Свет
Кралот Чарлс: Комонвелтот треба да го признае своето болно минато

Британскиот крал Чарлс рече дека Комонвелтот треба да го признае своето болно минато бидејќи африканските и карипските нации продолжуваат да бараат репарации за улогата на неговата земја во прекуокеанската трговија со робови.
Претставници на 56 земји присуствуваат на состанокот на шефовите на влади на Комонвелтот, кој почна во понеделникот во Самоа, а на кој главни теми се ропството и заканите од климатските промени.
„Слушајќи ги луѓето во Комонвелтот, разбирам како сè уште одекнуваат најболните аспекти од нашето минато“, рече кралот во говорот на самитот.
„Затоа, од витално значење е да ја разбереме нашата историја, да нѐ води кон правилен избор во иднина“, додаде тој.
Барањата од Британија да плати репарации или на друг начин да надомести за трансатлантското долгогодишно ропство неодамна добија интензитет во целиот свет, особено меѓу Карипската заедница (CARICOM) и Африканската унија.
Противниците на репарациите велат дека земјите не треба да одговараат за историските неправди, а оние што ја поддржуваат велат дека наследството од ропството довело до денешната расна нееднаквост.
Британскиот премиер Кир Стармер изјави во понеделникот дека Британија треба да ги слуша нациите што сакаат да разговараат за ова прашање на самитот, но одби да се извини за историската улога на земјата во трговијата со робови.
Министерот за надворешни работи на Бахамите, Фредерик Мичел, вчера за Би-би-си изјави дека нацрт-заклучоците на самитот, кои се очекува да бидат објавени в сабота, содржат параграфи, кои повикуваат на дискусија за репарациите.
Од 15 до 19 век најмалку 12,5 милиони Африканци биле киднапирани и насилно земени од европските бродови и од трговците и продадени во ропство.
Оние што ги преживеаја бруталните патувања завршија да работат на плантажи во нехумани услови, а други профитираа од нивниот труд.
За време на самитот земјите- членки треба да ја потпишат и декларацијата на Комонвелтот за океанот, која има цел да го зајакне финансирањето за да обезбеди здрав океан и да го реши прашањето за поморските граници.
„Она што декларацијата за океанот се обидува да го направи и да каже е дека вашите поморски граници ќе бидат поправени засекогаш“, рече главниот секретар на Комонвелтот, Патриша Скотланд, британска дипломатка и адвокатка родена во Доминика.
„Ова е неверојатно важно затоа што ќе им даде вистинска надеж на многумина кои се исплашени и чувствуваат дека никој не ги гледа, никој не слуша, никој не се грижи – и тоа не е вистина“.
Повеќе од половина од членките на Комонвелтот се мали нации, многу од нив се острови загрозени од зголемувањето на нивото на морето поради климатските промени.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Прекинот на електричната енергија во Португалија и Шпанија предизвикан од редок атмосферски феномен

Португалскиот оператор на електричната мрежа – РЕН објави дека прекинот на електричната енергија што ги погоди Португалија и Шпанија е предизвикан од дефект во шпанската електрична мрежа, поврзан со „редок атмосферски феномен“.
РЕН вели дека екстремните температурни разлики во Шпанија предизвикале „аномални осцилации“ на високонапонските далноводи.
Овој феномен се нарекува „индуцирана атмосферска варијација“, што потоа довело до осцилации што предизвикале дефекти во синхронизацијата на енергетските системи.
„Ова предизвика последователни прекини низ меѓусебно поврзаната европска мрежа“, додава РЕН.
Поради сложеноста на ситуацијата, РЕН предупредува дека целосната нормализација на електричната мрежа може да потрае и до една недела.
Шпанскиот оператор на електричната мрежа „Ред Електрика“ објави дека напонот е обновен во одредени трафостаници во северниот, јужниот и западниот дел од земјата.
„Продолжуваме да работиме со сите расположиви ресурси за што поскоро да го вратиме снабдувањето со електрична енергија на целата територија“, соопштија од „Ред Електрика“.
Шпанската национална железничка компанија „Ренфе“ соопшти дека сите возови остануваат во прекин поради прекин на електричната енергија.
Во меѓувреме, мадридското метро, исто така, известува дека сите линии остануваат затворени.
Свет
(Видео) Долгиот прекин на струјата во Шпанија и Португалија предизвика хаос

Сообраќаен хаос низ Шпанија и Португалија предизвика долгиот прекин на електричната енергија. Прекинот на струја зафати големи области од овие две држави, а меѓу погодените градови се Барселона, Лисабон, Мадрид, Порто и Севиља. Делови од Баскија исто така накратко беа погодени од прекинот.
Хаос има на метро станиците, улиците, аеродромите, семафорите се исклучени. Оневозможена е интернет и мобилната мрежа, банкоматите за плаќања, лифтовите се заглавени. Не се во функција ниту полначите за електрични возила и бензинските пумпи.
Градоначалникот на Мадрид, Хозе Луис Мартинез-Алмеида ги повика граѓаните да останат таму каде што се и да го намалат движењето на апсолутен минимум.
„Ги замолувам сите жители на Мадрид да излегуваат што е можно помалку и, ако воопшто е можно, да останат таму каде што се во моментов. Сакаме да ги задржиме сите патишта слободни“, рече Мартинез-Алмеида во видео пораката објавена на социјалните мрежи.
Говорејќи од интегрираниот центар за вонредни ситуации во Мадрид, тој рече дека покрај исклучувањето на семафорите, морале да ги затворат и тунелите на некои автопати.
Мрежите на мобилната телефонија исто така беа погодени.
Новинарите на АФП од Мадрид и Барселона известија дека луѓето излегле на улиците, држејќи ги мобилните телефони високо во воздухот за да се обидат да фатат сигнал.
Според агенцијата, многумина ги следеле вестите преку радио, а не преку мобилни уреди.
Се појави и видео од жичница во Билбао, Шпанија, каде луѓето морале да слезат и да продолжат пеш.
Gente bajando a pie del funicular de Artxanda en Bilbao#apagon pic.twitter.com/PthoY01CNq
— Javi Regalado (@djobi71) April 28, 2025
Португалската авиокомпанија ТАП Ер Португалија ги предупреди патниците да не се упатуваат кон аеродромите до понатамошно известување.
Во соопштението објавено на својата Фејсбук страница, ТАП наведува дека некои летови не се одвиваат според распоредот и бара од патниците да чекаат нови информации.
Пристигнуваат бројни извештаи дека многу граѓани на Шпанија и Португалија останале без вода.
Неколку луѓе изјавија за „Скај њуз“ дека забележале панично купување вода и други потреби во супермаркетите во Лисабон.
Свет
Белата куќа: Трамп сака трајно, а не привремено примирје

Американскиот претседател, Доналд Трамп, јасно стави до знаење дека сака трајно примирје во Украина, а не привремен прекин на непријателствата, изјави портпаролката на Белата куќа, Каролин Левит.
Таа зборуваше откако рускиот претседател Владимир Путин објави тридневно примирје од 8 до 11 мај, по повод 80-годишнината од крајот на Втората светска војна.
„Претседателот сака да види трајно примирје што ќе ги запре убиствата и крвопролевањето“, рече Левит.
Таа додаде дека Трамп останува оптимист за можноста за постигнување договор, но дека е сè повеќе фрустриран од лидерите на двете страни, кои, како што рече, мора да седнат на маса и да преговараат за излез од конфликтот.
Левит, исто така, нагласи дека недамнешната средба меѓу Трамп и украинскиот претседател Володимир Зеленски во базиликата Свети Петар покажала дека Трамп сака повторно да биде претседател кој носи мир, како што беше во неговиот прв мандат.