Европа
Децата што ги преживеаја земјотресите во Турција се изложени на долготрајна траума: „Дали ќе умреме?“
Психолозите предупредуваат дека преживеаните деца се опасно изложени на долготрајна траума како последица од минатонеделните разорни земјотреси во југоисточна Турција и соседна Сирија.
Серкан Татоглу е прогонуван од прашањето кое неговото шестгодишно дете постојано го поставува откако нивната куќа се урна во минатонеделниот земјотрес во Турција.
„Дали ќе умреме? прашува неговиот син, додека гледа нагоре во сцени кои потсетуваат на апокалиптичен филмски сет.
Ковчези на патиштата, а сирените на брзата помош свират деноноќно.
Шетајќи низ урнатините, децата гледаат како спасувачите креваат торби со тела од остатоците.
Татоглу им помогна на своите четири деца – на возраст меѓу шест и 15 години – да избегаат од нивната куќа по првиот потрес од 7,7 степени според Рихтеровата скала што ја потресе југоисточна Турција и делови од Сирија пред зори на 6 февруари.
Нивната зграда се урна во еден од речиси 3.000 последователни потреси.
Татоглу загуби речиси десетина роднини.
Но, 41-годишникот знае дека мора да застане силно пред неговата неподнослива болка во срцето.
Првата работа на Татоглу е да ги заштити своите деца од ужасите што постојано им се појавуваат во главите додека ги чекаат последователните потреси во шаторскиот град во близина на епицентарот на земјотресот во јужен Кахраманмарас.
„Најмладиот, трауматизиран од последователните потреси, постојано прашува: „Тато, дали ќе умреме?“, рече Татоглу.
„Тој постојано прашува за нашите роднини. Не им ги покажувам нивните мртви тела. Со сопругата ги гушкаме и велиме „се е во ред“.
A 12-year-old boy named Kaan, was rescued from the rubble of a collapsed building at the 182nd hour of the deadly #TurkiyeQuakes pic.twitter.com/2ENjOWsaby
— TRT World (@trtworld) February 13, 2023
Психологот Суеда Девечи од волонтерската организација Doctors Worldwide Türkiye рече дека на возрасните им е потребна исто толку емоционална поддршка како и на децата во последиците од таквата трагедија.
Таа рече дека постарите генерации побрзо ја интернализираат длабоката скала за тоа колку нивните животи се промениле – и колку изгубиле.
„Една мајка ми рече: „Сите ми велат да бидам силна, но јас не можам ништо. Не можам да се грижам за моите деца, не можам да јадам“, рече Девечи додека работеше во градот со шатори.
Девечи добива подобар увид во она што децата го чувствуваат од она што го цртаат.
„Не зборувам многу со нив за земјотресот. Цртаме. Ќе видиме колку од тоа ќе се одрази на нивните цртежи“, рече таа.
Засега нивната уметност е главно нормална.
Експертот за правата на децата, Есин Коман, рече дека тоа е затоа што децата побрзо се прилагодуваат на нивната околина отколку возрасните.
Но, таа додаде дека уништувањето на постоечките мрежи за социјална поддршка од земјотресот ги оставило опасно изложени на долготрајна траума.
„Некои деца ги загубија своите семејства. Сега нема кој да им обезбеди ментална поддршка“, рече Коман.
🟥 Our Volunteer Psychosocial Support Teams also serve our citizens at many points in the earthquake zone. #Earthquake pic.twitter.com/W6MDsXrPlq
— Türk Kızılay International (@RedCrescent) February 10, 2023
Психологот Џихан Челик објави разговор на Твитер што го имал со болничар вклучен во спасувачката работа.
Болничарот му рекол на Челик дека децата извлечени од урнатините речиси веднаш прашале за нивните исчезнати родители.
„Ранетите деца прашуваат: „Каде е мајка ми, каде е татко ми? Дали ме киднапирате?“, се сеќава болничарот.
Потпретседателот на Турција Фуат Октај рече дека 574 деца извлечени од урнати згради биле пронајдени без преживеани родители.
Само 76 биле вратени на другите членови на семејството.
Еден доброволен психолог кој работи во центар за поддршка на деца во провинцијата Хатај – каде што нивото на уништување беше едно од најлошите во Турција – рече дека многу родители избезумено барале исчезнати деца.
„Добиваме низа повици за исчезнати деца“, рече Хатиџе Гоз телефонски од провинцијата Хатај.
„Но, ако детето сè уште не може да зборува, семејството не може да го најде, пренесе Тртворлд.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
(Видео) Русите ја нападнаа Одеса: луѓето ги блокираат патиштата, лути затоа што нема струја
Во руските напади во близина на украинското црноморско пристаниште Одеса беше убиена жена синоќа, а градски округ претрпе прекини во електричната енергија и другите комунални услуги, соопштија официјални лица.
Гувернерот на регионот Одеса, Олех Кипер, пишувајќи на Телеграм, рече дека руски дрон уби жена која преминувала мост во нејзиниот автомобил југозападно од Одеса. Нејзините три деца се повредени во инцидентот.
Russians struck a bridge in Odesa Oblast with a Shahed drone — just near the Moldovan border
A 40-year-old woman was killed, local media report.
The bridge on the Odesa–Reni highway crosses the Dniester River and is critically important for regional traffic.
After the strike,… pic.twitter.com/F17Orobjtr
— NEXTA (@nexta_tv) December 18, 2025
Кипер апелираше до жителите на регионот кои претрпеле продолжени прекини на електричната енергија да покажат трпение и да престанат да блокираат патишта во знак на протест, велејќи дека службите за итни случаи работат деноноќно за да го вратат снабдувањето со електрична енергија.
Во Одеса, шефот на градската воена администрација, Серхиј Лисак, рече дека рускиот напад ја погодил инфраструктурата и предизвикал прекини во електричната енергија, водата и греењето во „густо населен округ“.
Едно лице е повредено, а службите за итни случаи работат на враќање на нормалното снабдување. Украинските гранични власти соопштија дека руските напади го запреле сообраќајот по должината на рутата што ја поврзува Одеса со пристаништето Рени на реката Дунав.
Европа
ЕУ конечно постигна договор за Украина: три членки одбија да учествуваат
Лидерите на ЕУ ги откажаа плановите за невиден заем за репарации за Украина и наместо тоа ќе соберат 90 милијарди евра преку заедничко задолжување за финансирање на Киев во следните две години. Унгарија, Чешка и Словачка нема да учествуваат во аранжманот, објави „Еуроњуз“.
Откако разговорите заглавија поради барањето на Белгија за неограничени гаранции пред користење на замрзнатите руски средства, лидерите на ЕУ се свртеа кон издавање заеднички долг. Ова би ја обезбедило финансиската стабилност на Киев следната година и во 2027 година, додека товарот би паднал врз заедничкиот буџет на ЕУ.
Белгиските барања го срушија договорот
Пред самитот во Брисел во четврток, лидерите инсистираа дека нема План Б и ги удвоија напорите за издавање заем за репарација поддржан од замрзнати средства од Руската централна банка. Германскиот канцелар Фридрих Мерц го водеше напорот, но тој не успеа, бидејќи барањата на Белгија за неограничени гаранции го направија планот неодржлив за другите членки.
Неуспехот е удар за Мерц и претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен, која го претстави планот како најдобра опција. Дискусијата во четврток се вртеше околу ублажување на загриженоста на белгиската влада. Премиерот Барт де Вевер со недели беше цврст, велејќи дека нема да прифати лош договор што ќе ја изложи неговата земја на руска одмазда. Неговото барање за „неограничени гаранции“ за заштита на Белгија и финансиската институција Евроклеар се покажа како неприфатливо за другите. Еден дипломат изјави за Евроњуз дека многу земји не сакале да понудат такви гаранции, велејќи: „Лидерите навистина не знаеја што ќе гарантираат на крајот“.
Унгарија, Чешка и Словачка се исклучени од шемата
Уште пред самитот, Унгарија јасно стави до знаење дека нема да се согласи со заемот за репарации. Премиерот Виктор Орбан одбива финансиски да ја поддржи Украина и честопати ги критикуваше европските колеги за нивното справување со војната. Но, кога стана јасно дека Белгија и другите земји-членки не можат да се согласат, Орбан, заедно со словачкиот премиер Роберт Фицо и чешкиот премиер Андреј Бабиш, изготвија план за излез од застојот.
Во заклучоците од самитот, лидерите се согласија дека Унгарија, Словачка и Чешка ќе бидат ослободени од каква било одговорност поврзана со заемот преку механизмот за „засилена соработка“. „Секое мобилизирање на буџетските средства на ЕУ како гаранција за овој заем нема да влијае на финансиските обврски на Чешка, Унгарија и Словачка“, се вели во текстот, одобрен од сите 27 земји.
Орбан: Украинците никогаш нема да можат да го вратат заемот.
Потоа Орбан им рече на новинарите: „Изгледа како заем, но Украинците никогаш нема да можат да го вратат“, и додаде: „Всушност, тоа е трошење пари. И оние што стојат зад тој заем ќе ја преземат одговорноста и финансиските последици од него“.
Реакции по тешките преговори
По самитот, кој заврши во раните утрински часови, фон дер Лајен, придружувана од данската премиерка Мете Фредериксен, изјави дека примарната цел е постигната: финансирањето за Украина е обезбедено. „Конечниот заклучок, по денес, е дека нашата поддршка за Украина е загарантирана“, рече Фредериксен.
Сепак, принципот дека Русија мора да плати за штетата предизвикана на Украина не се оствари. Европските земји-членки ќе се задолжуваат на финансиските пазари и ќе плаќаат камата. Иако заемот за Украина ќе биде без камата, а Киев треба да го врати со пари од руските репарации, не е сигурно дали Русија некогаш ќе плати репарации, што значи дека заемот лесно би можел да се претвори во грант.
„Тие беа нервозни поради терминот ‘неограничени гаранции’“
Белгискиот премиер Де Вевер рече дека зборот „неограничени“ гаранции ги направил неговите колеги „нервозни“ и дека исходот ја потврдил позицијата на неговата земја. „Денес докажавме дека гласот на малите и средните земји-членки исто така се брои. Одлуките во Европа не се донесуваат едноставно од најголемите капитали или институции. Тие се колективни“, рече тој, суптилно алудирајќи на Германија.
Од друга страна, германскиот канцелар Мерц им рече на новинарите дека „Европа го покажа својот суверенитет“ со тоа што се согласи на заеднички долг. „Кога станува збор за руски средства, само малку ја променивме временската рамка“, додаде тој, тврдејќи: „Руските средства ќе се користат како колатерал за заемот“.
Европа
(Видео) Украинските дронови уништија „неуништливи“ руски С-400
Украинските оператори на беспилотни летала уништија два руски ракетни системи С-400 Триумф заедно со нивната муниција во рускиот регион Белгород, потврди украинскиот Генералштаб. Нападот, кој се случи на 14 декември, го изврши 15-та одделна артилериска извидничка бригада, а целата операција беше снимена, објави „Евромајдан прес“.
Ваквите напади се дел од пошироката украинска стратегија за ослабување на руската воздушна одбрана, како на руска територија, така и на окупираните територии. Системот С-400 Триумф, модернизиран наследник на советскиот С-300, е клучна компонента на слоевитата мрежа за воздушна одбрана на Русија. Русија повремено го користи и за напад на копнени цели, насочувајќи се кон украински градови. Затоа, уништувањето на овие системи се смета за голем губиток за руските сили.
Според извештајот на порталот Militarnyi, лансирните системи С-400 биле уништени додека биле во движење. Објавените снимки прикажуваат руски возила за противвоздушна одбрана како се движат по земјен пат, веројатно за време на промена на борбената позиција.

