Свет
Египет повторно си ја бара назад бистата на кралицата Нефертити, Берлин не ја дава

Египет бара враќање на светски познатата биста на кралицата Нефертити, која се наоѓа во Новиот музеј во Берлин повеќе од сто години. Германските власти го одбиваат ова и велат дека скулптурата ќе остане таму каде што е. Вредноста на скулптурата се проценува на 400 милиони евра и е еден од најпознатите артефакти на древниот Египет. Но, од 1922 година, бистата на кралицата Нефертити стара 3.370 години е во Берлин.
Сега, не за прв пат, има барање од Египет, Германија да ја врати.
Захи Хавас, поранешниот египетски министер за антиквитети, активно се залага за враќање на Нефертити од 2011 година. Неодамна, тој го интензивираше својот ангажман. Покрена петиција со која се повикува Германија да ја врати познатата биста, која моментално се наоѓа во берлинскиот музеј Нојес.
„Оваа биста, извонредна и единствена во историјата поради нејзината историска и естетска вредност, сега е во Германија, но време е да се врати дома во Египет“, се вели во петицијата.
Германски археолошки тим ја откри насликаната биста од варовник во 1912 година и ја испрати во Европа една година подоцна. Нефертити стана важна туристичка атракција.
Бистата, за која се верува дека е направена во 1345 година п.н.е., колоквијално се нарекува амбасадор на Египет. Но, египетскиот археолог Моника Хана на тоа гледа поинаку. „Амбасадорот подразбира дипломатска размена“, изјави таа за „Дојче Веле“.
„Ако испратите амбасадор само во една насока, тој е заложник“.
Археологот јавно повика на „деколонизација на египетската археологија“.
Петицијата на Хавас не е само за Нефертити – исто така повикува на враќање на Каменот од Розета и Зодијакот на Дендера, египетските антиквитети лоцирани во Франција и Велика Британија. Каменот од Розета, изложен во Британскиот музеј во Лондон, е древен египетски камен со натписи на неколку јазици и писма – кој служел како клуч за читање на тајните на хиероглифското писмо. Зодијакот на Дендера е огромен камен дијаграм од египетски храм кој датира од средината на 1 век п.н.е., а моментално се наоѓа во музејот Лувр во Париз.
Пруската фондација за културно наследство, која ги надгледува музејските збирки во Берлин, во минатото призна дека во нејзините збирки има украдени уметнички дела, како што се некои бронзени скулптури од Бенин. Некои потоа беа вратени во Нигерија во 2022 година.
Сепак, се вели дека бистата на Нефертити била легално добиена од Египет, откако била откриена во остатоците од градот Амарна, краткотрајната престолнина на фараонот Ахнатон, сопругот на Нефертити. По неговата смрт, градот на источниот брег на Нил бил напуштен.
„Бистата на Нефертити беше пронајдена за време на ископувањата одобрени од египетската управа за антиквитети“, вели Стефан Михлер, портпарол на пруската фондација за културно наследство
„Таа дојде во Берлин врз основа на тогашната вообичаена поделба на наоди кои вклучуваа многу други предмети. Бистата е легално изнесена од земјата и нема барање за нејзино враќање од египетската влада“, рече Михлер во писмената изјава за ДВ.
Михлер зборува за договорот со египетските власти кој предвидува поделба во однос 50:50 од околу 10.000 пронајдени артефакти во замена за финансирање обезбедено од германскиот магнат за памук и текстил Џејмс Сајмон. Германските уметнички експерти велат дека претставник на египетската влада избрал половина од предметите, додека другата половина била однесена во Германија, вклучувајќи ја и бистата која неколку години подоцна била изложена во музејот Нојс.
Некои ја оспоруваат оваа презентација на настаните. Хавас пишува дека бистата на Нефертити „била дрско украдена од Египет од страна на Германците во 1913 година, кога била скриена и прошверцувана надвор од земјата и покрај законите кои забрануваат извоз на исклучителни археолошки наоди од Египет“.
Египетски археолог тврди дека германскиот египтолог Лудвиг Борчард, водачот на ископувањата, под лажни изговори ја однел Нефертити од земјата.
Според веб-страницата Returning Heritage, која известува за дискусиите за културна реституција, „египетската држава во тоа време имаше право на вето врз сите предмети што ги сметаа за премногу важни за да ја напуштат земјата“. Но, можно е Борчард „погрешно ја претставил важноста“ на бистата, забележа авторот на извештајот Луис Мекнаут.
Отстранувањето на скулптурата на Нефертити се случи пред откривањето на гробницата на Тутанкамон во 1922 година. Историското откритие го натера Египет да ги отповика сите права „дадени на странските истражувачи да ги донесат главните наоди дома“, рече Мекнаут во својот извештај.
Експертот верува дека е „многу малку веројатно“ Хавас да успее во својата кампања за враќање на Нефертити, освен ако тој или египетските власти „не презентираат нови докази за намерна измама“.
„Како во тоа време се делел пленот од таквите ископувања е често (ако не и секогаш) обвиткан со мистерија“, изјави Луис Мек Нут за „Дојче Веле“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) Скандал во Генералното собрание: стотици дипломати му го свртеа грбот на Нетанјаху, ја напуштија салата

Премиерот на Израел, Бенјамин Нетанјаху, се обрати на денешното продолжение на сесијата на Генералното собрание на ОН, а пред говорот, стотици дипломати ја напуштија салата.
Кога Нетанјаху се качи на говорницата, неколку стотици дипломати од целиот свет, решија да испратат јасна и директна порака, пренесуваат медиумите.
Delegates walk out in protest as Israeli PM Benjamin Netanyahu – who has an ICC arrest warrant against him for alleged war crimes in Gaza – arrived at the podium to address the #UNGA80 assembly. pic.twitter.com/1oXNP14wPk
— Al Jazeera English (@AJEnglish) September 26, 2025
Во исто време, израелските дипломати кои останаа во салата се обидоа со аплауз да го одвлечат вниманието на присутните во салата, како и на публиката која го следеше Генералното собрание преку ТВ екрани или преноси во живо преку веб-страницата на ОН.
Претседавачите на Генералното собрание на Обединетите нации се обидоа да воспостават ред и мир во салата, но тоа не беше можно.
На овој начин, бројни дипломати го искажаа своето мислење за израелската политика на Блискиот Исток и со заминувањето, јасно ставија до знаење дека не сакаат да го слушаат обраќањето на израелскиот премиер, според написите.
Фото: принтскрин
Регион
Шеќеринска: НАТО нема да дозволи безбедносен вакуум во БиХ

Заменичката на генералниот секретар на НАТО, Радмила Шеќеринска, денес изјави дека алијансата нема да дозволи безбедносен вакуум во Босна и Херцеговина, откако српскиот лидер Милорад Додик објави дека ќе побара од Москва да ја прекине воената мисија ЕУФОР во таа земја.
Шеќеринска изјави дека НАТО е „трајно посветен на суверенитетот и територијалниот интегритет на Босна и Херцеговина“.
Таа додаде дека НАТО нема да дозволи дестабилизација во Босна и Херцеговина, соопшти канцеларијата на бошњачкиот член на колективното претседателство на Босна и Херцеговина, Денис Беќировиќ, кој се сретна со претставничката на НАТО.
„Без оглед на исходот од претстојната седница на Советот за безбедност на ООН, НАТО нема да дозволи безбедносен вакуум во Босна и Херцеговина“, рече Шеќеринска.
Свет
Зеленски: Ќе ги вратиме изгубените територии преку дипломатија, а не со сила

Украинскиот претседател Володимир Зеленски, зборувајќи за потенцијалните нови граници меѓу Русија и Украина, рече дека Украина е подготвена да разговара за тоа.
„Ако утре има прекин на огнот, ако немаме сила да ги вратиме овие територии, тогаш сме подготвени да разговараме за тоа. Подготвени сме да ги вратиме некогаш во иднина преку дипломатски средства, а не со сила“, рече Зеленски во интервју за „Аксиос“, одговарајќи на прашањето дали е подготвен да ги признае промените на границите.
Тој исто така рече дека би бил подготвен да поднесе оставка по завршувањето на војната, но дека Украина продолжува да одговара на руските напади.
Зеленски исто така рече дека ако руските претставници не ја запрат војната во Украина, подобро е да си најдат свои нуклеарни засолништа.
Украинскиот претседател е убеден, рече тој по средбата со американскиот претседател Доналд Трамп, кој потоа објави на платформата Truth Social, дека сега верува дека Украина може целосно да ја добие војната, и дека добил поддршка од Трамп за целни напади врз руските енергетски објекти и фабрики за оружје.
„Секако, бев позитивно изненаден“, рече Зеленски, кратко пред да го напушти Генералното собрание на ОН и да се врати во Киев, коментирајќи ја објавата на Трамп.
Кога беше прашан што се променило, Зеленски рече дека тоа е „односот на Трамп со Путин“ и дека по средбата во Алјаска каде што Трамп му дал на Путин, според него, „повеќе отколку што заслужува“, американскиот претседател сфатил дека сојузот со Путин „нема да му донесе успех“.
Зеленски рече дека Трамп му рекол дека Украина треба да изврши реципрочни напади „око за око“ врз руската енергетска инфраструктура и складиштата за оружје и дека тој ќе „работи за да се осигури“ дека Украина ќе добие неодреден нов систем со долг дострел.
Украинскиот претседател додаде дека Трамп наскоро би можел повторно да го промени курсот, според написите.
Фото: принтскрин