Европскиот увоз на оружје се зголеми за 155 отсто помеѓу 2020 и 2024 година, при што Украина стана најголемиот увозник на оружје по руската агресија во 2022 година, покажуваат податоците на Стокхолмскиот меѓународен институт за мировни истражувања (СИПРИ) објавени денеска.

Податоците на СИПРИ, исто така, укажуваат на континуирана доминација на САД на глобалниот пазар, бидејќи американските компании го зголемија својот удел во извозот на оружје од 35 проценти во периодот 2015-2019 година на 43 проценти во периодот 2020-2024 година, извозот на оружје од САД е еднаков на вкупниот вкупен износ на следните осум земји.

Кога станува збор за увоз, 28 отсто од оружјето во периодот 2020-2024 година отишло во Европа, додека во претходниот период, од 2015 до 2019 година, Европа учествувала во увозот со само 11 отсто.

Гледајќи ги земјите, 8,8 отсто од оружјето било увезено во Украина помеѓу 2020 и 2024 година, а половина од тој процент доаѓа од Соединетите држави, пред американскиот претседател Доналд Трамп да ја прекине испораката на оружје за Киев.

Руската инвазија на Украина резултираше со најголемиот конфликт меѓу Западот и Русија од Кубанската ракетна криза во 1962 година. Војната во Источна Европа ја покажа својата зависност од американското оружје, иако трансатлантската алијанса, основата на европската безбедносна архитектура по Втората светска војна, често се доведува во прашање.

САД обезбедија повеќе од половина од увозот на оружје во Европа во четиригодишниот период од 2020 до 2024 година, а првите тројца купувачи беа Обединетото Кралство, Холандија и Норвешка.

Европските лидери минатиот четврток го поддржаа планот за зголемување на трошоците за одбрана, што следеше по пресвртот во надворешната политика на САД на почетокот на вториот мандат на претседателот Трамп.

„Со сè повоинствената Русија и трансатлантските односи под прашање, европските членки на НАТО презедоа чекори за да ја намалат нивната зависност од увоз на оружје и да ја зајакнат европската индустрија за оружје“, рече Питер Веземан, виш истражувач во СИПРИ.

„Сепак, трансатлантските врски во набавката на оружје имаат длабоки корени. Увозот од САД се зголемува, а европските членки на НАТО порачаа околу 500 борбени авиони и многу други оружја“.

Рускиот извоз на оружје падна на 7,8 отсто од глобалниот пазар меѓу 2020 и 2024 година, речиси три пати помалку од 21 отсто во претходниот четиригодишен период. Ова е резултат на меѓународните санкции поради војната во Украина и зголемената домашна побарувачка за оружје.

Пратеникот на Трамп за прашањето за заложниците, Адам Болер, рече дека „навистина не му е грижа“ за критиките од израелскиот министер за стратешки прашања Рон Дермер, кој беше лут што Американците директно преговараат со Хамас.

„Навистина не ми е гајле за тоа – без навреда за Дермер… Го сакам Рон. Ќе работиме заедно. Не сум навреден затоа што го прави она што треба да го направи“, одговори Болер за време на интервјуто за израелскиот Канал 13.

Состаноците на Болер со лидерите на Хамас во последниве денови беа фокусирани на ослободувањето на двојниот американско-израелски државјанин, кој беше заробен од милитантната група во Газа. „Ја почитувам и ја разбирам позицијата на Рон. Сепак, ние имаме свои интереси во САД и верувам и се надевам дека некои од овие интеракции со Хамас можат да ги забрзаат работите“, нагласи Болер.

Болер претходно потврди за Си-ен-ен дека разговарал со Дермер. „Разговарав со Рон и сочувствувам со неговите грижи. Тој има некој што не го познава добро и тој некој воспоставува директен контакт со Хамас. Можеби ќе ги видам (Хамас) и ќе им кажам: Гледајте, тие немаат рогови што им растат од главата. Тие се всушност момци како нас. Тие се прилично фини момци“, рече Болер.

„Тој не ме познава, а влогот е голем. Живее во земја каде што, ако направи одредени преседани, ќе повреди или ќе им помогне на многу други луѓе. Ја разбирам запрепастеноста и загриженоста. Не бев вознемирен. Во исто време, ние сме САД. Ние не сме агенти на Израел. Имаме конкретни интереси во игра“, заклучи тој.

Патем, Дермер е само еден од низата високи израелски функционери кои отворено изразија незадоволство од директните преговори меѓу Американците и Хамас.

Иранскиот министер за надворешни работи Абас Арагчи синоќа во објава на социјалната мрежа Икс напиша дека неговата земја ќе преговара со САД само без притисок и закани. „Нуклеарната програма на Иран отсекогаш била – и секогаш ќе остане – само за мирољубиви цели“, рече тој. „Затоа, во основа не постои такво нешто како негова „потенцијална милитаризација“.

Арагчи додаде дека Иран во моментов преговара со европските земји, како и со Русија и Кина.

Iran's nuclear energy program has always been—and will always remain—entirely peaceful. There is fundamentally therefore no such thing as its "potential militarization".

We will NOT negotiate under pressure and intimidation. We will NOT even consider it, no matter what the…

— Seyed Abbas Araghchi (@araghchi) March 9, 2025

„Во моментов сме во разговори со Е3 – и одделно со Русија и Кина – на еднаква основа и со взаемно почитување. Целта е да се истражат начини за градење поголема доверба и транспарентност во нашата програма за нуклеарна енергија во замена за укинување на незаконските санкции“.

Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека испратил писмо до иранското раководство во четвртокот, изразувајќи надеж дека Иран е подготвен да преговара за својата нуклеарна програма. Во интервју за Fox Business, Трамп рече дека претпочита преговори со Иран, но нема да се двоуми да дејствува.