Свет
Домаќинот на самитот за климата ги фалеше фосилните горива и го нарече Западот лицемерен

Домаќинот на годинешните разговори за климата COP 29, Илхам Алиев, го искористи своето воведно обраќање за да ги повика западните влади што купуваат негов гас, а потоа му држат предавање за загадувањето на планетата, пишува „Политико“.
„За жал, двојните стандарди, навиката да се држи предавање во други земји и политичкото лицемерство станаа еден вид модус операнди за политичарите, невладините организации под контрола на државата и лажните медиуми во некои западни земји“, рече претседателот на Азербејџан.
Отворените говори на годишните конференции за климата ретко содржат такви нештедни политички напади и отворена одбрана на фосилните горива, особено не од земјата домаќин. Алиев нагласи дека нафтата и гасот се Божји дар, како и секој друг природен ресурс.
„Не треба да се обвинуваат државите што ги имаат и не треба да се обвинуваат дека ги ставаат овие ресурси на пазарот затоа што му требаат на пазарот. На луѓето им требаат“, истакна тој.
Ова е втора година по ред како земја зависна од фосилни горива е домаќин на COP. Минатата година конференцијата се одржа во Обединетите Арапски Емирати.
Алиев особено се фокусира на европските земји, кои потпишаа договори за проширување на купувањето азербејџански гас по почетокот на руската сеопфатна инвазија на Украина.
„Тоа не беше наша идеја. Тоа беше предлог на Европската комисија“, посочи тој и ја опиша својата средба со претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, во јули 2022 година.
„Им требаше нашиот гас поради променетата геополитичка ситуација и побараа од нас да им помогнеме“, додаде тој.
Портпаролот на Европската комисија не го коментира говорот на претседателот на Азербејџан. Европската Унија се залага за зајакнување на минатогодишниот договор за постепено укинување на фосилните горива.
Економијата на Азербејџан во голема мера се потпира на производството на нафта и гас. Во 2022 година производството сочинуваше речиси половина од БДП на земјата и 92,5 отсто од приходот од извозот, според американската меѓународна трговска администрација.
„Како домаќин на COP29, се разбира, ќе бидеме силен застапник на зелената транзиција. Но, во исто време мора да бидеме реални“, рече Алиев.
Тој остро ги критикува американските медиуми дека Азербејџан ја нарекуваат нафтена држава додека нивната земја е најголемиот производител на нафта и гас на Земјата. Тој заврши со напад врз групите на граѓанското општество, кои повикаа на бојкот на конференцијата поради репресивната влада на Азербејџан.
„Имам лоши вести за нив. Имаме 72.000 пријавени учесници од 196 земји. Меѓу нив 80 претседатели, потпретседатели и премиери. Значи, светот се собра во Баку и му велиме на светот: Добредојдовте во Азербејџан“, заклучи тој.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.