Портпаролот на гасниот гигант „Гаспром“, кој е под контрола на Кремљ, во петокот изјави дека истекле 800 милиони кубни метри природен гас по експлозијата што погоди два цевководи под Северното Море, пренесе агенцијата Тас.

Портпаролот Сергеј Купријанов преку видео врска на седницата на Обединетите нации изјави дека количината на ослободениот гас е еднаква на тримесечната испорака на Данска.

За потсетување, рано наутро околу 2 часот по локално време, меурчиња почнаа да се гледаат на површината на Балтичкото Море меѓу Шведска и Данска, на околу 23 километри југоисточно од данскиот остров Борнхолм. Тоа утро беше објавено дека притисокот во гасоводот Северен тек 2 паднал од 105 бари на седум бари во текот на ноќта, што укажува на истекување.

Гасоводот Северен тек 2 е долг 1.230 километри и се протега од Русија преку Балтичкото Море до Германија.

Данска распореди воени авиони за да бара знаци на истекување и да идентификува област на морето како опасна за бродови. Времето на истекување беше потврдено со читања на сеизмолозите од соседните земји, кои регистрираа настан сличен на земјотрес со јачина од 1,8 степени, а потоа го лоцираа на речиси истото место каде што истекувањето излегуваше на површината.

Околу 17 часа по првото отчитување околу Северен тек 2, сеизмолозите забележаа второ отчитување североисточно од Борнхолм, што укажува на друг инцидент.

Набргу потоа, Nord Stream AG, операторот на Nord Stream 1, соопшти дека ги истражува причините за падот на притисокот во гасоводот. Сеизмолошките читања повторно го лоцираа инцидентот на одредена локација – на околу 55 километри североисточно од Борнхолм.

Следното утро, Шведската поморска управа издаде предупредување за две истекувања од гасоводот Северен тек 1 во нејзините и данските води, со што вкупниот број на истекувања се искачи на три. Северен тек 1 следи слична, но не идентична рута од Русија до Германија и се користеше за транспорт на руски гас во Европа од 2011 година до избувнувањето на војната во Украина.

По руската инвазија на Украина, Европа почна да ја намалува зависноста од гас од Русија.

Што велат експертите?

Најпрво, околните европски земји беа претпазливи, велејќи дека е потребна истрага за да се открие што се случило. Операторот на гасоводот рече дека истекувањето било „без преседан“, но нема објаснување. Кремљ кажа дека саботажата не може да се исклучи.

Во вторникот, сеизмолозите кои ги забележаа инцидентите рекоа дека нивната анализа покажала дека потресите биле предизвикани од експлозии. Бјорн Лунд, директор на Шведската национална сеизмичка мрежа, рече: „Нема сомнеж, ова не е земјотрес“.

До среда, многу политичари беа убедени дека оштетувањето на цевката е предизвикано од човечки активности и дека е намерно, а не земјотрес или несреќа.

Данскиот министер за одбрана Мортен Бодсков во средата рече: „Нашата проценка е дека пукањето на цевките не е несреќа, туку намерно дело“.

Кој е одговорен?

Многу брзо се појави сомнеж во Русија. Бројни коментатори се прашуваат кој би профитирал од ваквите прекини на гасоводот, забележувајќи како тоа може да влијае на цените на бензинот.

Украина веднаш ја обвини Русија, а советникот на украинскиот претседател Михаило Подољак рече дека протекувањето е „терористички напад планиран од Русија и акт на агресија против ЕУ“, без да понуди никакви докази.

Цените на бензинот повторно пораснаа во понеделникот, главно како одговор на заканата на Москва дека ќе ја санкционира украинската енергетска компанија Нафтогас, зголемувајќи ја можноста дека една од последните функционални рути за снабдување на Европа со руски гас ќе биде затворена.