Свет
Иран: Американските бомби сериозно го оштетија Фордоу
Американското бомбардирање на клучниот ирански нуклеарен објект Фордоу сериозно го оштети местото, изјави иранскиот министер за надворешни работи, Абас Араки, во интервју за CBS News.
„Никој не знае точно што се случило во Фордоу. Сепак, она што го знаеме досега е дека објектите биле сериозно и сериозно оштетени“, рече Араки во интервју емитувано вчера.
„Организацијата за атомска енергија на Исламската Република Иран во моментов спроведува проценка и анализа, чиј извештај ќе биде доставен до владата“, додаде тој.
Пресретнатите ирански комуникации го минимизираа обемот на штетата предизвикана од американските напади врз нуклеарната програма на Иран, објави „Вашингтон пост“ во неделата, повикувајќи се на четири лица запознаени со доверливи разузнавачки информации што циркулираат во американската влада.
Претседателот на САД, Доналд Трамп, рече дека нападите „целосно и тотално ја уништиле“ нуклеарната програма на Иран, но американските претставници признаа дека ќе биде потребно време за целосно да се процени штетата предизвикана од американските воени напади.
Ноќта помеѓу 21 и 22 јуни 2025 година, САД извршија воздушни напади врз три клучни ирански нуклеарни објекти – Фордоу, Натанц и Исфахан – како дел од операцијата со кодно име „Полноќен чекан“.
Нападите беа одговор на загриженоста за нуклеарната програма на Иран и следеа по изненадувачките израелски напади врз Иран на 13 јуни, што започна нов бран конфликт меѓу Израел и Иран.
Претседателот на САД, Доналд Трамп, го нареди нападот, а Пентагон потврди дека е употребена најновата воена технологија, вклучувајќи бомбардери Б-2 Спирит и бомби „разбивачи на бункери“ ГБУ-57/Б и ракети Томахавк испукани од подморници. Целта на операцијата беше да се оневозможи капацитетот за збогатување ураниум на Иран и со тоа значително да се забави нуклеарната програма на Иран.
Врховниот командант на САД истакна дека ова е прва оперативна употреба на толку моќни бомби, а според прелиминарните проценки, нападите сериозно ги оштетиле иранските центрифуги и инфраструктура, иако конечната проценка на штетата сè уште не е објавена. Иранските претставници го намалија обемот на штетата, додека американските извори тврдат дека програмата на Иран е сериозно заостаната, барем за неколку месеци.
Нападите предизвикаа силни реакции од меѓународната заедница, загриженост за можна ескалација и иранска одмазда, како и дискусии во САД за легалноста и долгорочните последици од таков потег. Иран ги осуди нападите, прогласи крај на дипломатијата и го објави правото на самоодбрана, додека американските претставници нагласија дека целта не е промена на режимот, туку неутрализирање на нуклеарната закана.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Бундесбанк: Германската финансиска стабилност е во опасност
Германската централна банка е загрижена за зголемувањето на нивото на долг во Европа и заканата што произлегува од тоа за германската финансиска стабилност.
Високите коефициенти на јавен долг и БДП во Европа, со тренд на зголемување, претставуваат ризик, смета Бундесбанк, додавајќи дека повисоките јавни трошоци и товарот на каматата ја поткопуваат одржливоста на долгот на поединечните земји.
„Германскиот финансиски систем е длабоко интегриран во европскиот, а со оглед на клучната врска помеѓу државата и банките, ова би можело да претставува значителен ризик за неговата стабилност“, објаснува членот на извршниот одбор на Бундесбанк, Михаел Теурер.
„Германските фискални регулативи неодамна беа изменети и не гарантираат долгорочна одржливост или усогласеност со фискалните регулативи на ЕУ, што може да бара прилагодувања на фискалната политика на среден рок“, додаде претставникот на Бундесбанк.
Меѓу ризиците, централната банка го издвои и ризикот за квалитетот на портфолијата на германските банки во претерано неизвесна средина.
Обемот на нефункционални кредити расте веќе некое време, главно поради проблеми во секторот за комерцијални недвижности. Банките сè повеќе мора да прават прилагодувања на вредноста на нивните кредитни портфолија, иако велат дека неотплатените кредитни обврски сè уште се „во рамките на управлива рамка“.
Проценката на Бундесбанк за влошување на макрофинансиското опкружување оваа година е поткрепена и од трговската и од економската неизвесност и од постојаните геополитички тензии.
Свет
Шефот на ОН ги критикува светските лидери: Милијарди се трошат за заведување на јавноста за климата
Генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, ги критикуваше светските лидери за нивниот неуспех да го ограничат затоплувањето на 1,5 степени Целзиусови.
Научниците потврдија дека светот ќе ја надмине границата од 1,5 степени Целзиусови околу 2030 година, што би можело да доведе до неповратни последици.
„Премногу корпорации остваруваат рекордни профити од климатското уништување, додека милијарди се трошат за лобирање, заведување на јавноста и попречување на напредокот“, рече Гутереш во својот говор.
„Премногу лидери остануваат заробеници на овие лични интереси.“
Земјите низ целиот свет трошат околу 1 трилион долари секоја година за фосилни горива. Лидерите имаат два јасни избори, рече Гутереш: „Можеме да избереме да водиме или да бидеме водени во пропаст.“
Конференцијата COP30 одбележува три децении разговори за глобалната клима. Во тој период, земјите делумно ги намалија проектираните зголемувања на емисиите, но не доволно за да го спречат она што научниците го нарекуваат екстремно глобално затоплување во следните неколку децении.
Светската метеоролошка организација (WMO) во извештајот наведува дека оваа година веројатно ќе биде втора или трета најтопла година досега, со просечни температури во август, по рекордните топлотни бранови во 2023 и 2024 година, 1,42 степени Целзиусови над прединдустриските нивоа.
Свет
Руски војник осуден на доживотен затвор за убиство на украински воен заробеник
Украински суд денес осуди руски војник на доживотен затвор за убиство на украински воен заробеник, прв таков случај од почетокот на руската инвазија на Украина.
Суд во југоисточниот град Запорожје го прогласи Дмитриј Курашов (27) за виновен за убиството на Виталиј Ходниук, украински војник кој се предаде на руските сили во јануари 2024 година.
Курашов, кој беше заробен од украинските сили заедно со други руски војници кратко по инцидентот, се изјасни за виновен на суд, иако подоцна им рече на новинарите дека е невин и сака да биде вклучен во размена на заробеници.
Неговата казна има симболично значење за Украина, која вели дека руските сили егзекутирале голем број украински воени заробеници, но осомничените обично се надвор од дофатот на украинската правда. Русија негира дека нејзините војници вршат воени злосторства.
Нападот во кој е убиен Ходниук се случил на 6 јануари 2024 година. Според обвинителите и сведоците, Ходниук се предал невооружен, клекнал, а Курашов го застрелал со митралез. Курашов тврди дека истрелите биле испукани од воен лекар по име „Седој“, кој подоцна починал. Рускиот напад бил краток.
фото: принтскрин

