Свет
Кос: ЕУ се подготвува за нови членови, издвојувам три насоки на патот кон проширувањето
Европската комесарка за проширување Марта Кос денес изјави дека Европската Унија се подготвува за нови членови водена од прашањата за мир, демократија и безбедност, како и дека Унијата издвојува три насоки на работа на патот кон проширување на ЕУ.
На отворањето на форумот на ЕУ за проширување таа како прва насока издвои дека секој напредок постигнат со идните земји членки мора да биде кредибилен и дека кандидатите мора целосно да се усогласат со клучните вредности и ефикасно да ги спроведуваат.
„Не може да има пречки и нема да има пречки. Често ме прашуваат дали овие геополитички аргументи значат дека треба да затвораме очи пред сè и да примаме нови членови без оглед на тоа? Не, ви велам, токму спротивното е. Кога демократските структури се слаби или владеењето на правото е недостаточно, тоа може да отвори врата за злонамерно влијание, корупција и организиран криминал. Нашата Унија е изградена врз доверба меѓу нејзините членови. Успешно проширување може да се случи само кога има доверба заснована на достигнувања и заслуги“, рече таа.
Како друга насока таа издвои дека ЕУ мора да се подготви и за нови членки и дека во моментот работат на преглед на подготвеноста пред пристапувањето.
Според неа, ЕУ мора да знае какво ќе биде влијанието на идното проширување врз клучните области на политиката или буџетот и управувачките структури.
„Исто така, треба да дадеме силни одговори на загриженоста на нашите граѓани. Што значи проширувањето за нашиот модел на социјална заштита? Како може да ја зајакне контролата на нашите граници? Како можеме да обезбедиме почитување на владеењето на правото по пристапувањето? И како ќе обезбедиме непречено и ефикасно функционирање на Унијата? Мора да имаме отворена дискусија за тоа какви заштитни мерки ќе вклучиме во идните договори за пристапување за да им обезбедиме на нашите граѓани дека интегритетот на нашата Унија е заштитен“, рече Кос.
Таа истакна дека мора да има заштитни мерки што нашите нови земји членки нема да ги забележат кога сите ги почитуваат своите одговорности, како и дека овие мерки мора еднакво да бидат заштитни мерки, што може силно да влијаат врз новите земји членки кога не ги почитуваат истите правила.
„Две третини од Европејците ни кажуваат дека во моментот не се доволно информирани. Ова е проблем што мора да го решиме. Ова е заедничка одговорност со нашите земји членки“, рече Кос.
Како трета насока Кос го издвои времето потребно за проширување и објасни дека земјите кандидатки имаат потреба од време за реформи, а понекогаш и земјите од ЕУ имаат потреба од време за донесување одлуки.
„Времето што денешниот свет повеќе не ни го дава. И ако не дејствуваме брзо и решително, ризикуваме да ја изгубиме контролата врз безбедноста и стабилноста на нашиот континент. Кога мојата земја, Словенија, се подготвуваше за членство во ЕУ, тоа главно се гледаше низ призмата на просперитет. Денес, тоа е и прашање на безбедност“, рече таа.
Таа исто така нагласи дека е потребно да се осигури дека војните во Европа засекогаш ќе бидат запишани во книгите по историја и дека главното прашање е како да се заштитат демократиите од автократските тенденции.
„Денес, ние Европејците се соочуваме со многу од овие прашања како основачи на нашата Унија во 50-тите. Делумно одговоривме на овие прашања во минатото. Во 80-тите ги стабилизиравме новите демократии кога Грција, Шпанија и Португалија се приклучија на нашата Унија. На почетокот на 2000-тите го направивме истото тоа и ги проширивме стабилноста и просперитетот кога поголемиот дел од Централна и Источна Европа се приклучи на ЕУ. Денес, додека се подготвуваме за нови членови, го правиме тоа повторно, водени од прашањата за мир, демократија, а исто така и безбедност“, рече Кос.
Како што рече таа, во секој од овие дефинирачки моменти во нашата понова историја политиката на проширување одигра централна улога, а денес мора да се соочиме со силите што имаат цел да го дестабилизираат нашиот континент.
„Мора да го исчистиме нашиот континент од автократии. Мора да го одбраниме нашиот простор на слобода и демократија. Размислуваме за политика на проширување за да дадеме одговори, да ги пополниме празнините на просперитет, слобода и стабилност во целата наша Европа и да ги затвориме празнините што сè повеќе ги експлоатираат нашите противници, трговци со луѓе и криминалци“, рече Кос.
Според неа, политиката на проширување не беше само двигател на промените во нашите земји кандидатки туку и она што поттикна саморефлексија и обезбедување одговори на загриженоста на нашите граѓани, без разлика дали станува збор за нашите социјални или економски модели, миграција, корупција или организиран криминал.
Зборувајќи за автократските режими, таа рече дека тие не се обврзани со истите морални и правни правила врз кои се градат европските демократии, туку ја искористуваат нашата отвореност борејќи се во асиметрична игра и трошејќи големи суми пари за државна пропаганда и странско мешање.
„И затоа поставуваме безбедносна мрежа на демократија на нашиот континент. Можеме и мора да возвратиме. Во нашиот неодамна предложен штит за демократија првпат ги вклучивме нашите земји кандидатки исто како и нашите држави членки.
Ова е нов начин на постепена интеграција, многу важен. И повеќе не можеме да размислуваме за одбрана на нашите демократии дома во нашата Унија, без да ги браниме во нашите земји кандидатки“, заклучи таа.
Фото: принтскрин
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Србија оди на вонредни избори следната година, најави Вучиќ
Претседателот на Србија, Александар Вучиќ, изјави вечерва дека е прифатено главното барање на блокадерите и дека следната година ќе бидат распишани вонредни парламентарни избори, пренесе „Еуроњуз Србија“.
„Го прифативме нивното главно барање, наскоро, следната година, ќе одиме на избори. Само нема да бидат толку среќни кога ќе ги пребројат гласовите. Одиме да ги победиме во секое место во Србија“, рече Вучиќ обраќајќи им се на собраните граѓани пред Домот на Народното собрание.
Тој истакна дека „секогаш силата, љубовта и верата се посилни од нивната омраза“, како и дека верува оти „наредната година ќе биде една од најдобрите, ако не и најдобрата во историјата на Србија“, кога ќе бидат изградени најмногу патишта и железници.
Вучиќ изјави дека е горд што за време на протестите на блокадерите немало ниту една жртва, наведувајќи како пример дека на протестите на „жолтите елеци“ и уличните демонстрации во Франција имало десетици загинати.
„Колку што ќе имам енергија, колку што ќе имам сила, ќе ми биде чест да бидам заедно со вас во борбата против сите кои сакаат да ја уништат нашата земја“, рече Вучиќ, прецизирајќи дека тоа „мора да биде политичка борба“.
Тој потсети дека во Србија една година се одржувале, како што наведе, насилни судири на блокадерите, при што биле уриваани простории на Српската напредна странка и биле претепани поединци.
„Ќе продолжиме да работиме и ќе продолжиме да градиме. Ни зборуваа – плашете се од нас, а ние ниту еден момент не се плашевме од нив, знаевме за кого станува збор. Се плашевме да не одговориме со целата сила, го чувувавме нивниот образ, ја чувувавме Србија. На крајот, на никого од нив ама баш ништо не му се случи. Потешко беа повредени само оние кои ја чуваа Србија, и од нож и од пиштол“, изјави Вучиќ.
Регион
(Видео) Хрватска, Косово и Албанија ќе произведуваат оклопно возило наречено „Шота“
Косово, во соработка со Албанија и Хрватска, планира да започне производство на оклопното возило „Шота“, што би бил прв заеднички проект од ваков тип на Балканот. Веста ја потврди в.д. министерот за одбрана на Косово, Ејуп Мачедонци, наведувајќи дека разговорите со Албанија се во завршна фаза, по што договорот ќе биде проширен и на Хрватска, пишува „Кликс.ба“.
Во во интервју за емисијата „60 минути“, пренесено од порталот „Коха“, тој изјави дека партнерите веќе постигнале начелен договор за заеднички развој и производство на возилото со албански дизајн. Според него, производството би било географски распределено, така што секоја земја би била задолжена за изработка на различни компоненти.
Доколку проектот се реализира, тоа ќе биде првпат три балкански држави заеднички да произведуваат воено оклопно возило, кое би било наменето за нивните вооружени сили, но и за извоз. Оваа иницијатива е продолжение на меморандумот за соработка во областа на одбраната и безбедноста што Косово, Албанија и Хрватска го потпишаа во март во Тирана, при што е оставена можност и за приклучување на други земји.
U okviru trilateralne vojne suradnje, Kosovo, Albanija i Hrvatska ulaze u povijesni projekt zajedničke proizvodnje oklopnog vozila “Shota”, dizajniranog u Albaniji. pic.twitter.com/dwNGk4bcoc
— Vuk83J 🇭🇷 (@putnik833) December 27, 2025
Министерот нагласи и дека Косовските безбедносни сили напредуваат побрзо од очекуваното, надминувајќи ги целите поставени со Сеопфатниот план за транзиција од 2018 година. Тој потврди дека Косово веќе користи системи за противдронска заштита и размислува за дополнително зајакнување на тие капацитети.
Во иднина, Косово планира да премине кон целосна воена оперативност веќе од следната година, што вклучува набавка на системи за противвоздушна одбрана и хеликоптери. Се водат разговори со Пентагон за можната набавка на хеликоптери, при што министерот истакна дека Соединетите Американски Држави и Турција остануваат главни одбранбени партнери на Косово, заедно со проширување на соработката со Германија, Италија, Обединетото Кралство, Хрватска и Чешка.
Трилатералниот меморандум за одбрана предизвика остри критики од Србија, пишува „Индекс“. Белград тврди дека со него се крши регионалниот договор за контрола на вооружувањето од 1996 година, како и Резолуцијата 1244 на Советот за безбедност на ОН, која, според српскиот став, го дефинира КФОР како единствена овластена вооружена сила на Косово.
Фото: pexels
Свет
(Видео) Трамп: Преговорите се во финална фаза, можен е брз крај на војната – состанокот со Зеленски е во тек
Во резиденцијата Мар-а-Лаго на Флорида започнаа разговорите меѓу американскиот претседател Доналд Трамп и украинскиот претседател Володимир Зеленски. Објавени беа и првите детали од салата за состаноци, според кои украинската делегација е сместена на една страна од масата, а американската делегација спроти нив.
Во американската делегација, покрај Трамп, учествуваат државниот секретар Марко Рубио, како и специјалните пратеници Стив Виткоф и Џаред Кушнер. На состанокот присуствува и генералот Дан Кејн, претседател на Здружениот штаб и највисок воен функционер на САД.
По пристигнувањето на Зеленски, Трамп пред новинарите изјави дека е оптимист за можноста за постигнување мировен договор, оценувајќи дека рускиот претседател Владимир Путин е сериозен во врска со мирот.
Trump-Zelensky meeting continues. pic.twitter.com/bC5OvVmSxN
— Clash Report (@clashreport) December 28, 2025
„Премногу луѓе загинаа и мислам дека двајцата претседатели сакаат да постигнат договор. Навистина верувам дека имаме основа за договор што е добар за Украина, добар за сите. Ништо не е поважно“, изјави Трамп.
Тој најави дека ќе постои силен безбедносен договор за Украина и нагласи дека европските држави се многу вклучени во целиот процес, оценувајќи дека тие се усогласени со напорите за постигнување договор.
Во меѓувреме, Зеленски соопшти дека е постигнат значаен напредок во мировниот план од 20 точки, наведувајќи дека украинскиот и американскиот тим завршиле околу 90 отсто од работата и дека наскоро ќе се разговара за преостанатите точки, меѓу кои и чувствителното прашање за територијата.
⚡ Closed-door talks between Zelensky and Trump have begun
Before the press was escorted out, Trump said:
“We’re in final stages of talking. It’ll either end or go on for a long time.” pic.twitter.com/YQ6ia03E2f
— NEXTA (@nexta_tv) December 28, 2025
Трамп изрази уверување дека преговорите за завршување на војната се во финална фаза и дека е можен и брз крај на конфликтот, предупредувајќи на тешките последици доколку решение не се постигне наскоро.
„Или ќе заврши, или ќе продолжи долго време, а милиони дополнителни луѓе ќе умрат. И никој не го сака тоа“, изјави Трамп, додавајќи дека, според него, процесот може да се одвива многу брзо.
По кратките изјави пред јавноста, Трамп и Зеленски се повлекоа во внатрешноста на Мар-а-лаго, каде ги започнаа официјалните разговори.

