Свет
Иран ја критикува засилената воена активност на САД во Персискиот Залив

Техеран повторно објави порака со жалење поради зголемените воени активности од страна на Вашингтон во услови на зголемени тензии во регионот, пренесува „Спутник“.
Секретарот на Врховниот ирански совет за национална безбедност во понеделникот на Твитер подвлече дека моментално ескалираната „мобилност“ на американската војска не е ништо повеќе од „дефанзивно шоу“ генерирано од страв од последици поради нејзините минати престапи во оваа област.
افزایش تحرک #ارتش_آمریکا در منطقه، نمایشی پدافندی و ناشی از ترس، به دلیل شرارتهای گذشته است. ایناقدامات، آنتروپی ناامنی را بالا برده و موجب سوء تفاهمهای زیانبار میشود. امنیت در منطقه تنها با خروج عواملخارجی ضد ثبات محقق میشود.
— علی شمخانی (@alishamkhani_ir) December 28, 2020
Изјавите на Шамхани дојдоа во момент кога Вашингтон и Техеран се во состојба на зголемена алармираност во пресрет на годишнината од настаните кон крајот на 2019 година и почетокот на 2020 година што ги разгореа веќе напнатите односи меѓу двете земји.
Во неодамнешната демонстрација на сила во Персискиот Залив, израелските медиуми на 21 декември објавија дека подморница на израелската морнарица го преминала Суецкиот Канал во Египет, а истиот ден американската морнарица сподели фотографии од подморницата УСС Џорџија од класата „Охајо“ и придружните крстосувачи како го преминуваат теснецот Ормуз.
JUST IN: #USNavy's #USSGeorgia transits #StraitofHormuz with cruisers #USSPortRoyal and #USSPhilippineSea. Georgia’s presence in @US5thFleet demonstrates the fleet's ability to operate wherever international law allows. #forcetobereckonedwith
DETAILS ➡️ https://t.co/PObIHE2XC6 pic.twitter.com/ys8cBbnm7k
— U.S. Navy (@USNavy) December 21, 2020
Претставник на американската морнарица потврди за „Фокс њуз“ дека последните движења во Персискиот Залив биле планирани пред наближувањето на годишнината од убиството на иранскиот генерал Касем Солејмани, шеф на силите Кудс на Исламската револуционерна гарда (ИРГЦ) Ирак на 3 јануари 2020 година со американски дрон.
Претходно, во септември, американската морнарица објави дека еден од носачите на авиони пловел низ теснецот Ормуз и влегол во водите на Персискиот Залив.
הצוללת הישראלית בדרך לאיראן – חשיפת כאן חדשות | גורמי מודיעין ערביים: צוללת של חיל הים חצתה את תעלת סואץ באופן גלוי ובאישור מצרי, לכיוון המפרץ הפרסי. הגורמים העריכו שישראל ניסתה להעביר מסר לטהראן. מצה"ל נמסר שהם לא מתייחסים לפרסומים מסוג זה @kaisos1987 #חדשותהערב pic.twitter.com/T67OG9QrMw
— כאן חדשות (@kann_news) December 21, 2020
Американската 5-та флота соопшти дека ударната група била предводена од УСС Нимиц и вклучувала два крстосувачи со наведувани ракети, УСС Принстон и УСС Филипин Си, и разорувачот УСС Стерет. Мисијата, според соопштението, имала за цел соработка и обука со партнери од САД.
Одговарајќи на овие потези на Вашингтон, шефот на безбедноста на Иран се огласи на Твитер на 28 декември и рече дека ова ќе послужи само за интензивирање на несигурноста и ќе резултира со штетни недоразбирања.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Кина уништува десетици илјади мапи кои не го прикажуваат Тајван како дел од нејзината територија

Kинеските царински службеници во источната покраина Шандонг запленија пратка од 60.000 карти наменети за извоз, опишувајќи ги како „проблематични“ бидејќи погрешно го означиле островот Тајван, кој Пекинг го смета за дел од својата територија.
Покрај тоа, властите наведуваат дека мапите изоставуваат важни острови во Јужното Кинеско Море, каде што територијалните претензии на Пекинг се преклопуваат со оние на соседните земји, вклучувајќи ги Филипините и Виетнам, пишува „Би-Би-Си“.
Според официјалното објаснување, „проблематичните“ мапи не можат да се продаваат бидејќи „го загрозуваат националното единство, суверенитетот и територијалниот интегритет“ на Кина.
Географските мапи се чувствителна тема за Кина и нејзините ривали, особено кога станува збор за гребени, острови и карпи во Јужното Кинеско Море.
Кинеската царина објави дека таканаречената линија со девет цртички, по која Пекинг полага право на речиси целото Јужнокинеско Море, не е нацртана на спорните карти. Таа линија се протега стотици километри јужно и источно од најјужната кинеска покраина Хаинан.
Запленетите карти, исто така, не ја прикажуваат поморската граница меѓу Кина и Јапонија. Властите додадоа дека картите погрешно ја означиле покраината Тајван, но не прецизираа точно во што се состои грешката.
Кина го смета Тајван за своја територија и не ја исклучува можноста за употреба на сила за да го стави под своја контрола. Од друга страна, Тајван се смета себеси за независен од кинеското копно, со свој устав и демократски избрано раководство.
Тензиите во Јужнокинеското Море повремено ескалираат, а најновиот инцидент се случи минатиот викенд, кога се судрија кинески и филипински бродови.
Манила го обвини кинескиот брод дека намерно се удрил во филипинскиот брод и користел воден топ. Пекинг, сепак, тврдеше дека инцидентот се случил откако филипинскиот брод ги игнорирал повторените предупредувања и опасно се приближил до кинескиот брод.
Филипините и Виетнам се исто така многу чувствителни на прикажувањето на Јужното Кинеско Море на картите. Филмот „Барби“ од 2023 година беше забранет во Виетнам и цензуриран на Филипините токму поради сцената на која е прикажана карта.
Свет
УНИЦЕФ предупредува на голем пад на хуманитарната помош поради глобалните мерки за штедење

Глобалните намалувања на помошта за развој веќе го погодија буџетот на УНИЦЕФ оваа година, со сериозни последици за децата, предупреди агенцијата на Обединетите Нации, а се очекуваат и понатамошни намалувања на средствата за нејзината работа.
Извршната директорка, Кетрин Расел, изјави за медиумската група „РНД“ дека агенцијата очекува пад од најмалку 20 проценти во глобалните средства за хуманитарни и долгорочни програми за деца и семејства. Таа додаде дека иако УНИЦЕФ се обидува да го искористи секој долар, децата неизбежно ќе страдаат.
Во јули, државниот секретар на САД, Марко Рубио, го објави официјалниот крај на странската помош преку Агенцијата на САД за меѓународен развој (УСАИД).
Таа агенција е една од најголемите хуманитарни организации во светот, која водеше бројни програми низ целиот свет – од помош за борба против ХИВ/СИДА до постконфликтна обнова. Германија, исто така, го намали буџетот за помош за развој како дел од мерките за штедење.
Во декември 2024 година, УНИЦЕФ објави дека во 2025 година ќе ѝ бидат потребни околу 9,9 милијарди долари за итна помош за 109 милиони деца во 146 земји погодени од конфликти и кризи.
Расел предупреди дека намаленото финансирање може да доведе до помалку вакцинации, полоша медицинска грижа и прекинато образование, што пак може да ги дестабилизира земјите и да ја зголеми веројатноста за конфликт.
Студија објавена во медицинското списание „Лансет“ заклучи дека намалувањата на финансирањето на УСАИД може да резултираат со повеќе од 14 милиони дополнителни смртни случаи во текот на следните пет години, вклучувајќи околу 5 милиони деца под петгодишна возраст.
Свет
„Многу сум незадоволен од Шпанија“ – Трамп најави санкции заради одбранбените издвојувања

Претседателот на САД, Доналд Трамп, во вторникот се закани дека ќе воведе царини за Шпанија поради нејзините ниски трошоци за одбрана, нарекувајќи го одбивањето на Мадрид да ги исполни критериумите на НАТО „неверојатно непочитување“.
Овие критики доаѓаат во време на постојаните напори на Вашингтон европските сојузници да преземат поголема одговорност за сопствената безбедност и да станат помалку зависни од американската воена моќ, пишува „Политико“.
„Многу сум незадоволен од Шпанија. Тие се единствената земја што не го зголемила својот удел на 5 проценти. Секоја друга земја во НАТО го зголемила својот удел на 5 проценти“, изјави Трамп пред новинарите во Белата куќа, додавајќи дека смета дека потегот на Шпанија е многу лоша работа за НАТО.
Во своите најостри забелешки на оваа тема досега, тој ги најави и можните последици: „Размислувам да им наметнам трговска казна (на Шпанија) преку царини поради она што го направија“.
Трамп посочи дека Шпанија ги сфаќа своите обврски лесно бидејќи се потпира на безбедносните гаранции што ги дава нејзината географска локација во јужна Европа, велејќи дека земјата добива заштита едноставно поради начинот на кој се наоѓа.
Проблемот беше дополнително усложнет од шпанскиот премиер Педро Санчез, кој претходно оваа година изјави дека Москва не претставува директна безбедносна закана за неговата земја, што предизвика незадоволство кај другите членки на ЕУ, особено оние што граничат со Русија и Украина.
Минатата недела, Трамп ја нарече Шпанија „заостаната земја“, па дури и предложи нејзино исклучување од НАТО, иако не постои механизам за таков потег во рамките на алијансата. „Можеби треба да ги исфрлите од НАТО, искрено“, му рече тој на финскиот претседател Александар Стаб.
На самитот на НАТО во Хаг во јуни, сојузниците се согласија за нова цел за распределба на средствата за одбрана од 5 проценти од БДП, што вклучува 3,5 проценти за основните воени трошоци и 1,5 проценти за сродните области. Сепак, Санчез побара исклучок, тврдејќи дека Мадрид може да ги исполни своите обврски со помали инвестиции, за кои Трамп веќе се закани со двојни царини.
Мадрид моментално има најниски воени трошоци меѓу членките на НАТО, издвојувајќи само 1,3 проценти од БДП во 2024 година. Сепак, спротивно на тврдењата на Трамп, само неколку сојузници, како што е Полска, моментално ја исполнуваат целта од 5 проценти, а остатокот од алијансата има рок до 2035 година да ја постигне.
„Мислам дека е неверојатно непочитувачки“, повтори Трамп. „И мислам дека треба да бидат казнети за тоа. Да, мислам.“
И покрај притисокот, шпанскиот премиер Педро Санчез ги бранеше политиките на својата влада.
„Ние сме посветени на одбраната, на безбедноста на НАТО и, во исто време, подеднакво сме посветени на одбраната на нашата социјална држава“, рече тој, додавајќи дека Шпанија веќе прави повеќе од доволно.
Во април, Санчез вети дека ќе ја зголеми алокацијата на 2 проценти од БДП до крајот на 2025 година, што е во согласност со претходната цел на НАТО, но сепак е далеку под новото барање на Трамп. Тој ги призна несогласувањата со Вашингтон, но нагласи дека неговите односи со Трамп остануваат совршено срдечни.
„Покрај очигледната разлика што може да ја имаме во многу политики, верувам дека односите меѓу Соединетите Американски Држави и Шпанија се многу позитивни и многу длабоки“, заклучи Санчез.