Свет
Египет повторно си ја бара назад бистата на кралицата Нефертити, Берлин не ја дава

Египет бара враќање на светски познатата биста на кралицата Нефертити, која се наоѓа во Новиот музеј во Берлин повеќе од сто години. Германските власти го одбиваат ова и велат дека скулптурата ќе остане таму каде што е. Вредноста на скулптурата се проценува на 400 милиони евра и е еден од најпознатите артефакти на древниот Египет. Но, од 1922 година, бистата на кралицата Нефертити стара 3.370 години е во Берлин.
Сега, не за прв пат, има барање од Египет, Германија да ја врати.
Захи Хавас, поранешниот египетски министер за антиквитети, активно се залага за враќање на Нефертити од 2011 година. Неодамна, тој го интензивираше својот ангажман. Покрена петиција со која се повикува Германија да ја врати познатата биста, која моментално се наоѓа во берлинскиот музеј Нојес.
„Оваа биста, извонредна и единствена во историјата поради нејзината историска и естетска вредност, сега е во Германија, но време е да се врати дома во Египет“, се вели во петицијата.
Германски археолошки тим ја откри насликаната биста од варовник во 1912 година и ја испрати во Европа една година подоцна. Нефертити стана важна туристичка атракција.
Бистата, за која се верува дека е направена во 1345 година п.н.е., колоквијално се нарекува амбасадор на Египет. Но, египетскиот археолог Моника Хана на тоа гледа поинаку. „Амбасадорот подразбира дипломатска размена“, изјави таа за „Дојче Веле“.
„Ако испратите амбасадор само во една насока, тој е заложник“.
Археологот јавно повика на „деколонизација на египетската археологија“.
Петицијата на Хавас не е само за Нефертити – исто така повикува на враќање на Каменот од Розета и Зодијакот на Дендера, египетските антиквитети лоцирани во Франција и Велика Британија. Каменот од Розета, изложен во Британскиот музеј во Лондон, е древен египетски камен со натписи на неколку јазици и писма – кој служел како клуч за читање на тајните на хиероглифското писмо. Зодијакот на Дендера е огромен камен дијаграм од египетски храм кој датира од средината на 1 век п.н.е., а моментално се наоѓа во музејот Лувр во Париз.
Пруската фондација за културно наследство, која ги надгледува музејските збирки во Берлин, во минатото призна дека во нејзините збирки има украдени уметнички дела, како што се некои бронзени скулптури од Бенин. Некои потоа беа вратени во Нигерија во 2022 година.
Сепак, се вели дека бистата на Нефертити била легално добиена од Египет, откако била откриена во остатоците од градот Амарна, краткотрајната престолнина на фараонот Ахнатон, сопругот на Нефертити. По неговата смрт, градот на источниот брег на Нил бил напуштен.
„Бистата на Нефертити беше пронајдена за време на ископувањата одобрени од египетската управа за антиквитети“, вели Стефан Михлер, портпарол на пруската фондација за културно наследство
„Таа дојде во Берлин врз основа на тогашната вообичаена поделба на наоди кои вклучуваа многу други предмети. Бистата е легално изнесена од земјата и нема барање за нејзино враќање од египетската влада“, рече Михлер во писмената изјава за ДВ.
Михлер зборува за договорот со египетските власти кој предвидува поделба во однос 50:50 од околу 10.000 пронајдени артефакти во замена за финансирање обезбедено од германскиот магнат за памук и текстил Џејмс Сајмон. Германските уметнички експерти велат дека претставник на египетската влада избрал половина од предметите, додека другата половина била однесена во Германија, вклучувајќи ја и бистата која неколку години подоцна била изложена во музејот Нојс.
Некои ја оспоруваат оваа презентација на настаните. Хавас пишува дека бистата на Нефертити „била дрско украдена од Египет од страна на Германците во 1913 година, кога била скриена и прошверцувана надвор од земјата и покрај законите кои забрануваат извоз на исклучителни археолошки наоди од Египет“.
Египетски археолог тврди дека германскиот египтолог Лудвиг Борчард, водачот на ископувањата, под лажни изговори ја однел Нефертити од земјата.
Според веб-страницата Returning Heritage, која известува за дискусиите за културна реституција, „египетската држава во тоа време имаше право на вето врз сите предмети што ги сметаа за премногу важни за да ја напуштат земјата“. Но, можно е Борчард „погрешно ја претставил важноста“ на бистата, забележа авторот на извештајот Луис Мекнаут.
Отстранувањето на скулптурата на Нефертити се случи пред откривањето на гробницата на Тутанкамон во 1922 година. Историското откритие го натера Египет да ги отповика сите права „дадени на странските истражувачи да ги донесат главните наоди дома“, рече Мекнаут во својот извештај.
Експертот верува дека е „многу малку веројатно“ Хавас да успее во својата кампања за враќање на Нефертити, освен ако тој или египетските власти „не презентираат нови докази за намерна измама“.
„Како во тоа време се делел пленот од таквите ископувања е често (ако не и секогаш) обвиткан со мистерија“, изјави Луис Мек Нут за „Дојче Веле“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Објавени сведоштвата на израелските заложници: „Изгубив 30 килограми“

Четворицата заложници, Тал Шохам, Омер Шем Тов, Омар Венкерт и Ели-Хе Коен, кои денеска се вратија во Израел, биле подложени на тортура, физичко насилство, психичко малтретирање и гладување во период од 16 месеци, објави вечерва израелската телевизија Кан 11.
Четворицата изгубиле десетици килограми од својата телесна тежина и биле држени во тунели на различни локации во Појасот Газа, според Кан.
אלי-ה כהן, עומר שם טוב, עומר ונקרט וטל שהם עברו עינויים, התעללות והרעבה; אברה מנגיסטו חזר מהשבי במצב לא טוב ומתקשה לתקשר@ItayBlumental #חדשותהשבת pic.twitter.com/oU3DmMwMOY
— כאן חדשות (@kann_news) February 22, 2025
Сите четворица сведочеа дека речиси воопшто не јаделе. „Не изгладнуваа. Тие рекоа дека сите ги избричиле главите минатата недела, а четворицата дури научиле и арапски за време на нивното заробеништво, се дознава.
Тал Шохам бил држен со други заложници и не знаел дека неговата сопруга Ади била киднапирана заедно со нивните две деца Јахел и Неве и дека сите биле ослободени од заробеништво. Кога израелските сили му покажаа слики од неговите деца, тој рече: „Колку е прекрасно да се биде слободен“.
Омар Венкерт воопшто не бил изложен на медиумите. Дури откако бил ослободен, дознал дека неговата девојка Ким Демати, со која тој отишол на забава во Реим, била убиена на 7 октомври. Венкерт ослабел 30 килограми, а едно од неговите први барања било да испуши цигара: „Јас ја чекав оваа цигара 500 дена“, рече тој. Тој бил држен и со други заложници, пренесува Кан.
Омер Шем Тов бил држен во тунел, каде што поголемиот дел од времето го поминувал сам. Тој имал малку медиумска експонираност и бил свесен за протестите за неговото враќање. Тој сведочеше дека тоа го зајакнало и му давало надеж дека на крајот ќе биде ослободен.
Ели-Ха Коен исто така беше задржан во самица и не беше изложен на медиумите. Дури денеска дозна дека неговата сопруга Жив Абауд го преживеала масакрот. Тој рече дека бил изложен на дневна светлина само во последните неколку дена кога му било дозволено да излезе надвор, објави Кан.
Европа
Ватикан: Папата Франциско и понатаму критично

Состојбата на папата Франциско останува „критична“ откако денеска претрпе „продолжена респираторна криза слична на астма“, соопшти Ватикан. Папата е „полош од вчера“ и доби трансфузија на крв, се вели во соопштението.
Ватикан извести дека 88-годишниот папа бил свесен и се наоѓал во својата фотелја, но му бил потребен „висок проток“ на кислород, а неговата прогноза „останува неизвесна“.
Папата се лекува од билатерална пневмонија во болницата Гемели во Рим.
Трансфузијата на крв била неопходна поради нискиот број на тромбоцити, поврзан со анемија, соопшти Ватикан.
„Состојбата на Светиот Отец останува критична“, се вели во соопштението.
„Папата не е надвор од животна опасност. Светиот Отец останува присебен, но е полошо од вчера“, се додава.
Папата беше примен во болница на 14 февруари, откако неколку дена имаше тешкотии со дишењето.
Европа
Полска ја демантира веста за одземањето на „Старлинк“ од Украина: „Ние им го купивме“

Полска ќе продолжи да плаќа за „Старлинк“ за Украинците, изјави министерот за дигитални прашања Кшиштоф Гавковски по извештаите во медиумите дека САД би можеле да ја исклучат „Старлинк“ од воена Украина, пренесува полската ТВП.
Старлинк е мобилен рутер кој овозможува пристап до сателитски интернет, од кој украинската војска зависи за комуникација на бојното поле. Мрежата е во сопственост на американскиот милијардер Илон Маск, кој моментално го предводи новоформираното американско Министерство за ефикасност на владата.
Тројца извори запознаени со ова прашање денеска изјавија за Ројтерс дека американските претставници кои бараат пристап до клучните минерали во Украина почнале да се закануваат со „неизбежно исклучување“ доколку не се постигне договор.
Таа закана ја упати и Кит Келог, американскиот пратеник за Украина и Русија, за време на разговорите во Киев во четвртокот.
Нацртот на првиот договор бараше Украина да обезбеди на САД 50 отсто од профитот од експлоатацијата на ретки метали и други природни ресурси. Првата верзија на договорот предвидува и сите спорови да се решаваат на суд во Њујорк.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски го отфрли првичниот договор.
Извор на Ројтерс рече дека загубата на „Старлинк“, која обезбедува поврзување за војската и клучната инфраструктура, ќе биде „тежок удар“ за украинската војска.
Гавковски реагираше на извештајот на Ројтерс на социјалната мрежа Икс. Тој напиша дека Полска е таа што ги купила уредите „Старлинк“ и ги предала на Украина.
Polska kupiła Starlinki, które przekazała Ukrainie. Płacimy i dalej będziemy płacić abonament za internet satelitarny dla Ukrainy. Nie wyobrażam sobie, że ktoś może zdecydować się na zerwanie umowy biznesowej za usługę komercyjną, której stroną jest Polska.
— Krzysztof Gawkowski (@KGawkowski) February 22, 2025
„Ние плаќаме и ќе продолжиме да плаќаме претплата за сателитски интернет за Украина. Не можам да замислам дека некој ќе одлучи да го раскине деловен договор за комерцијална услуга во која Полска е страна“, додаде тој.
Во 2024 година, полското Министерство за дигитални прашања изјави дека финансирало 20.000 терминали на „Старлинк“. Исто така, го финансира одржувањето на овие системи на постојана основа.