Свет
Данската премиерка во игра за нов шеф на НАТО пред посетата на САД

Данската премиерка Мете Фредериксен денеска ќе се сретне со американскиот претседател Џо Бајден во Вашингтон среде шпекулациите дека Белата куќа ќе ја искористи посетата за да ја тестира за прва жена генерален секретар на НАТО, пренесува „Еурактив“.
Според дипломатски извори, Фредериксен е сериозен кандидат да го замени Јенс Столтенберг, кој треба да се повлече од функцијата во септември.
Таа се најде во центарот на вниманието на меѓународната сцена минатата година како цврст поддржувач на Украина во нејзината војна со Русија стекнувајќи почит со своите напори да го зајакне западното единство.
„Таа е еден од највештите шефови на држави во Европа. Во Европа има голема почит кон работата што таа ја врши како премиер и кон неа како личност во меѓународната соработка“, истакна норвешкиот премиер Јонас Гар Сторе минатата недела коментирајќи ја Фредериксен како потенцијален кандидат за позицијата во НАТО.
Главната пречка за нејзината потенцијална кандидатура е тоа што Данска долго време заостанува во трошоците за одбрана и е под притисок да ги доведе воените трошоци до 2 % од БДП, клучна цел за земјите членки на НАТО. Но, во декември Фредериксен и нејзината нова центристичка влада го поместија планот за исполнување на целта на НАТО за три години до 2030 година.
Минатата недела таа најави големи инвестиции во одбраната во следните 10 години и зголемена воена помош за Украина, што ќе ѝ помогне привремено да ја постигне целта на НАТО оваа и следната година.
Данска даде значителна финансиска и воена помош на Украина и покрај големите недостатоци во сопствената одбрана. Земјата исто така ги обучува украинските пилоти и е отворена за испорака на борбени авиони „Ф16“.
Кога гасоводот „Северен тек“ беше саботиран во данските води лани во септември, Фредериксен формира изненадувачка коалиција меѓу левиот и десниот политички ешалон тврдејќи дека е потребно политичко единство во време на меѓународна несигурност.
Во февруари таа донесе непопуларна одлука за укинување еден државен празник за да се финансираат зголемените трошоци за одбраната.
„Таа има силна позиција во Данска, но е и некој што го дели народот. Многумина ја гледаат како премногу доминантна и гладна за власт“, изјави поранешниот дански министер за одбрана и правда, Ханс Енгел.
Кога поранешниот американски претседател Доналд Трамп во 2019 година предложи САД да го купат Гренланд – суверена територија на Кралството Данска – Фредериксен ја отфрли понудата како апсурдна.
На меѓународната сцена таа успеа да се држи настрана од отворените судири со турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган и унгарскиот премиер Виктор Орбан покажувајќи ја својата прагматичност и покрај конфликтните идеологии.
„Таа е цврста дама и многу е амбициозна. Мислам дека ќе се согласи ако почувствува дека земјите од НАТО може да се соберат околу неа, се разбира, особено ако Бајден ѝ ја понуди позицијата“, вели Енгел.
Иако Фредериксен вели дека не е кандидат, не рече дека позицијата не ја интересира: „Не се пријавувам за никакви огласи за работа. Поканета сум да го посетам претседателот Бајден и се радувам на тоа“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Европа
Путин: Сè оди според планот, наскоро ќе му претставиме на светот ново оружје

Рускиот претседател Владимир Путин одржа прес-конференција по посетата на Душанбе, каде што рече дека Русија се држи до договорот постигнат со американскиот претседател Доналд Трамп во Алјаска, објави руската државна новинска агенција РИА Новости.
„Се договоривме со Доналд дека ќе морам да размислам и да разговарам со нашите колеги и сојузници во Москва. И тој ми го кажа истото. Ова се сложени прашања што бараат понатамошно разработување, но ние се држиме до дискусијата што се одржа во Анкориџ“, рече рускиот лидер.
Тој нагласи дека сè уште постои можност за зачувување на Договорот за намалување и ограничување на стратешкото оружје (СТАРТ).
„Дали овие неколку месеци ќе бидат доволни за да се донесе одлука за продолжување? Мислам дека ќе биде доволно, ако има добра волја (од САД) за продолжување на овие договори“, рече тој.
Сепак, ако САД одлучат дека не се заинтересирани за зачувување на договорот, Путин тврди дека ништо критично нема да се случи. „Во овој поглед, сè оди според планот за нас“, рече тој.
Според него, трката во вооружување е веќе во тек, а некои земји се подготвуваат за нуклеарни тестови. Тој најави дека Русија наскоро ќе ги обнови своите арсенали.
„Ја завршуваме работата и мислам дека наскоро ќе имаме можност да го објавиме новото оружје што порано го најавувавме“, вети Путин.
Путин, исто така, коментираше за фактот дека Трамп сè уште не ја добил Нобеловата награда за мир, нагласувајќи дека американскиот лидер вложува големи напори за прекин на конфликтите низ целиот свет.
„Имало случаи кога комитетот ја доделил Нобеловата награда за мир на луѓе кои не направиле ништо за мирот. Според мене, со овие одлуки тие предизвикале огромна штета на авторитетот на наградата“, рече тој.
фото: принтскрин
Свет
(Видео) 19 лица загинаа или се исчезнати по силна експлозија во воена фабрика во Тенеси

Деветнаесет лица се мртви или исчезнати откако силна експлозија уништи зграда во објект за експлозиви во Тенеси во петокот. Детонацијата ги потресе блиските домови и предизвика серија помали експлозии, потврдија локалните власти, објави Си-ен-ен.
Експлозијата се случила околу 7:45 часот наутро по локално време, а шерифот на округот Хамфрис, Крис Дејвис, ја опиша како „разорна“ на прес-конференција. Тој додаде дека службите за итни случаи ја обезбедиле пошироката област на несреќата доцна претпладне.
On Friday, October 10, an explosion was reported at a Tennessee explosives manufacturer in Hickman County.
The explosion took place at the Accurate Energetic Systems in the Bucksnort area. pic.twitter.com/B7MA2VJgyR
— NewsChannel 5 (@NC5) October 10, 2025
„Во овој момент имаме неколку лица кои се водат како исчезнати“, рече Дејвис. „Можеме да потврдиме дека имаме некои кои загинале“, додаде тој, а Би-би-си објави дека најмалку деветнаесет лица се водат како исчезнати.
Објектот, во сопственост на Accurate Energetic Systems, LLC, се наоѓа на границата на окрузите Хикман и Хамфрис, околу еден час возење југозападно од Нешвил, соопшти канцеларијата на шерифот.
Голем број служби за итни случаи се на местото на настанот, проценувајќи ја штетата и гасејќи го пожарот. Поради ризикот од секундарни експлозии, спасувачите моментално се на безбедно растојание од епицентарот.
Европа
Макрон го врати на функцијата премиерот кој поднесе оставка по само еден ден

Францускиот претседател Емануел Макрон го повторно назначи Себастијан Лекорну за премиер, само неколку дена откако ја прифати неговата оставка по падот на неговата влада што траеше само една ноќ. Елисејската палата ја потврди веста, објави Си-ен-ен.
Со изненадувачкиот потег завршува една недела драматични превирања во француската политика.
Лекорну го објави својот кабинет доцна во неделата, но беше јавно критикуван од неговиот министер за внатрешни работи истата вечер. Тој поднесе оставка во понеделник наутро, која Макрон ја прифати, само за претседателот да се предомисли и да го задолжи да го пронајде својот наследник во рок од 48 часа преку итни разговори со политичките ривали.
И покрај овие напори, Макрон се чини дека решението за политичката криза и честите промени на премиерите го гледа во старо-ново име.
фото: принтскрин