Свет
Изборот за песна на Евровизија започнува за два дена, Шведска го очекува во страв

Мониста и штрас или пропалестински демонстрации и пароли? Изборот за песна на Евровизија, кој започнува во вторник во шведскиот град Малме, годинава е во сенка на војната во Газа. Посебно за одбележување е учеството на Израел на речиси 70 години старото натпреварување, на кое годинава учествуваат 37 земји, а завршува со финалето на 11 мај.
Жителот на Малме, Андерс Пухел, изјави за АФП дека ќе учествува на протестот на 9 мај, кога Израел ќе се натпреварува во полуфиналето. „За време на војната, учеството на Израел треба да биде забрането на ист начин како што ја забранија Русија“, рече Пухел.
Во 2022 година, руските радиодифузери беа исклучени од Европската радиодифузна унија (ЕБУ), која го организира натпреварот, по инвазијата на Москва врз Украина. „Пораката беше дека не ни се допаѓаат луѓето кои не се придржуваат до демократските стандарди“, рече антропологот и евровизиски специјалист Лизан Вилкен.
Од почетокот на годината беа покренати неколку петиции со кои се бара исфрлање на Израел од натпреварувањето. Директни закани добија и Еден Голан, пејачот кој го претставува Израел, што ЕБУ брзо ги осуди.
„Иако силно ја поддржуваме слободата на говорот и правото на изразување мислења во едно демократско општество, ние силно се спротивставуваме на каква било форма на онлајн злоупотреба, говор на омраза или вознемирување насочена кон нашите уметници или кои било поединци поврзани со натпреварот“, велат организаторите.
Во арената Малме, организаторите ги забранија сите знамиња, освен за земјите-учеснички и знамињата на виножитото, што е старо правило на ЕБУ. „Сигурен сум дека некој ќе успее да донесе палестинско знаме и да го развее, но помалку е сигурно дали тоа ќе се види на телевизија“, рече Пухел.
Илјадници луѓе се очекува да присуствуваат на пропалестинските митинзи во текот на целата недела во градот украсен со разнобојни знамиња. „Никогаш не мислев дека ќе станеме таков политички настан на светската сцена“, рече Карин Карлсон, која беше повикана од градот Малме да го координира музичкиот натпревар.
Со повеќе од 360.000 жители и 186 националности, „целиот свет живее во Малме и сите конфликти се собрани на многу мала област, што создава раздор“, изјави за АФП Андреас Онерфорс, професор по историја на идеи и специјалист за Евровизија.
Мнозинството шведски жители со палестинско потекло, исто така, живеат во пристанишниот град, трет по големина во земјата, кој очекува приближно 100.000 посетители. Безбедноста предизвикува голема загриженост, особено откако Шведска минатата година го крена алармот од закана од тероризам на второ највисоко ниво, по серијата протести во кои беше запален и оштетен Куранот.
Зголемен е бројот на безбедносни проверки, особено кога се влегува во различни места, каде торбите генерално ќе бидат забранети. Зголемено е и присуството на полицијата, пристигнувањето на засилувања од Норвешка и Данска, а полицајците ќе бидат посилно вооружени од вообичаено во текот на неделата.
„Се чини дека е безбедно“, рече Еба Адиелсон, извршен продуцент на настанот за шведскиот јавен радиодифузен сервис СВТ, кој ја организира Евросонгот заедно со ЕБУ. „Полицијата е исклучително активна и одвои многу ресурси“ за да го заштити настанот, додаде Адиелсон.
Протестите ќе бидат строго контролирани, а како мерка на претпазливост, затворските ќелии се испразнети, а затворениците се испратени на други места во Шведска за да направат простор во случај на зголемување на апсењата.
„Евровизија, можете да ја видите низ градот и за неа многу се зборува. За жал, фокусот заврши на други работи наместо на музичкото натпреварување и радоста“, се пожали фан на АББА, Андерс Персон.
Оваа година се одбележуваат 50 години од победата на шведската поп група на натпреварот со песната Ватерло, која го отвори патот на АББА кон светската слава. Неколку шведски уметници кои требаше да учествуваат на споредните свечености се повлекоа, навестувајќи ја контроверзноста околу натпреварот.
Свеченостите ќе продолжат да се одржуваат, но на помирен начин. „Малме е град за забави, најтажно е што можеби помалку жители на Малме ќе учествуваат“, рече Карлсон. ЕБУ го усвои слоганот „Обединети од музиката“, позајмен од натпреварот во 2023 година, кој беше организиран во Обединетото Кралство затоа што воено разурната Украина, победничката на натпреварот во 2022 година, не можеше да биде домаќин.
„Ливерпул беше огромна забава минатата година, тоа беше прослава фрлена во лицето на Путин“, рече Вилкен, мислејќи на рускиот претседател кој ја започна инвазијата на Украина во 2022 година, а сега настанот е „обележан“ од ситуацијата во Газа.
Друг жител на Малме, Јаир Елснер, исто така организира митинг на 9 мај, но за да го прослави учеството на Израел. „Ќе бидеме таму со шведски и израелски знамиња“, изјави тој за АФП, додавајќи дека тие имаат намера да покажат „нешто позитивно“.
Елснер, член на малата еврејска заедница во Малме, рече дека не забележал никакви промени во ставовите кон него од почетокот на војната, но призна дека постои распространето чувство на „несигурност“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) Два воени авиони се судрија во Франција, пилотите се спасија

Два авиони од француската аеробатска група Patrouille de France се урнаа за време на пробни летови и акробации, објави француското воздухопловство.
Тројца пилоти од двата авиони успеале да се катапултираат и биле пронајдени живи и свесни.
Несреќата се случила за време на вежба во близина на воздухопловната база 113 во Сен Дизие.
🚨🇫🇷✈️ ALERTE INFO – Deux avions de la Patrouille de France sont ENTRÉS EN COLLISION et se sont ÉCRASÉS dans l’est de la France. (AFP) pic.twitter.com/N6rLOQdcSD
— AlertesInfos (@AlertesInfos) March 25, 2025
Свет
Што се’ денес договорија САД, Русија и Украина

САД денеска постигнаа договор со Украина и Русија за прекин на огнот во Црното Море и ветија напори за запирање на меѓусебните напади врз енергетската инфраструктура, додека Вашингтон, исто така, вети дека ќе бара укинување на некои санкции за Москва.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски изјави дека прекинот на огнот во Црното Море стапува на сила веднаш и дека ќе побара од американскиот претседател Доналд Трамп да му даде оружје и да ја санкционира Русија доколку Москва го прекрши договорот.
„Американската страна верува дека нашите договори стапуваат на сила откако ќе бидат објавени од американската страна“, рече Зеленски на прес-конференција во Киев, додавајќи дека не верува оти Русија ќе го почитува договорот.
Зеленски предупреди дека договорот не предвидува преземање чекори во случај Русија да го прекрши и дека директно ќе се обрати до САД доколку тоа се случи.
„Ние воопшто не им веруваме на Русите, но ќе бидеме конструктивни“, рече тој.
Руски услови
Кремљ објави дека Москва се согласила да обезбеди безбедна пловидба во Црното Море, под услов западните санкции против компаниите кои се занимаваат со извоз на земјоделски производи и ѓубрива да бидат укинати.
Русија и САД, исто така, се согласија да развијат мерки за запирање на нападите врз руската и украинската енергетска инфраструктура на 30 дена. Кремљ, исто така, потврди дека САД се согласиле да помогнат во обновувањето на пристапот на Русија до светскиот пазар за извоз на земјоделски производи и ѓубрива, но со голем број услови.
За спроведување на двата дела од договорот, западните санкции кон руската банка Роселхозбанк, која работи со земјоделски компании, ќе мора да бидат укинати и да и се врати пристапот до SWIFT.
Ќе мора да бидат укинати и санкциите наметнати врз руските извозници на земјоделски производи и ѓубрива и осигурителни компании, за одржување на бродови во пристаништата и ограничувањата за бродовите и трговските плаќања, објави Кремљ.
Безбедност на пловидбата
Соединетите држави претходно објавија дека постигнале посебни договори со Украина и Русија за да се обезбеди безбедна пловидба во Црното Море и да се спроведе забрана за напади врз енергетски објекти во двете земји.
Двете земји се согласија дека „ќе биде гарантирана безбедноста на пловидбата во Црното Море, дека ќе се воздржат од употреба на сила и дека ќе спречат употреба на комерцијални бродови за воени цели“, соопшти американската влада, која посредуваше во преговорите.
Соединетите Држави, кога станува збор за Украина, исто така ветуваат „ќе ги поддржат напорите насочени кон размена на затвореници, ослободување на цивили и враќање на присилно раселените украински деца“.
Русија, која во моментов е под бројни санкции, може да смета на поддршката од Белата куќа кога станува збор за „рускиот пристап до глобалниот пазар за извоз на земјоделски и вештачки ѓубрива, намалување на трошоците за поморско осигурување и подобрување на пристапот до пристаништата и платните системи за овие трансакции“.
Продолжение на разговорите
За време на разговорите, САД „повторија дека претседателот Доналд Трамп безусловно сака да стави крај на загубата на животи на двете страни“. Вашингтон „ќе продолжи да организира преговори меѓу двете страни за на крајот да се постигне мирен исход“, се вели во најавите.
Во соопштението, американската администрација му се заблагодари на саудискиот престолонаследник Мохамед бин Салман, во чија земја се водеа преговорите.
Украинскиот министер за одбрана Рустем Умеров изјави дека Киев ги поддржува двата договори за прекин на огнот со Русија објавени од САД во вторникот и дека Украина ќе ги пречека третите земји да го следат спроведувањето на договорите.
Во објавата на Х, Умеров напиша дека Украина ќе го смета секое движење на бродови на руската морнарица надвор од источниот дел на Црното Море за прекршување на договорот и дека доколку се случи такво нешто, ќе си дозволи право на самоодбрана.
Соединетите Американски Држави во последните два дена водат одделни преговори за војната во Украина со украинската и руската делегација во Саудиска Арабија.
Свет
Зеленски: Ако Русите го прекршат договорот, бараме санкции и оружје

Украинскиот претседател Володимир Зеленски денеска изјави дека Украина ќе ги исполни своите обврски според договорот за безбедност во Црното Море, но нагласи дека ќе бара дополнителни санкции доколку Русија не го стори истото.
„Доколку Русите го прекршат договорот, имам директно прашање до претседателот Трамп“, им рече Зеленски на новинарите во Киев. „Ако тие прекршуваат, еве ги доказите – бараме санкции, бараме оружје“, додаде тој.
Зеленски го нарече договорот за запирање на нападите во Црното Море чекор во вистинската насока, но остана претпазлив.
„Прерано е да се каже дека договорот ќе функционира, но ова беа вистинските состаноци, правилни одлуки и правилни чекори“, им рече тој на новинарите.
„По ова, никој не може да ја обвини Украина дека не се движи кон одржлив мир“, додаде тој.
Зеленски денеска го коментираше и договорот според кој САД ќе и помогнат на Русија да го врати пристапот до светскиот пазар за извоз на земјоделски производи, нарекувајќи го слабеење на санкциите.
Соединетите Држави, под претходната администрација на претседателот Џо Бајден, водеа широка кампања на санкции против Русија, вклучувајќи ограничувања на извозот на руска нафта и гас, како што е плафонот од 60 долари за барел за извоз на руска нафта. Извори за Ројтерс изјавија дека администрацијата на Трамп ги проучува начините за олеснување на санкциите доколку Москва се согласи да стави крај на војната.
Како дел од денешниот договор за безбедна пловидба во Црното Море, Белата куќа објави дека „ќе помогне да се врати пристапот на Русија до светските пазари за извоз на земјоделски и вештачки ѓубрива, да се намалат трошоците за поморско осигурување и да се подобри пристапот до пристаништата и платните системи за такви трансакции“.
Кремљ нагласи дека договорот ќе стапи на сила дури откако ќе бидат укинати санкциите за руските финансиски институции, бродови и компании кои произведуваат и извезуваат храна и ѓубрива.