Свет
Макрон: На Европа ѝ треба стратешко будење поради Русија

Францускиот претседател Емануел Макрон пред денешната посета на Прага апелира дека на Европа ѝ е потребно стратешко будење бидејќи Русија игра со времето и порача дека ништо не е исклучено во дебатата за тоа што може да се направи за да ѝ се помогне на Украина.
„Во одговор на прашањето што ми беше поставено за испраќање единици во Украина реков дека ништо не е исклучено. Секој збор е важен. Токму сега Европејците треба да се запрашаат дали нивната сегашна стратегија одговара на декларираните цели. На нашите демократии им треба поттик, им треба стратешко будење“, рече Макрон во интервју за чешкиот дневен весник „Право“ и онлајн-изданието на тој весник „Новинки“.
Во интервјуто што беше објавено денеска, а и во вчерашното соопштение, нема изјава што ја цитираа руските медиуми дека Франција не планира да испрати свои војници во Украина во блиска иднина.
„Отвораме дебата и размислуваме за се што може да се направи за да и се помогне на Украина. Секогаш сум кажувал каква е нашата рамка: ние не војуваме против рускиот народ и одбиваме да влеземе во логиката на ескалација. Но, Украинците се борат за нашите вредности, нашата безбедност и слобода и нашиот пристап мора да биде адекватен на тој предизвик“, рече францускиот претседател.
Емануел Макрон предупреди дека режимот на рускиот претседател не победи во таа војна како што тој се обидува да ја прикаже.
„Напротив, Русија претрпе низа стратешки неуспеси, НАТО се зајакна и донесовме одлука Украина да ги почне преговорите за влез во Европската Унија. Русија сега се обидува да нè натера да веруваме дека времето е на нејзина страна и ние ќе продолжиме да правиме сè што е потребно и онолку долго колку што е потребно за да не успееме, и оваа пресметка и нејзината агресија“, рече Макрон.
Францускиот претседател потсети дека на крајот на февруари членките на ЕУ на конференцијата во Париз се согласија да направат повеќе за Украина во пет области – сајбер-одбрана, заедничко производство на оружје во Украина, за безбедноста на земјите што се директно загрозени од руските офанзива, како што е Молдавија, во зајакнувањето на границата на Украина со Белорусија и отстранувањето мини.
Претседателот Макрон денеска во Прага ќе разговара со чешкиот претседател Петр Павел за чешката иницијатива за пронаоѓање 1,4 милијарда долари за купување 800.000 парчиња муниција, а се очекува францускиот претседател денеска да ја соопшти сумата што Франција би ја инвестирала.
Со чешкиот премиер Петр Фијала претседателот Макрон ќе разговара, пред сè, за нуклеарната енергија бидејќи на тендерот за изградба на нов реактор во централата „Дуковани“ учествува француската компанија ЕДФ, а чешката влада планира да гради, наместо два, дури четири нови реактори во нуклеарните централи „Дуковани“ и „Темелин“.
Макрон и Фијала ќе го потпишат и акцискиот план на стратешкото партнерство на Франција и Чешка за периодот од 2024 до 2028 година.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.