Свет
Зошто Трамп се премисли за царините по една недела – пресудна една работа
Одлуката на Доналд Трамп ненадејно да објави тримесечна пауза за новите царини го откри неговиот праг на политичка издржливост – точно една недела, пишува во својата анализа Си-Ен-Ен.
„Почнаа да кукаат“, рече Доналд Трамп, коментирајќи ги критиките кои паѓаат на адреса на Белата куќа во последните денови, додавајќи: „Почнаа да се нервозни, исплашени“.
Дури и за претседател познат по ненадејни пресвртници, вчерашниот ден беше драматичен. Трамп најави пауза на долго најавуваните царини само еден ден откако енергично ги бранеше, додека неговиот главен трговски претставник истовремено сведочеше на Капитол Хил за придобивките од истите тие царини – очигледно несвесен дека неговиот шеф се повлекува од нив.
Поканите од светот на бизнисот и политичките кругови го насочија вниманието на Трамп токму кон пазарот на обврзници. Особено се истакна шефицата на кабинетот Сузи Вејлс, која се обиде да му објасни на Трамп дека неговиот политички капитал протекува додека берзите тонат, а републиканските пратеници добиваат се повеќе гневни повици од граѓаните.
Кога Трамп синоќа објави дека царините се на пауза, многумина во Белата куќа го слушнаа тоа во исто време со остатокот од светот – преку Truth Social. Неговиот сопствен трговски претставник, Џејмисон Грир, кој сведочеше пред Конгресот во тоа време, не даде никакви индикации дека нешто се менува.
„Изгледа дека вашиот шеф само што го ви го извлекол тепихот од под вашите нозе“, изјави конгресменот Стивен Хорсфорд од Невада.
Бесент со тврдење дека паузата не е пораз, туку дел од поширока стратегија: „Потребна беше многу храброст да се издржи до овој момент“. Но, Трамп, исто така, рече дека некои американски компании може инстинктивно да бидат ослободени од царинскиот режим, што дополнително ќе ги збуни пазарите.
На прашањето дали неговиот кредибилитет бил оштетен од ненадејниот пресврт, Трамп рече: „Морате да бидете флексибилни. Погледнете како се менуваат пазарите денес“.
Вчера наутро економскиот тим на Белата куќа беше фокусиран на драматичниот пад на побарувачката за американски обврзници. Првото издание по објавувањето на новите царини помина лошо. Некои аналитичари сметаат дека странските земји намерно избегнувале да купат американски долг.
Бидејќи приходите од обврзници финансираат програми кои не се покриени со даночни приходи, падот предизвика сериозна загриженост дека пошироката агенда на Трамп е оспорена.
Бесент се обиде да ја смири јавноста на телевизија велејќи дека „таквите движења се непријатни, но нормални“, но неговиот приватен разговор со Трамп гласеше поинаку. Според изворите, претседателот интензивно следел што се зборува за него, а меѓу најважните моменти бил настапот на Џејми Димон, шеф на JPMorgan, кој на Fox Business изјавил дека „рецесијата е веројатниот исход“ на трговската војна.
„Пазарите не се секогаш во право, но понекогаш се во право“, рече Димон.
Трамп вчера се обиде да го искористи краткорочниот раст на берзите како своја победа, без да ги спомене рекордните загуби од претходната недела. Пред Белата куќа тој ја коментираше својата одлука:
„Така оди во финансиите. Мора да знаете како да се прилагодите“, им рече тој на новинарите, алудирајќи на берзите.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Амазон отпушта десетици илјади работници: причината е вештачката интелигенција
Амазон, компанија која оствари профит од над 35 милијарди долари во првата половина од 2025 година и е на добар пат да потроши повеќе од 120 милијарди долари за вештачка интелигенција оваа година, отпушта десетици илјади луѓе. Официјалната причина е желбата да се намалат трошоците и да се работи „како најголемиот стартап во светот“, објавува Си-ен-ен.
Овој потег одразува поширок тренд кај американските корпорации кои отпуштаат работни места поради зголемувањето на цените, непредвидливата трговска војна и потенцијалната револуција во вештачката интелигенција. Амазон не е сам: УПС отпушти околу 48.000 работни места оваа година, Таргет отпушти 1.800 вработени минатата недела за да биде „посилен и побрз“, а други технолошки гиганти како Мајкрософт и Мета, исто така, неодамна отпуштија илјадници работници.
Иако ваквите потези обично го бодрат Волстрит на краток рок, тие исто така претставуваат огромен облог за технологија која сè уште треба да докаже дека може да ги испорача ефикасноста што нејзините поддржувачи долго време ја ветуваа.
„Мислам дека ќе видиме голем тренд каде што луѓето очекуваат многу од оваа технологија, а не сè што очекуваме ќе се оствари“, рече Сем Рансботам, професор по деловна аналитика на Бостонскиот колеџ.
Тие јавно тврдат дека вештачката интелигенција не е причината, но…
Амазон вели дека напредокот во вештачката интелигенција не е директно одговорен за огромното мнозинство од 14.000 отпуштања најавени во вторник. Сепак, меморандумот на компанијата во кој се објавуваат отпуштањата го повторува верувањето на извршниот директор Енди Џаси дека вештачката интелигенција ќе ги трансформира работните места.
„Мора да запомниме дека светот се менува брзо“, се вели во меморандумот, додавајќи дека е „убеден“ дека помалата работна сила е клучна за водење во ерата на вештачката интелигенција.
Во исто време, Амазон, како и другите големи работодавци, не е имун на неизвесната деловна клима. Професорот Рансботам верува дека веројатно постојат повеќе причини за отпуштањата и дека вештачката интелигенција може да биде и „удобна завеса за чад“ кога бизнисите се борат со други проблеми.
Свет
Крузер заборавил патничка на остров во Австралија, пронајдена е мртва
Австралиските власти покренаа истрага откако 80-годишна жена била пронајдена мртва на остров во рамките на Големиот корален гребен, откако туристички крузер ја оставил таму.
Според Би-Би-Си, жената пешачела со група патници на островот Лизард, околу 250 километри северно од Кернс, кога се одвоила за да се одмори. Бродот „Coral Adventurer“ испловил без неа, а по неколку часа, откако забележале дека недостига, се вратил и започнала потрага. Телото било пронајдено следното утро.
Австралиската управа за морска безбедност (AMSA) соопшти дека спроведува истрага и ќе разговара со екипажот кога бродот ќе пристане во Дарвин. Од компанијата „Coral Expeditions“ изјавија дека им изразиле сочувство и поддршка на семејството на жената и дека длабоко жалат за трагедијата.
Сведоци за „ABC“ изјавиле дека во потрагата биле вклучени хеликоптер и луѓе со бакли, но дека потрагата била прекината во текот на ноќта. Телото било лоцирано следното утро. Жената штотуку ја започнала 60-дневната тура околу Австралија, за која билетите чинат десетици илјади долари. Полицијата соопшти дека станува збор за ненасилна смрт без сомнителни околности.
Свет
Орбан е пред голема дилема: Трамп или руска нафта
Унгарскиот премиер Виктор Орбан се наоѓа во незавидна позиција – притиснат помеѓу неговата зависност од руската нафта и притисокот од неговиот сојузник во Белата куќа, Доналд Трамп.
Додека се подготвува за клучен состанок во Вашингтон следната недела, Орбан балансира помеѓу две сили за кои тврди дека претставуваат глобална „мрежа што се спротивставува на војната“. „Една сила предводена од американскиот претседател и еден дух што е тука со Светиот Отец“, рече тој по вчерашната средба со папата Лав во Ватикан, објави Би-би-си.
🕊️ The global anti-war network stands strong with two centres: one of political power, and one spiritual. From the Vatican, the Holy Father @Pontifex provides strength, motivation, and guidance, while @realDonaldTrump leads the political centre for peace. Together, we work to… pic.twitter.com/kBTRQYpvPt
— Orbán Viktor (@PM_ViktorOrban) October 27, 2025
Во срцето на тензијата е обновениот притисок на САД врз Унгарија и Словачка итно да ја прекинат нивната зависност од руската нафта, најновиот потег на Трамп да ја принуди Русија да ја прекине војната во Украина. На прашањето дали Трамп отишол предалеку со воведувањето санкции врз две од најголемите руски нафтени компании, Орбан одговори отсечно: „Од унгарска гледна точка, да“.
Орбан вешто ја искористи големата зависност на својата земја од руската енергија за свои цели: како оружје против Брисел, средство за одржување добри односи со Москва и како клучна платформа за претстојните избори во април, каде што им ветува на гласачите „евтина руска енергија“.
Иако се претставува како безбеден избор во неизвесен свет, Орбан заостанува во повеќето анкети, главно поради метеорскиот подем на лидерот на опозицијата, Петер Маѓар.
Ситуацијата е дополнително комплицирана од повторените украински напади со беспилотни летала врз нафтоводот Дружба, кои накратко го прекинаа снабдувањето на Унгарија ова лето. Со месеци, високи унгарски функционери сугерираа дека војната би можела да заврши до крајот на годината, перспектива што изгледаше нереална сè додека не се појави веста за планираниот самит меѓу Трамп и рускиот претседател Владимир Путин во Будимпешта.
Но, плановите на Орбан почнаа да се распаѓаат на 21 октомври, кога Белата куќа објави дека самитот е откажан. Неговата влада се надеваше на сцена во која унгарскиот премиер ќе стои заедно со Трамп и Путин, прашувајќи се како гласачите би можеле да гласаат против толку меѓународно успешен лидер. И покрај откажувањето, Орбан продолжува да инсистира дека состанокот ќе се одржи и дека тоа е само прашање на време.
Најголемото прашање што ги затегнува односите меѓу САД и Унгарија е нафтата. Унгарија дури го зголеми увозот на нафта преку нафтоводот Дружба во 2024 година, а на 23 октомври, токму кога Орбан им се обраќаше на своите поддржувачи, САД објавија санкции за руските нафтени гиганти Лукоил и Роснефт. Уделот на руската нафта во унгарскиот увоз се зголеми од 64% во 2020 година на 80% во 2024 година.
Унгарската влада тврди дека како земја без излез на море, нема алтернатива на евтините копнени нафтоводи. Дополнителен проблем е што нејзината главна рафинерија во Шажаломбата и словачката рафинерија „Словнафт“, обете во сопственост на MOL, се прилагодени за преработка на руска сурова нафта од типот Уралс, која има поголема содржина на сулфур од суровата нафта од типот Брент.
Сепак, тврдењето на Унгарија дека промената не е можна е поткопано од примерот на Чешка. Таа земја, исто така без излез на море и со слична големина, инвестираше многу во Трансалпскиот гасовод до италијанското пристаниште Трст по руската инвазија на Украина. Тие ги прилагодија своите рафинерии и во април 2025 година гордо објавија дека повеќе не добиваат капка руска нафта.
Експертите за енергија велат дека унгарскиот MOL тивко ја адаптира својата технологија, но на владата ѝ недостасува политичка волја да се префрли на гасоводот Адрија од хрватското пристаниште Омишаљ. Исто така, постојат спорови меѓу хрватскиот Јанаф и MOL околу капацитетот на гасоводот.
За време на состанокот следната недела, Трамп ќе побара од Орбан да покаже политичка волја да се одвикне од руската енергија. Мет Витакер, американскиот амбасадор во НАТО, за Фокс њуз изјави дека Унгарија „сè уште не презела никакви активни чекори“ и вети помош од САД за Унгарија и Хрватска за да се случи тоа.
Тоа би била тешка одлука за Орбан. По години тврдење дека Унгарија не може да преживее без руска нафта и гас, ненадејниот пресврт би значел губење на угледот кај гласачите. Но, неговиот стар пријател Доналд Трамп е познат по своите вештини за склучување договори. Орбан наскоро ќе открие колку убедлив може да биде американскиот претседател.
фото: принтскрин

