Свет
Избори и референдум во Молдавија, Путин планира дестабилизација

Граѓаните на Молдавија денеска гласаат на претседателските избори, но и на референдумот за Европската унија (ЕУ). Овие избори и референдумот се одржуваат во критични моменти од конфликтот меѓу Русија и Западот за иднината на оваа сиромашна земја во Југоисточна Европа. Покрај отцепениот регион Придњестровје, Русија долго време сака да ја контролира Молдавија, која сега е пред клучен избор – Брисел или Москва.
Додека војната во Украина беснее на исток и го насочува политичкото и дипломатското внимание кон Киев, Молдавија, поранешна советска република, ги засили своите напори да избега од орбитата на Москва и започна долг процес на преговори за пристапување во ЕУ.
Прозападната претседателка Маја Санду се надева дека ќе ја унапреди својата агенда со освојување на втор мандат и обезбедување „за“ на референдумот за да се запише членството во ЕУ како стратешка цел во уставот на Молдавија.
Москва инвестираше повеќе од 100 милиони во манипулации во Молдавија
Анкетите велат дека има големи шанси Санду да победи и сугерираат дека мнозинството граѓани на Молдавија го поддржуваат пристапувањето во ЕУ, додека владата ја обвини Русија и нејзините сателити дека се обидуваат да влијаат на изборниот процес.
– Тоа е пресметан напор во големи размери што има за цел да ја дестабилизира нашата иднина и да го попречи патот на Молдавија кон ЕУ – рече советничката за надворешна политика на молдавскиот претседател Олга Рошка, повикувајќи се на проценки дека се испратени над 100 милиони евра за манипулирање со гласовите.
Полицијата соопшти дека руска мрежа поткупила 130.000 гласачи да гласаат против пристапувањето во ЕУ. Полицијата, исто така, рече дека криминалните групи поддржани од Русија сакале да го попречат гласањето, дури и со заземање државни институции, додека властите блокирале голем број руски веб-страници во земјата минатиот месец.
На брифингот оваа недела, Кремљ негираше дека Русија се мешала во изборниот процес во Молдавија. Сепак, се вели дека Москва верува дека многу Молдавци сакаат добри односи со Москва и им е ускратено правото да ги имаат медиумските куќи и политичарите што ги сакаат.
Сателитите на Путин во Кишињев
Меѓу водечките личности кои го поддржуваат Кремљ во Молдавија е Илан Шор, тајкун кој живее во Русија поради измама. Шор, кој беше санкциониран од САД за наводно мешање во изборите во име на Русија, понуди да плати многу луѓе за да ги убеди другите луѓе да гласаат „не“ на референдумот и да ги поддржат ривалите на претседателката Маја Санду, како и да ги носи од други неодредени дејствија означени само како „задолженија“.
Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен минатата недела отпатува за Кишињев за да се сретне со Маја Санду и да ги повика Молдавците да учествуваат на референдумот. Таа вети 1,8 милијарди евра финансиска поддршка.
Иако се очекува Санду да добие нов четиригодишен мандат, гласањето би можело да оди во вториот круг на 3 ноември доколку таа не освои повеќе од 50 отсто од гласовите.
Кандидат кој може да се најде и во вториот круг е Александар Стојаногло, поранешен јавен обвинител кој ги повика луѓето да го бојкотираат референдумот или да гласаат „не“, опишувајќи го како трик за зголемување на популарноста на Маја Санду.
Оазу Нантои, пратеник од партијата ПАС на Маја Санду, изјави за Ројтерс дека верува оти Русија сака да го види најслабиот можен резултат за актуелниот претседател на изборите и референдумот.
Без оглед на исходот од изборите и референдумот во недела, аналитичарите велат дека веруваат дека партијата на Маја Санду се соочува со тешка битка да го задржи мнозинството во парламентот.
Санду победи во 2020 година, а нејзината партија освои мнозинство во летото 2021 година. Оттогаш, Молдавија е погодена од ефектите на пандемијата Ковид, војната во Украина, која создаде бран бегалци и остриот пад на рускиот јазик испораките на природен гас, што ја поттикна инфлацијата.
Нантои рече дека верува оти Русија сака да види појава на сличен политички пејзаж на поранешната советска република Грузија, која има парламент во спор со ЕУ и Западот и главно церемонијален прозападен претседател.
– Во ова сценарио Русија би имала можност да ја контролира Молдавија – рече тој.
Русите планираат да ги попречат изборите и референдумот во Молдавија?
Молдавија неодамна изнесе тврдења дека властите во Русија, по наредба на Владимир Путин, планираат да ги попречат претстојните претседателски избори во земјата и референдумот за влез во ЕУ, со носење гласачи на избирачките места во молдавската амбасада во Москва.
Министерството за надворешни работи на Молдавија соопшти дека е вознемирено од извештаите дека Русија наводно се подготвува „вештачки да создаде впечаток на пренатрупаност“ на две избирачки места во Москва оваа недела.
– Молдавија ги повикува руските власти и другите партии да се воздржат од дејствија кои би можеле да го нарушат изборниот процес со незаконски средства или вештачки да создадат изглед на гужва на избирачките места – се вели во соопштението на Министерството.
Од руските власти нема коментар.
With days left to #Moldova presidential elections & EU referendum, pro-Kremlin #disinformation kicks into overdrive, betraying Moscow's nervousness about the elections. Read more & #DontBeDeceivedhttps://t.co/WgaBycrjOH pic.twitter.com/aC5QC9YjUs
— EUvsDisinfo (@EUvsDisinfo) October 17, 2024
ЕУ ѝ додели на Молдавија кандидатски статус откако Русија ја нападна Украина во 2022 година, а во претходните месеци рекордна сума пари од фондовите на ЕУ беше доделена на Молдавија.
Белата куќа оваа недела соопшти дека Москва потрошила „милиони долари“ за финансирање на своите фаворизирани партии во Молдавија и ширење дезинформации на социјалните мрежи.
Портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова, претходно ги критикуваше молдавските власти дека наводно испечатиле само 10.000 гласачки ливчиња за 500.000 Молдавци кои живеат и работат во Русија и имаат право на глас.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Орбан: Унгарија успеа да се спротивстави на притисокот од Брисел

Орбан нагласи за унгарскиот јавен сервис дека владата со двотретинско мнозинство, која беше избрана во 2022 година, е клучна за зачувување на независноста на Унгарија во односите со Европската Унија.
„Европските бирократи вршат голем притисок врз земјите-членки да овозможат почеток на преговорите за пристапување со Украина, со поддршка на повеќе од 30.000 бирократи. Унгарија, сепак, стои цврсто затоа што народот создаде стабилна влада“, рече Орбан.
Тој нагласи дека, додека многу европски влади имаат коалиции што го отежнуваат постигнувањето обединета позиција, Унгарија ужива политичка стабилност што ѝ овозможува да се спротивстави на надворешните притисоци.
Унгарскиот премиер нагласи дека оваа стабилност е најважната предност на Унгарија во меѓународната конкуренција и рече дека земјата продолжува да се спротивставува на сите обиди за доведување во прашање на нејзиниот суверенитет.
Орбан, исто така, ја поздрави победата на Карол Навроцки на претседателските избори во Полска, нарекувајќи ја фантастичен резултат за Унгарија, што, според него, е продолжение на маршот на патриотите.
Тој додаде дека „Вашингтон експрес штотуку пристигна во Варшава“, алудирајќи на растечкото влијание на САД во регионот.
Свет
Трамп назначи 22-годишен градинар за шеф на канцеларијата за спречување на тероризам

Американскиот претседател, Доналд Трамп, назначи 22-годишник за раководител на главниот центар за спречување на тероризам на Министерството за внатрешна безбедност. Тој претходно работел како градинар и продавач во маркет.
Кариерата на Томас Фугејт тргна во миг. Само една година по дипломирањето, 22-годишникот без видливо искуство во националната безбедност сега е службеник во Министерството за внатрешна безбедност на САД, задолжен за главната владина агенција за спречување на тероризам.
Белата куќа го назначи Фугејт, кој претходно работеше во кампањата на Трамп и беше практикант во десничарската Фондација Херитиџ, на позиција во Министерството за внатрешна безбедност, која подоцна беше проширена за да го вклучи и Центарот за програми и партнерства за превенција (CP3). Канцеларијата ги води националните напори за спречување на злосторства од омраза, пукања во училиштата и други форми на целно насилство.
ProPublica известува дека назначувањето на Фугејт е најновиот шок за канцеларијата која е практично уништена откако Доналд Трамп се врати во Белата куќа и започна со ревизија на политиката за национална безбедност, фокусирајќи се речиси исклучиво на имиграцијата.
Веста за назначувањето предизвикува загриженост кај експертите за борба против тероризмот и непрофитните организации финансирани од CP3. Неколкумина признаа дека морале да побараат информации за Фугејт на LinkedIn – бидејќи никој во индустријата не го познавал.
Според неговиот профил, тој работел во супермаркет во Остин дури до август 2023 година како „член на тимот со повеќе функции“.
„Вршам разни задачи во секој оддел од продавницата, исполнувајќи клучни должности што придонесуваат за работењето на продавницата“, напишал Фугејт во своето CV.
Неговата прва работа во 2020 година била уредување на пејзажи. Тој напишал дека работи за своја компанија и дека неговата работа вклучува „косење тревници, корнење плевел, рабови на тревници и чистење на остатоци“.
Фугејт, исто така, завршил четиримесечен стаж во 2023 година во Фондацијата Херитиџ, конзервативен тинк-тенк кој стои зад контроверзниот „Проект 2025“, визија за целосна реконструкција на федералната влада.
Висок функционер во Центарот за програми и партнерства за превенција изјави за ProPublica дека на Фугејт „привремено му се дадени дополнителни лидерски одговорности поради неговиот успех“.
„Тоа е признание за неговиот ентузијазам за работата и неговиот успех на работното место“, рече функционерот.
Сепак, истражувачите за борба против тероризмот наводно се загрижени за назначувањето на Фугејт, со оглед на неговото неискуство.
„Можеби е чудо од дете. Можеби е како Дуги Хаузер и има што е потребно за да води канцеларија на 21 година. Но, тоа веројатно не е случај. Звучи како да поставиле практикант на чело“, изјави еден истражувач за ProPublica.
Свет
Русија го нападна Киев со ракети и дронови, погодени воз и станбени згради

Русија изврши интензивен ракетен и беспилотен напад врз украинскиот главен град Киев, во текот на ноќта, при што загинаа четири лица, соопштија украинските власти, додека моќни експлозии одекнуваа низ целиот град.
Нападот следеше по предупредувањето од рускиот претседател Владимир Путин, пренесено од американскиот лидер Доналд Трамп, дека Кремљ ќе возврати за нападот во кој украинските беспилотни летала уништија неколку стратешки бомбардери во напади во Русија.
Градоначалникот на Киев, Виталиј Кличко, изјави дека 20 лица се повредени, од кои 16 се во болница, а четири лица починаа.
„Градското метро беше нарушено од руски напад што погоди и оштети воз помеѓу станиците“, соопшти воената администрација на Киев.
„Во населбата Соломенски, руски дрон погоди станбена зграда, оставајќи огромна дупка и трага од оган“, изјави фотограф на „Ројтерс“ на местото на настанот.
Порано таа вечер, новинарите на „Ројтерс“ го слушнаа звукот на руските беспилотни летала, заедно со звуците на украинската воздушна одбрана.
Сведоци на „Ројтерс“ пријавија серија продорни експлозии доволно силни за да ги потресат прозорците далеку од местото на ударот.
Некои жители на Киев побараа засолниште во метро станиците или подземните гаражи.
Украинските воздухопловни сили соопштија дека градот бил цел на беспилотни летала и крстосувачки ракети „Калибр“.
Во еден од најсмелите напади од почетокот на војната меѓу Украина и Русија, Украина минатиот викенд уништи некои од руските стратешки бомбардери на земја користејќи беспилотни летала скриени во дрвени куќи.
Кремљ најави одмазда за украинскиот напад врз руските воздухопловни бази, рече Трамп по телефонскиот разговор со Путин во средата.