Свет
ЕУ: Се надеваме дека САД ќе го сменат мислењето за напуштање на СЗО

Светската здравствена организација (СЗО) жали за одлуката на американскиот претседател Доналд Трамп да ги повлече САД од глобалната агенција и се надева дека ќе се премисли, а ЕУ изразува загриженост за најавата за повлекување и исто така се надева дека одлуката сè уште се разгледува.
„Се надеваме дека САД ќе се преиспитаат и навистина се надеваме дека ќе има конструктивен дијалог за доброто на сите, за Американците, но и за луѓето во светот“, рече портпаролот на СЗО, Тарик Јашаревиќ, на брифинг со новинарите во Женева.
За време на својот прв ден на функцијата Трамп го исполни предизборното ветување дека ќе стори сè што е во негова моќ за да го прекине членството на САД во агенцијата на ОН со седиште во Женева.
Сепак, тоа нема да се случи веднаш. Неговата администрација исто така мора писмено да го извести генералниот секретар на ОН за повлекувањето. Потоа ќе треба една година да стапи во сила.
„Светската здравствена организација жали поради најавата дека Соединетите Американски Држави имаат намера да се повлечат од организацијата“, се вели во соопштението на СЗО.
„СЗО игра клучна улога во заштитата на здравјето и безбедноста на луѓето во светот, вклучително и Американците, со решавање на основните причини за болеста, градење посилни здравствени системи и откривање, спречување и реагирање при итни здравствени случаи, вклучително и појава на болести, често на опасни места на кои другите не може да одат“.
САД се убедливо најголемиот придонесувач за СЗО. Во 2023 година нивното учество во буџетот беше 18 проценти. СЗО ќе анализира што би значело повлекувањето на САД за нејзините програми, соопшти агенцијата, додавајќи дека е премногу рано да се даваат детали.
Гневот на Трамп кон СЗО датира од пандемијата на коронавирусот. За време на неговиот прв мандат тој се обиде САД да ја напуштат Организацијата, но Џо Бајден стана претседател пред истекот на рокот од една година и ја поништи наредбата на Трамп.
Трамп ја обвинува СЗО за злоупотреба на средства и лошо управување со пандемијата.
Портпаролот на кинеското Министерство за надворешни работи во вторникот рече дека Пекинг е загрижен поради извршната наредба на Трамп, а германскиот министер за здравство го нарече удар за меѓународната борба против глобалната здравствена криза.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.