Свет
Ереван вели дека Баку бомбардирал ерменска територија во близина на иранската граница

Војската на Азербејџан утрово бомбардира ерменски гарнизон во близина на границата со Иран користејќи борбени беспилотни летала и артилерија, соопшти портпаролот на ерменското Министерство за одбрана, Шушан Степанјан, на својата страница на „Фејсбук“, пренесува ТАСС.
„Околу 10-10.15 часот утрово азербејџанската страна уште еднаш го прекрши примирјето. Користеше беспилотни летала (едното падна на територијата на Ерменија) и артилерија за бомбардирање ерменски гарнизон на граничарите во близина на границата со Иран“, рече Степанијан.
Министерството за одбрана на Република Ерменија забележа уште едно кршење на примирјето и бомбардирањето на државната граница и предупредува дека ќе мора да спроведе одмазднички напади против азербејџанските сили.
Ерменското Министерство за одбрана во понеделникот соопшти дека Баку го прекршил примирјето со гранатирање на позициите на непризнатите единици за одбрана на Република Нагорно-Карабах на североисток од линијата за ангажман. Министерството за одбрана на Азербејџан претходно соопшти дека Баку строго ги почитува сите услови за прекин на огнот и ја обвини Ерменија за нарушувањето на примирјето.
На 25 октомври Азербејџан и Ерменија склучија примирје за хуманитарни цели со посредство на САД, кое стапи во0 сила на 26 октомври во 7 часот по московско време.
Обновените судири меѓу Азербејџан и Ерменија избувнаа на 27 септември, со интензивни битки во спорниот регион Нагорно-Карабах. Областа доживеа разгорување на насилството летото 2014 година, во април 2016 година и минатиот јули. Азербејџан и Ерменија воведоа воена состојба и почнаа со мобилизација. Двете страни во конфликтот пријавија жртви, меѓу нив и цивили.
Како резултат на консултациите иницирани од Русија во Москва, Баку и Ереван се согласија да прекинат со огнот на 10 октомври за хуманитарни цели за размена на воените затвореници и мртвите. Сепак, примирјето подоцна беше прекршено.
Конфликтот меѓу Ерменија и Азербејџан за планинскиот регион Нагорно-Карабах, спорна територија што беше дел од Азербејџан пред распадот на Советскиот Сојуз, но мнозински населена со етнички Ерменци, избувна во февруари 1988 година кога автономниот регион Нагорно-Карабах најави повлекување од Советската Социјалистичка Република Азербејџан.
Од 1992 до 1994 година тензиите зовриваа и експлодираа во големи воени акции за контрола над енклавата и седумте соседни територии кога Азербејџан ја изгуби контролата над нив. Разговорите за решението за Нагорно-Карабах траат од 1992 година под водство на групата од Минск на ОБСЕ, предводена од тројцата копретседатели – Русија, Франција и САД.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Урсула фон дер Лајен го поздрави мировниот план на Трамп за Газа

Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, денес објави дека го поздравува мировниот предлог на американскиот претседател, Доналд Трамп, за прекин на војната во Газа.
„Ја поздравувам посветеноста на претседателот Доналд Трамп за прекин на војната во Газа. Ги повикувам сите страни да ја искористат оваа можност сега. Европската Унија е подготвена да придонесе“, напиша таа на социјалната мрежа X.
„Непријателствата треба да престанат со обезбедување итна хуманитарна помош за населението на Газа, а сите заложници треба веднаш да бидат ослободени“, додаде таа.
Свет
(Видео) Откриено потеклото на џиновските радио кругови во вселената?

Невообичаени, остри кругови од радио бранови што се појавуваат во длабоката вселена ги збунуваат астрономите уште од нивното откривање во 2019 година. Сега, тим научници детално го разгледа еден од овие феномени со надеж дека конечно ќе ги отклучи неговите тајни, пишува ScienceAlert.
Лансирањето на нови, напредни опсерватории честопати носи можност за откривање на сосема нови феномени во вселената што постојната технологија не можеше да ги сними досега. Токму тоа се случи во 2019 година, кога пилот истражување на радиотелескопот ASKAP во Австралија забележа неколку необични радио кругови. Во класичен астрономски стил, тие едноставно се нарекуваат – „необични радио кругови“ или ORC.
Овие огромни, кружни структури се јасно видливи на радио бранови должини, но целосно невидливи во оптичкиот, инфрацрвениот или рендгенскиот спектар. До денес, познати се само десетина такви објекти, а нивното потекло останува необјаснето.
Во нова студија, тим предводен од научници од Универзитетот Рур во Бохум во Германија, детално испитал еден таков прстен, означен како ORC J0356-4216. Користејќи ги радиотелескопите ASKAP и MeerKAT, кои првично го открија ORC во октомври 2023 година, тимот ги проучувал брановите должини и поларизацијата на неговите радио бранови. Тие откриле дека ORC се состои од два симетрични прстени, со комбиниран дијаметар од неверојатни 2,18 милиони светлосни години. Тие исто така откриле дека магнетното поле го следи кружниот облик на прстените.
Како и многу други ORC, J0356-4216 има галаксија во својот центар, што би можело да биде клучот за разбирање на нивното формирање. Истражувачите веруваат дека најверојатното објаснување е дека станува збор за ударен бран предизвикан од некоја древна активност во централната галаксија. Ова би можело да вклучува моќни експлозии на формирање ѕвезди, судир на две галаксии или фаза во која централната супермасивна црна дупка еруптирала со зголемена активност, позната како активно галактичко јадро (AGN).
„Во случајот на ORC J0356–4216, набљудуваната двострука морфологија и карактеристиките на поларизација полесно се објаснуваат со реликтна емисија од мината AGN активност или одливи управувани од млазени гасови“, заклучуваат истражувачите во својот труд. Истражувањето сè уште не е рецензирано од колеги, но е достапно за прегледување на репозиториумот arXiv.
фото: принтскрин
Свет
Нелегален патник пронајден мртов во подвозјето на авион на „Американ ерлајнс“

Полицијата во Шарлот, Северна Каролина, истражува смрт на патник чие тело беше пронајдено во недела наутро во подвозјето на авион на „Американ ерлајнс“. Авионот штотуку пристигнал од Европа и бил на одржување кога било откриено телото, според Си-ен-ен.
Според соопштението од полицијата Шарлот-Мекленбург, лицето, чиј идентитет и потекло сè уште не се познати, е прогласено за мртво на местото на настанот.
Портпарол на „Американ ерлајнс“ потврди за WSOC, подружницата на Си-ен-ен, дека авиокомпанијата соработува со полицијата. Меѓународниот аеродром Шарлот Даглас изјави дека е запознаен со „трагичното откритие“.
„Длабоко сме тажни од оваа вест и ќе ја поддржиме истрагата на Полициската управа Шарлот-Мекленбург (CMPD) доколку е соодветно“, се вели во соопштението, додавајќи дека операциите на аеродромот продолжуваат нормално.
фото: принтскрин