Свет
Иран: Американските бомби сериозно го оштетија Фордоу

Американското бомбардирање на клучниот ирански нуклеарен објект Фордоу сериозно го оштети местото, изјави иранскиот министер за надворешни работи, Абас Араки, во интервју за CBS News.
„Никој не знае точно што се случило во Фордоу. Сепак, она што го знаеме досега е дека објектите биле сериозно и сериозно оштетени“, рече Араки во интервју емитувано вчера.
„Организацијата за атомска енергија на Исламската Република Иран во моментов спроведува проценка и анализа, чиј извештај ќе биде доставен до владата“, додаде тој.
Пресретнатите ирански комуникации го минимизираа обемот на штетата предизвикана од американските напади врз нуклеарната програма на Иран, објави „Вашингтон пост“ во неделата, повикувајќи се на четири лица запознаени со доверливи разузнавачки информации што циркулираат во американската влада.
Претседателот на САД, Доналд Трамп, рече дека нападите „целосно и тотално ја уништиле“ нуклеарната програма на Иран, но американските претставници признаа дека ќе биде потребно време за целосно да се процени штетата предизвикана од американските воени напади.
Ноќта помеѓу 21 и 22 јуни 2025 година, САД извршија воздушни напади врз три клучни ирански нуклеарни објекти – Фордоу, Натанц и Исфахан – како дел од операцијата со кодно име „Полноќен чекан“.
Нападите беа одговор на загриженоста за нуклеарната програма на Иран и следеа по изненадувачките израелски напади врз Иран на 13 јуни, што започна нов бран конфликт меѓу Израел и Иран.
Претседателот на САД, Доналд Трамп, го нареди нападот, а Пентагон потврди дека е употребена најновата воена технологија, вклучувајќи бомбардери Б-2 Спирит и бомби „разбивачи на бункери“ ГБУ-57/Б и ракети Томахавк испукани од подморници. Целта на операцијата беше да се оневозможи капацитетот за збогатување ураниум на Иран и со тоа значително да се забави нуклеарната програма на Иран.
Врховниот командант на САД истакна дека ова е прва оперативна употреба на толку моќни бомби, а според прелиминарните проценки, нападите сериозно ги оштетиле иранските центрифуги и инфраструктура, иако конечната проценка на штетата сè уште не е објавена. Иранските претставници го намалија обемот на штетата, додека американските извори тврдат дека програмата на Иран е сериозно заостаната, барем за неколку месеци.
Нападите предизвикаа силни реакции од меѓународната заедница, загриженост за можна ескалација и иранска одмазда, како и дискусии во САД за легалноста и долгорочните последици од таков потег. Иран ги осуди нападите, прогласи крај на дипломатијата и го објави правото на самоодбрана, додека американските претставници нагласија дека целта не е промена на режимот, туку неутрализирање на нуклеарната закана.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
СЗО бара зголемување на цените на алкохолот, тутунот и безалкохолните пијалоци за 50 проценти

Светската здравствена организација (СЗО) вчера ги повика земјите да ги зголемат цените на алкохолот, тутунот и безалкохолните пијалоци за 50 проценти во следните десет години преку даноци за да помогнат во борбата против хроничните болести.
СЗО истакна дека ова ќе помогне да се намали потрошувачката на овие производи, кои придонесуваат за болести како што се дијабетес и некои видови рак, и да се соберат пари во време кога помошта за развој се намалува, а јавниот долг расте.
„Даноците за здравство се едни од најефикасните алатки што ги имаме“, рече помошникот генерален директор на СЗО за промоција на здравјето и превенција и контрола на болести, Џереми Фарар.
„Време е да се дејствува“, додаде тој.
СЗО започна иницијатива наречена „3 до 35“ на Конференцијата на ОН за финансирање на развојот во Севиља. Иницијативата би можела да собере 1 трилион американски долари до 2035 година.
СЗО со децении ги поддржува даноците на тутунот и зголемувањето на цените, а во последниве години повикува на даноци на алкохолот и безалкохолните пијалоци, но ова е прв пат да предложи специфични зголемувања на цените за сите три производи.
Генералниот директор на СЗО, Тедрос Аданом Гебрејесус, на конференцијата изјави дека даноците би можеле да им помогнат на владите „да се прилагодат на новата реалност“ и да ги зајакнат своите здравствени системи со зголемени приходи. Речиси 140 земји веќе ги зголемија даноците и цените на тутунот за просечно повеќе од 50 проценти од 2012 до 2022 година, забележа СЗО.
СЗО разгледува други даночни препораки, вклучително и оние за ултра-преработена храна, и ја финализира дефиницијата за тој вид храна во наредните месеци. Иницијативата е поддржана од Bloomberg Philanthropies, Светската банка (СБ) и OECD и вклучува поддршка за земјите кои сакаат да дејствуваат.
Свет
Топлотен бран во Европа: 8 загинати, стотици хоспитализирани, дискусии во Франција

Силен топлински бран го погоди големиот дел од Европа, при што досега се пријавени осум смртни случаи — четворица во Шпанија, двојца во Франција и двојца во Италија. Стотици лица се хоспитализирани, а температурите достигнаа и до 40°C во некои региони.
Во Шпанија, шумски пожари предизвикаа загуби на животи и штети на земјоделски површини. Во Франција, министерството за здравство предупредува на висок ризик особено за ранливите групи, а земјата е поделена поради дебатата за потребата од климатизација во јавните објекти. Крајно десничарскиот политичар Марин Ле Пен ја користи кризата за кампања, додека владата ја критикува таквата политика како штетна за климата.
Поради топлинскиот бран, некои региони се соочуваат и со опасност од силни невремиња, додека еден од нуклеарните реактори во Швајцарија беше привремено исклучен поради високите температури на водата за ладење.
Економски анализи предупредуваат дека екстремните температури може да го забават економскиот раст во Европа, додека научниците потенцираат дека климатските промени се главен фактор зад овие екстреми.
Свет
Хамас одговори на предлогот на Трамп: „Израел мора да се повлече од Газа“

Хамас соопшти дека ја разгледува понудата за примирје во Газа, која американскиот претседател Доналд Трамп ја нарече „финална“, но истовремено бара Израел целосно да се повлече од палестинската енклава.
Трамп изјави дека Израел се согласил со условите за конечен договор за 60-дневно примирје со Хамас, по „долги и продуктивни“ разговори меѓу неговите претставници и израелската страна.
Хамас нагласува дека тежнее кон договор кој ќе значи целосно запирање на војната и повлекување на Израел од Газа.
Од друга страна, израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху во првото обраќање по најавата на Трамп повика на целосно елиминирање на Хамас, изјавувајќи: „Нема да има Хамас. Нема да има Хамастан. Не се враќаме назад.“
Двете страни го повторуваат своето долгорочно ставови, што ја намалува веројатноста за компромис.
Во Газа владее надеж дека ќе се постигне барем краткотраен прекин на конфликтот. Камал, жител на Газа, изјави дека се надева дека овој пат ќе успее, што би спасило илјадници невини животи.
Нетанјаху се соочува со растечки притисок да обезбеди траен мир и да стави крај на речиси двегодишната војна, но неговата екстремно десничарска коалиција е против договор. Истовремено, притисокот врз Хамас расте, особено по американските и израелските напади врз нуклеарните постројки во Иран.