоинствени услови, како што е лазење по песок или кал без помагала за движење“.
Лицата со попреченост, исто така, страдаат непропорционално од недостаток на храна, вода за пиење и недостаток на санитација и се зависни од други за преживување. Комитетот соопшти дека бил информиран дека најмалку 157.114 лица биле повредени помеѓу почетокот на војната на 7 октомври 2023 година и 21 август 2025 година, од кои повеќе од 25 проценти би можеле да имаат доживотни попречености.
Свет
Мерц: Путин е најголемиот воен злосторник на денешницата

Кремљ денеска соопшти дека ставовите на германскиот канцелар Фридрих Мерц за мировните преговори за Украина треба да се игнорираат откога Мерц рече дека Владимир Путин е „можеби најсериозниот воен злосторник на нашето време“.
Во интервју емитувано вчера Мерц нагласи дека нема простор за попустливост за таквите луѓе.
Putin ist ein Kriegsverbrecher. Er ist vielleicht der schwerste Kriegsverbrecher unserer Zeit, den wir im großen Maßstab sehen. Wir müssen uns darüber im Klaren sein, wie man mit Kriegsverbrechern umgeht: Da ist Nachgiebigkeit fehl am Platz.
— Bundeskanzler Friedrich Merz (@bundeskanzler) September 2, 2025
Русија ги отфрла сите обвинувања дека нејзините сили извршиле воени злосторства во Украина или дека Путин издал наредби што би можеле да се сметаат за воени злосторства.
На прашањето на новинарите за време на посетата на Кина за предлогот на Мерц за одржување мировни преговори во Женева, портпаролот Дмитриј Песков рече дека речиси е невозможно да се земат предвид ставовите на Мерц по неговите неодамнешни изјави.
Иако Мерц претходно ја обвини Русија како држава за сериозни воени злосторства и тероризам против цивилното население за време на неговиот мандат како канцелар, директното етикетирање на Путин како потенцијално најлош воен злосторник на нашето време означува невидена ескалација во неговата реторика.
Коментарите на Мерц доаѓаат во време кога продолжуваат меѓународните правни постапки против Путин. Во март 2023 година Меѓународниот кривичен суд издаде налог за апсење на рускиот претседател под сомнение за нелегално депортирање деца од Украина.
Постоењето на налогот за апсење значително ги комплицира дипломатските напори. На пример, австриското Министерство за надворешни работи неодамна соопшти дека земјата е подготвена да биде домаќин на мировни преговори меѓу украинските и руските лидери. Виена посочи дека би можела да се консултира со Меѓународниот кривичен суд за да се избегне апсењето на Путин за време на евентуална посета.
Фото: ЕПА
Свет
Шји Џјинпинг: Кина стои непоколебливо на вистинската страна на историјата

Кинескиот претседател Шји Џјинпинг во говорот на собирот по повод годишнината од Втората светска војна рече дека денес човештвото повторно е предизвикано помеѓу мир и војна, дијалог и конфронтација.
„Кинескиот народ стои непоколебливо на вистинската страна на историјата, на страната на цивилизацијата и напредокот на човештвото, решително чекори по патот на мирен развој и работи заедно со остатокот од светот за да изгради заедница со заедничка иднина за целото човештво“, рече тој, според Кинеската медиумска група (CMG).
„Историјата нè предупредува дека судбината на човештвото е испреплетена и дека сите држави и сите нации ќе може да ја зачуваат заедничката безбедност, да ги искоренат коренските причини за војната, како и да избегнат повторување на трагедијата, само ако се однесуваат едни кон други еднакво, мирно коегзистираат и си помагаат едни на други“, додаде тој.
Историските факти, изјави тој, носат товар од минатото, но исто така даваат инспирација за иднината.
„На патот кон новата ера членовите на сите етнички групи во земјата треба, под решително водство на Комунистичката партија на Кина, инсистирајќи на марксизмот и ленинизмот, мислите на Мао Ѕе Дунг, теоријата на Денг Сјаопинг и погледот на научниот развој, сеопфатно да ја реализираат мислата за социјализмот со кинески карактеристики во новата ера, непоколебливо да го следат патот на социјализмот со кинески карактеристики, да го наследат и пренесат големиот дух на војната на отпорот, да работат упорно и храбро напред, како и да се борат заедно за изградба на моќна држава во секој аспект преку модернизација во кинески стил, но и за целта на големото подмладување на кинеската нација“, рече кинескиот лидер.
Тој додаде дека процесот на големо подмладување на кинеската нација е незапирлив и дека благородната работа за мир и развој на човештвото сигурно ќе победи.